Η συμμετοχή της Ελλάδας στην κινεζική πρωτοβουλία Belt and Road (BRI): ευκαιρία ή πρόκληση

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εξετάζει τη συμμετοχή της Ελλάδας στην κινεζική πρωτοβουλία Belt and Road Initiative (BRI) για να εκτιμήσει αν αποτελεί ευκαιρία ή πρόκληση. Χρησιμοποιώντας τον αναλυτικό εκλεκτισμό συνδυάζει τον νεοφιλελευ-θερισμό, τον νεορεαλισμό και τον κονστρουκτιβισμό, καθώς και μια ποιοτική μεθοδολογία που ενσωματώνει ιστοριογραφική ανάλυση και ανάλυση λόγου, η εργασία αξιολογεί τις επιπτώσεις των σχέσεων Ελλάδας και Κίνας στο ευρύτερο πλαίσιο της διεθνούς πολιτικής οικονομίας. Η ένταξη της Ελλάδας στην BRI, ιδίως μέσω επενδύσεων μεγάλης κλίμακας, όπως το λιμένα του Πειραιά, ενίσχυσε την οικονομική ανάκαμψη της χώρας και την παγκόσμια συνδεσιμότητα. Αυτή η στρατηγική εταιρική σχέση έχει δημιουργήσει σημαντικές ευκαιρίες, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης του εμπορίου και της ενίσχυσης των διμερών σχέσεων με την Κίνα. Ωστόσο, οι προκλήσεις παραμένουν. Οικονομικά, η Ελλάδα αντιμετωπίζει κινδύνους υπερβολικής εξάρτησης από τις κινεζικές επενδύσεις, καθώς και δευτερογενείς επιπτώσεις στις τοπικές κοινωνίες με εργασιακές και περιβαλλοντικές ανησυχίες. Από πολιτική άποψη, οι αυξανόμενοι δεσμοί της Ελλάδας με την Κίνα εγείρουν ανησυχίες μεταξύ των δυτικών συμμάχων όσον αφορά της εξάρτηση της από την Κίνα. Ωστόσο η Ελλάδα παραμένει προσηλωμένη στην ΕΕ και η Ευρωζώνη κύρια πηγή επενδύσεων και εισαγωγών. Η εργασία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η συμμετοχή της Ελλάδας στην BRI προφέρει την ευκαιρία να λειτουργήσει ως διαμεσολαβητής μεταξύ ΕΕ και Κίνας υποστηρίζοντας πλαίσια συνεργασίας που εξυπηρετούν τόσο τα εθνικά όσο και τα περιφερειακά συμφέροντα. Για να μεγιστοποιήσει τα οφέλη και να μετριάσει τους κινδύνους, η Ελλάδα πρέπει να υιοθετήσει μια ισορροπημένη στρατηγική με προοπτική που θα ευθυγραμμίζει τα εθνικά της συμφέροντα με τις προτεραιότητες της ΕΕ. Περαιτέρω έρευνα απαιτείται για τον εντοπισμό των μακροχρονίων επιπτώσεων σε συνάρτηση με την πολιτική αστάθεια στην ΕΕ και την επάνοδο του Donald Trump στην προεδρία των ΗΠΑ.This dissertation examines Greece's participation in the Chinese Belt and Road Initiative (BRI) to assess whether it represents an opportunity or a challenge. Using analytical eclecticism combining neoliberalism, neorealism and constructivism, as well as a qualitative methodology incorporating historiographical and discourse analysis, the study assesses the implications of Greece-China relations in the broader context of the international political economy. Greece's integration into the BRI, particularly through large-scale investments such as the port of Piraeus, has enhanced the country's economic recovery and global connectivity. This strategic partnership has created important opportunities, including increased trade and strengthened bilateral relations with China. However, challenges remain. Economically, Greece faces risks of over-dependence on Chinese investment, as well as spillover effects on local communities with labour and environmental concerns. Politically, Greece's growing ties with China raise concerns among Western allies about its dependence on China. However, Greece remains committed to the EU and the Eurozone a major source of investment and imports. The paper concludes that Greece's participation in the BRI offers the opportunity to act as a mediator between the EU and China by supporting frameworks for cooperation that serve both national and regional interests. To maximize the benefits and mitigate the risks, Greece needs to adopt a balanced strategy with a perspective that aligns its national interests with EU priorities. Further research is needed to identify the long-term implications in the context of political instability in the EU and the return of Donald Trump to the US presidency.