Ο αντιβενιζελικός εξτρεμισμός: το παράδειγμα των Επιστράτων (1916-1922)

Abstract

Οι Επίστρατοι του 1916 με την πολυποίκιλη δράση τους κατά τα έτη 1916-1922 υπήρξαν αναμφίβολα η εξτρεμιστική συνιστώσα του Αντιβενιζελικού πολιτικού χώρου κατά την διάρκεια του Εθνικού Διχασμού. Αμφισβήτησαν δυναμικά και μαζικά την πολιτική του Κόμματος των Φιλελευθέρων υπερασπιζόμενοι την ουδετερότητα την Ελλάδας στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Υπήρξαν επίσης φορείς ενός πολιτικού εξτρεμισμού πρωτοφανούς λαϊκής αποδοχής, φαινομένου πρωτόγνωρου έως τότε στην νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία. Η παρούσα εργασία επιχειρεί να εξετάσει όλες τις πτυχές αυτού του εξτρεμισμού, οι οποίες υφαίνονται μέσα από επιμέρους πεδία μελέτης μέσω της διεθνικής διάστασης, της προσωπολατρίας απέναντι στον βασιλιά Κωνσταντίνο Α΄ και του κατά βάθος αντιπολεμικού χαρακτήρα του ΠΣΕ, την υποδοχή που επιφύλαξε στους Επιστράτους ο φιλικός και ο αντίπαλος τύπος, και την μεταγενέστερη επινόηση ή απόκρυψη ή ηρωοποίηση αυτού του εξτρεμισμού μέσα από τους λόγους των μεγάλων αντιπάλων του Διχασμού. Εξετάζονται επίσης οι αντιθετικές ιδεολογικές κατευθύνσεις του επιστρατισμού, καθώς και η μετεξέλιξη του ΠΣΕ (Πανελλήνιος Σύλλογος Εφέδρων) σε ΛΠΣ (Λαϊκοί Πολιτικοί Σύλλογοι) που οδήγησε στην ενσωμάτωση του στο μεσοπολεμικό κοινοβουλευτικό σύστημα. Τέλος, ερευνάται η θέση την οποία κατέχουν οι Επίστρατοι στην σύγχρονη Δημόσια Ιστορία.The Reservist of 1916 – along with their multifaceted action between 1916-1922 – were undoubtedly the most extremist component of the Anti-Venizelist political space during the period of National Schism. They vigorously and massively challenged the Liberal Party’s position by defending the neutrality of Greece in the First World War. They were the representatives of a political extremist of unparalleled popular acceptance, a phenomenon unprecedented until then in recent and modern Greek history. The present work attempts to examine all aspects of this extremism , which are interwoven through individual fields of study, namely, the international dimension, the personal cult towards King Constantine I and the Panhellenic Association of Reservists profound anti-war stance, the reception reserved by the friendly and opposing press, as well as the subsequent invention, concealment or heroization of this extremism via the discourses articulated by the great opponents of the National Schism. The dissertation also studies the contrasting ideological orientations of the conscription as well as the evolution of the Panhellenic Association of Reservists into the People’s Political Association, which eventually led to its integration into the Interwar parliamentary system. Finally, the dissertation also examines the place given to the case of Reservists in modern Public History.