Η «επιστήμη» της κοινωνικής αλλαγής ως ερευνητικό πρόγραμμα: η Αριστερά απέναντι στο κράτος στον 20ο αιώνα

Abstract

Ο 20ος αιώνας καθορίστηκε σε μεγάλο βαθμό από την κομμουνιστική ιδεολογία, η οποία στόχευε στην υπέρβαση του καπιταλιστικού συστήματος. Άλλωστε, κατά τη νεωτερικότητα, αναδείχτηκε για πρώτη φορά μια συνθήκη, όπου ο άνθρωπος αντιλήφθηκε ότι μπορεί να βαδίσει χωρίς να τον υποβαστάζουν εξωτερικές, προς αυτόν, δυνάμεις.Στη διάρκεια του ιστορικού αυτού κύκλου, οι επαναστάτες προσπάθησαν να συμφιλιώσουν τις δυο κεντρικές ιδέες του Διαφωτιστικού Παραδείγματος, την ελευθερία και την ισότητα. Ποια ήταν, όμως, τα μονοπάτια που ακολουθήθηκαν σε αυτό την τιτάνια προσπάθεια κοινωνικής χειραφέτησης; Η μετασχηματιστική διαδικασία υπήρξε μια αδιαμεσολάβητη διαδικασία κοινωνικών συγκρούσεων ή υπήρξε πάντοτε κάποιο κεντρικό σημαίνον, γύρω από το οποίο αρθρώνονταν τα αντιπαραθετικά σχέδια; Τι ρόλο διαδραμάτισε σε αυτή τη διαδικασία η πολιτική θεωρία; Σε τελική ανάλυση, μετά τα γεγονότα του 1989, μπορούμε ακόμα να μιλάμε για ριζικό κοινωνικό μετασχηματισμό ή τα εν λόγω «θέματα» αποτελούν χειμαιρικές πλάνες μιας άλλης εποχής; Τα ερωτήματα είναι πολλά και απαιτητικά, ενώ οι απαντήσεις αναγκαστικά ατελείς.The 20th century was largely determined by communist ideology, which aimed to transcend the capitalist system. Besides, Modernity, led to the emergence, for the first time, of a condition, where man realized that he could walk without being supported by external forces. During this historical cycle, revolutionaries sought to reconcile the two central ideas of the Enlightenment, freedom and equality. But which were the paths followed in this titanic effort of social emancipation? Was the transformation process an unmediated process of social conflict, or was it always a central signifier around which controversial plans were articulated? What role did political theory play in this process? Ultimately, after the events of 1989, can we still talk about a radical social transformation or are these "issues" chimerical delusions of another era? The questions are many and demanding, while the answers are necessarily incomplete.