Πώς τα σύνθετα συναισθήματα επηρεάζουν την χρονική αντίληψη; Μια πειραματική μελέτη στα πρώιμα αναπτυξιακά στάδια

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία διερεύνησε την επίδραση σύνθετων συναισθημάτων στην αντίληψη του χρόνου σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, με στόχο να ενισχύσει την κατανόηση της συναισθηματικής διαμόρφωσης της αντίληψης του χρόνου. Στηριζόμενη σε έρευνες που υποδεικνύουν ότι τα συναισθήματα μπορούν να μεταβάλλουν την υποκειμενική εμπειρία του χρόνου, η παρούσα πειραματική μελέτη επικεντρώθηκε στον τρόπο με τον οποίο συγκεκριμένα σύνθετα συγκινησιακά συναισθήματα (αμηχανία, ανησυχία, ευγνωμοσύνη και ανακούφιση) επηρεάζουν την αντιλαμβανόμενη διάρκεια του γεγονότος. Τα υποκείμενα αποτέλεσαν 22 παιδιά ηλικίας 4,5 έως 5 ετών που φοιτούσαν σε ελληνικό ιδιωτικό σχολείο. Η μεθοδολογία περιελάμβανε ένα pre-test συναισθηματικής κατανόησης, ένα έργο χρονικής διχοτόμησης και μια αξιολόγηση της συναισθηματικής εκτίμησης (valence). Τα βασικά ευρήματα δείχνουν ότι τα σύνθετα συναισθήματα επηρεάζουν την αντίληψη του χρόνου, με τα αρνητικά συναισθήματα όπως η ανησυχία και η αμηχανία να οδηγούν σε υπερεκτίμηση των χρονικών διαστημάτων, ενώ τα θετικά συναισθήματα όπως η ευγνωμοσύνη και η ανακούφιση να έχουν μικρότερη επίδραση. Παρότι δεν υπήρξαν στατιστικά σημαντικά, τα αποτελέσματα αυτά ευθυγραμμίζονται με προηγούμενες έρευνες που υποστηρίζουν ότι τα συναισθήματα με αρνητική εκτίμηση τείνουν να επιβραδύνουν τον αντιλαμβανόμενο χρόνο. Η μελέτη υπογραμμίζει τη σπουδαιότητα της συνεκτίμησης των συναισθηματικών καταστάσεων στις εκπαιδευτικές και ψυχολογικές πρακτικές, υποδεικνύοντας ότι η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα σύνθετα συναισθήματα επηρεάζουν την αντίληψη του χρόνου μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη καλύτερων στρατηγικών για τη συναισθηματική ρύθμιση και τη μάθηση στην πρώιμη παιδική ηλικία. Απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να διερευνηθεί ο ρόλος άλλων γνωστικών παραγόντων, όπως η διέγερση και το γνωστικό φορτίο, στη συσχέτιση μεταξύ των σύνθετων συναισθημάτων και της αντίληψης του χρόνου. Στη μελέτη εξετάζονται οι επιπτώσεις για τις εκπαιδευτικές και ψυχολογικές παρεμβάσεις, τονίζοντας την ανάγκη υποστήριξης της συναισθηματικής και γνωστικής ανάπτυξης των παιδιών μέσω διαφοροποιημένων προσεγγίσεων. Προσεχείς έρευνες αναμένεται να διερευνήσουν τα αναπτυξιακά μοτίβα στις αλληλεπιδράσεις συναισθήματος-χρόνου και να ενσωματώσουν μέτρα γνωστικού φορτίου, κινήτρων και εστίασης της προσοχής για να προωθήσουν την κατανόηση αυτών των μηχανισμών.This thesis investigated the effect of complex emotions on time perception in preschool children, aiming to enhance our understanding of emotional modulation of time perception. Building on research that indicates emotions can alter subjective time experience, this experimental study focused on how specific complex emotions (embarrassment, worry, gratitude, and relief) impact the perceived event duration. Subjects included 22 children aged 4.5 to 5 years from a Greek private school. The methodology comprised a pre-test of emotional understanding, a temporal bisection task, and an emotional valence assessment. Key findings suggest that complex emotions do affect time perception, with negative emotions like worry and embarrassment leading to an overestimation of time intervals, while positive emotions like gratitude and relief have a lesser impact. Although these results were not statistically significant, they align with previous research indicating that emotions with negative valence tend to slow down perceived time. The study highlights the importance of considering emotional states in educational and psychological practices, suggesting that understanding how complex emotions influence time perception can aid in developing better strategies for emotional regulation and learning in early childhood. Further research is needed to explore the role of other cognitive factors, such as arousal and cognitive load, in the relationship between complex emotions and time perception. The study discusses implications for educational and psychological interventions, emphasizing the need to support children’s emotional and cognitive development through differentiated approaches. Future research should investigate developmental patterns in emotion-time interactions and integrate measures of cognitive load, motivation, and attentional focus to advance our understanding of these mechanisms.