Χώρος και λόγος στο ρεπερτόριο του Λευτέρη Βογιατζή (1982-2013)

Abstract

Όταν καλείσαι να αποτιμήσεις τη μακρά θεατρική προσφορά μιας πολυσχιδούς προσωπικότητας του θεάτρου όπως ο Λευτέρης Βογιατζής, τα διλήμματα είναι πολλά και δύσκολα. Κάτω από ποιο πρίσμα να αξιολογήσει κανείς την τριαντάχρονη θεατρική πορεία ενός τέτοιου θεατρανθρώπου, για την πληθωρική προσωπικότητα του οποίου έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί από τους κριτικούς τουλάχιστον είκοσι διαφορετικοί χαρακτηρισμοί; Οι θεωρητικοί και οι κριτικοί του θεάτρου έχουν την τάση να ακολουθούν τα δικά τους προδικασμένα νοητικά σχήματα, στα οποία προσπαθούν να καθυποτάξουν τη θεατρική δημιουργία, προκειμένου να εξασφαλίσουν μια καθαρή σημασιοδότηση για το φιλοθεάμον κοινό. Η προσπάθεια αυτή ίσως είναι βολική για το μέσο θεατρικό κοινό, αλλά ενέχει υπεραπλουστεύσεις και σχηματοποιήσεις που δεν αφήνουν να διαφανεί η πληθώρα των παραμέτρων, οι οποίες συνθέτουν τη θεατρική διαδικασία και τις αποφάσεις που οδηγούν σ’ αυτή. Συγκεκριμένα, η μελέτη του ρεπερτορίου του Λευτέρη Βογιατζή, που αποτελεί το θέμα αυτού του σύντομου σημειώματος, προϋποθέτει μια σύνθετη έρευνα, η οποία πρέπει να λάβει υπόψη της μια πλειάδα παραγόντων: τα προσωπικά βιώματα και τη γενική και θεατρική παιδεία του ίδιου του καλλιτέχνη, τις προσωπικές του προτιμήσεις, τις κατά καιρούς συνεργασίες του με συγκεκριμένα άτομα σε διάφορους τομείς της θεατρικής δημιουργίας, τον θεατρικό χώρο, τις αναθέσεις, τις χορηγίες και άλλες οικονομικές δεσμεύσεις −με άλλα λόγια όλες τις παραμέτρους που τρέφουν αλλά και περιορίζουν το θεατρικό όραμα.When you are called to assess the long theatrical contribution of a multifaceted theatre personality like Lefteris Vogiatzis, the dilemmas are many and difficult. Under what prism should one evaluate the thirty-year theatrical course of such a theatre person, for whose prolific personality critics have already used at least twenty different characterizations? Theatre theorists and critics have the tendency to follow their own preconceived mental schemes, to which they try to subordinate theatrical creation, in order to ensure a clear signification for the theatre-going public. This attempt may be convenient for the average theatre audience, but it involves oversimplifications and schematizations that do not allow the multitude of parameters to show through, which compose the theatrical process and the decisions that lead to it. Specifically, the study of Lefteris Vogiatzis's repertoire, which is the subject of this brief note, presupposes a complex research, which must take into account a multitude of factors: the personal experiences and general and theatrical education of the artist himself, his personal preferences, his various collaborations with specific people in different areas of theatrical creation, the theatrical space, commissions, sponsorships and other financial commitments —in other words all the parameters that feed but also limit the theatrical vision.