Κοινωνικές αναπαραστάσεις των εξεγέρσεων στις ελληνικές φυλακές, 1990 : η διαχείριση της διαμαρτυρίας των κρατουμένων από το λόγο πολιτικών και δημοσιογράφων, ως μηχανισμός ενίσχυσης του κοινωνικού τους αποκλεισμού

Abstract

Το περιεχόμενο της εργασίας, η οποία δομείται στη βάση 2 μερών, αναφέρεται στη διαδικασία μέσω της οποίας οι κοινωνικές αναπαραστάσεις των εξεγέρσεων των κρατουμένων στις φυλακές ενισχύουν τους ιδεολογικούς μηχανισμούς - των οποίων αποτελούν μέρος - στην παραγωγή ενός δευτερογενούς στιγματισμού και συνακόλουθου αποκλεισμού των κρατουμένων. Στο Α’ μέρος επιχειρείται η θεωρητική ανάλυση του φαινομένου, μέσα από τις δομικές έννοιες της συλλογικής βίας, του υποπολιτισμού των κρατουμένων καθώς και της απόπειρας εντοπισμού των αιτιολογικών παραγόντων γέννησης του φαινομένου. Οι κοινωνικές και ιστορικές συνθήκες γέννησης του φαινομένου ακολουθούν την εξέλιξη του συστήματος φυλάκισης, ενώ η αναφορά σε συγκεκριμένες, σύγχρονες ιστορικές εκδηλώσεις του φαινομένου στις Η.Π.Α, και τη Δυτ. Ευρώπη, ενισχύουν ή αποδυναμώνουν τις θεωρητικές απόπειρες εξήγησης του φαινομένου, ενώ δίνουν και μια εικόνα της φαινομενολογίας των εξεγέρσεων των κρατουμένων σε διαφορετικά ιστορικά, κοινωνικά και πολιτισμικά πλαίσια. Σ’ ένα τέτοιο διαφορετικό πλαίσιο εντάσσεται και η επιλογή της ελληνικής περίπτωσης ως αντικειμένου της έρευνας μας. Στη συνέχεια, στο Β’ μέρος, παρουσιάζονται οι λόγοι που οδήγησαν στην επιλογή της θεματικής ανάλυσης του περιεχομένου των τίτλων των δημοσιευμάτων του Τύπου κατά τη διάρκεια του κύματος των εξεγέρσεων στις ελληνικές φυλακές, την περίοδο 9/10/90 - 20/11/90, καθώς και οι δυσκολίες στην συλλογή του ερευνητικού υλικού. Η κωδικοποίηση του, οδήγησε σε 8 θεματικές κατηγορίες οι οποίες και παρουσιάζονται στα αντίστοιχα κεφάλαια. Οι θεματικές αναφέρονται σε δημοσιεύματα του Τύπου που αφορούν στη σχετική συζήτηση για αναμόρφωση του σωφρονιστικού συστήματος, στην προσπάθεια των κρατουμένων να κοινοποιήσουν τα αιτήματά τους, στην προβολή του διαλόγου εξεγερθέντων κρατουμένων και Πολιτείας, στην εμπλοκή των μερών της «σωφρονιστικής κοινότητας» στη διαχείριση του φαινομένου, στις στάσεις του κοινού, στην κινδυνολογία για βιαιότητες και διακίνηση ναρκωτικών στις φυλακές στις δημοσιογραφικές «έρευνες» για τις φυλακές και στις επιπτώσεις των εξεγέρσεων των κρατουμένων στη διαχείριση των φυλακών και στην άσκηση του επίσημου κοινωνικού ελέγχου. Στον επίλογο, γίνεται μια σύνοψη των ευρημάτων, η οποία επιβεβαιώνει την υπόθεση εργασίας, δηλαδή την ανάδειξη της σημασίας των διαδικασιών επιρροής στο επικοινωνιακό επίπεδο, οι οποίες μέσα από την κατασκευή και αναπαραγωγή των κοινωνικών αναπαραστάσεων για τον εγκληματία και την φυλακή, οδηγούν σε ιδεολογικές διευθετήσεις επιλογής, στιγματισμού και κοινωνικού αποκλεισμού των κρατουμένων. Λέξεις