Άτομα με προβλήματα όρασης και διαδίκτυο : δυνατότητες και εμπόδια στη χρήση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών

Abstract

Το Διαδίκτυο αποτελεί μια νέα εφαρμογή των νέων τεχνολογιών, που προσφέρει μια σειρά από δυνατότητες και ευκαιρίες στα άτομα με αναπηρία. Ωστόσο ελάχιστα είναι τα άτομα με οπτικές αναπηρίες που επωφελούνται από τις δυνατότητες του, καθώς μόνο ένα μικρό ποσοστό κάνει χρήση του Διαδικτύου, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό δεν έχει καν τη πρόθεση να το χρησιμοποιήσει στο μέλλον (Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας 2007α). Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να επισημάνει τις δυνατότητες που παρέχει το Διαδίκτυο σε όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα όρασης και να διερευνήσει τους παράγοντες που τους αποτρέπουν να είναι χρήστες του Διαδικτύου. Για την ανακάλυψη των λόγων για τη μη χρήση του Διαδικτύου, διερευνήσαμε τις αντιλήψεις και τις εμπειρίες ατόμων με ολική και μερική απώλεια όρασης, που προέρχονται από δύο τοποθεσίες. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν τόσο από τη μελέτη των ατομικών περιπτώσεων, όσο και από τους συμμετέχοντες στην έρευνα με ερωτηματολόγιο (ποσοτική έρευνα) δείχνουν πως ενώ υπάρχει γενικότερη συμφωνία για τη χρησιμότητα του Διαδικτύου, υπάρχουν μια σειρά από ατομικούς και κοινωνικούς παράγοντες που αποτρέπουν ή περιορίζουν τη χρήση του Διαδικτύου. Παρά τις διαφοροποιήσεις που παρατηρήθηκαν μεταξύ διάφορων υποομάδων, από την έρευνα προκύπτει πως το σημαντικότερο εμπόδιο που αποτρέπει την εμπλοκή με το Διαδίκτυο είναι οι ανεπαρκείς γνώσεις και δεξιότητες στη χρήση των ΤΠΕ και πως μεγάλη σημασία, για να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες και για να κάνουν χρήση του Διαδικτύου, έχει η ύπαρξη βοήθειας από άτομα που τους υποστηρίζουν. Επιπλέον, από την ποσοτική έρευνα φάνηκε πως η μειονεξία στην όραση αποτελεί για ένα σημαντικό ποσοστό των περιπτώσεων που εξετάσαμε λόγος για τη μη χρήση, καθώς επικαλείται εξίσου τόσο από τους τυφλούς όσο και από τους μερικώς βλέποντες. Τέλος, ιδιαίτερη σημασία έχει η προσβασιμότητα για τα άτομα με ελάχιστη ή καθόλου όραση, καθώς τους περιορίζει ή τους αποτρέπει να κάνουν χρήση, σε αντίθεση με τους μερικώς βλέποντες που δε θεωρούν τον παράγοντα αυτό σημαντικό περιορισμό.