Λόγοι μη αναγνώρισης ή μη εκτέλεσης της ευρωπαϊκής εντολής έρευνας κατ’ άρθρα 11 της Οδηγίας 2014/41/ΕΕ και 13 του Ν. 4489/2017

Abstract

Η ραγδαία ανάπτυξη των οικονομικών συνθηκών και η βελτίωση του κοινωνικού επιπέδου, που ακολούθησαν ύστερα από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, αύξησαν την ανθρώπινη κινητικότητα και ενίσχυσαν το διασυνοριακό εμπόριο, με αναπόφευκτη όμως συνέπεια και την άνθηση του εγκλήματος με διασυνοριακή διάσταση. Η καταπολέμηση του εγκληματικού φαινομένου απαιτούσε στενότερη και αποτελεσματικότερη συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών της ΕΕ και επιτάχυνση στην απόκτηση και διαβίβαση αποδείξεων. Το παραδοσιακό σύστημα της δικαστικής συνδρομής ήταν σε σημαντικό βαθμό ανεπαρκές και τα κενά αυτά επεδίωξε τελικά να καλύψει συνολικά η Οδηγία 2014/41/ΕΕ για την Ευρωπαϊκή Εντολή Έρευνας, η οποία συνιστά νέο νομικό μέσο στο τομέα της δικαστικής συνεργασίας και ερείδεται στην αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης και συνακόλουθα στην αρχή της ειλικρινούς συνεργασίας και εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών, ενώ χάρη σε αυτή εγκαταλείπεται πλήρως «η αρχή της αίτησης». Με βάση την αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης το κράτος εκτέλεσης υποχρεούται / εντέλλεται (δεν δύναται) να αναγνωρίσει / εκτελέσει την ΕΕΕ. Ωστόσο, υπάρχουν και εξαιρέσεις, οι οποίες όταν συντρέχουν επιτρέπουν στο κράτος εκτέλεσης να απορρίψει την ΕΕΕ. Πρόκειται για τους λόγους άρνησης αναγνώρισης/εκτέλεσης της ΕΕΕ, οι οποίοι είναι οκτώ και προβλέπονται ρητά στο άρθρο 11 της Οδηγίας ως δυνητικοί και στο άρθρο 13 του Ν. 4489/2017 (νόμος ενσωμάτωσης της Οδηγίας) ως υποχρεωτικοί. Η αποτελεσματικότητα της εφαρμογής του θεσμού της ΕΕΕ εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από το εύρος της δυνατότητας του κράτους εκτέλεσης να μην αναγνωρίσει / εκτελέσει την ΕΕΕ.The rapid development of economic conditions and the improvement of the social standard, after the Second World War, increased human mobility and strengthened cross-border trade, with inevitable consequence of the flourishing international organized crime. The fight against crime required closer and more effective co-operation between the competent authorities of the EU Member States and an acceleration in the acquisition and transmission of evidence. The traditional system of judicial assistance was largely inadequate and these gaps were ultimately sought to be fully addressed by Directive 2014/41/EU on the European Investigation Order, which is a new legal instrument in the field of judicial cooperation and is based on the principle of mutual recognition and consequently on the principle of sincere co-operation and mutual trust between States and «the principle of application» is completely abandoned. Based on the principle of mutual recognition, the executing State is obliged / ordered to recognize / execute the EIO. However, there are exceptions, which, when are met, allow the executing State to reject the EIO. These are the reasons for refusal of recognition / execution of the EIO, which are eight and are explicitly provided in article 11 of the Directive as potential and in article 13 of Law 4489/2017 (law transposing the Directive) as mandatory. The effectiveness of the implementation of the EIO depends to a large extent on the range of the executing State’s ability to refuse the recognition/ execution of the EΙΟ.