Η προσέγγιση του σύγχρονου οργανωμένου εγκλήματος υπό το πρίσμα της θεωρίας των κοινωνικών δικτύων

Abstract

Με τον γενικό προσδιορισμό «θεωρία κοινωνικών δικτύων» αναφερόμαστε σε έναν αριθμό παραδοχών διαφορετικών επιστημονικών κλάδων, με κοινή αφετηρία την μελέτη μιας ομάδας ως δυναμικό σύστημα, το οποίο υφίσταται και αναπαράγεται, καταρχήν, από το «δίκτυο» των διαπροσωπικών σχέσεων που αναπτύσσονται ανάμεσα στα ατομικά δρώντα υποκείμενα.Η θεώρηση μιας κοινωνικής ομάδας ως κοινωνικού δικτύου μπορεί να αποκαλύψει συγκεκριμένες διαστάσεις, που αφορούν σε ομαδοποιημένους ρόλους, μορφές άσκησης κοινωνικής επιρροής, συλλογικές συμπεριφορές των υποκειμένων, καθώς και άλλα παρατηρήσιμα χαρακτηριστικά, τα οποία γίνονται εμφανή μόνο μέσα από την κατανόηση της δυναμικής των κοινωνικών σχέσεων.Στο πεδίο του οργανωμένου εγκλήματος, οι μέθοδοι και οι τεχνικές της παραπάνω ερευνητικής προσέγγισης μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά τόσο στο πεδίο της επιστημονικής έρευνας όσο και στο επίπεδο της αστυνομικής και δικαστικής ανάκρισης. Με τους κατάλληλους ποσοτικούς δείκτες επιδιώκεται να προσδιοριστεί η οργανωτική δομή των υπό μελέτη εγκληματικών ομάδων και να διαφανούν οι βασικοί ρόλοι των μελών τους, οι οποίοι συντελούν στην επίτευξη των παράνομων δραστηριοτήτων. Η μεθοδολογία αυτή συνδέεται επίσης με τις κατευθύνσεις των σύγχρονων ευρωπαϊκών πολιτικών αντιμετώπισης του διεθνούς οργανωμένου εγκλήματος. Τέτοιες πολιτικές έχουν διαχειριστικό χαρακτήρα απέναντι στην «απειλή» των εγκληματικών ομάδων, επιδιώκοντας να θέσουν προτεραιότητες στις κατασταλτικές δράσεις των φορέων κοινωνικού ελέγχου, με τον εντοπισμό «επικίνδυνων» προσώπων και ομάδων των οποίων η παύση της παράνομης δράσης τους θα διασπάσει ή θα καταστήσει ανενεργό το ευρύτερο εγκληματικό δίκτυο.