Το δικαίωμα πρόσβασης στα διοικητικά έγγραφα και η προστασία προσωπικών δεδομένων

Abstract

Το δικαίωμα πρόσβασης στα διοικητικά έγγραφα αποτελεί βασική έκφανση της αρχής της φανερούς δράσεως των διοικητικών οργάνων, και ως εκ τούτου στοιχείο άρρηκτα συνδεδεμένο με τη δημοκρατική αρχή, το κράτος δικαίου και την αρχή της νομιμότητας. Το δικαίωμα αυτό αποτελεί τη σύγχρονη έννοια της αρχής της νομιμότητας και είναι συνταγματικό δικαίωμα των πολιτών σε όλα τα σύγχρονα δημοκρατικά κράτη. Στο ελληνικό δίκαιο το δικαίωμα αυτό αναγνωρίζεται αυτοτελώς στο ίδιο το Σύνταγμα, αλλά και στον Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (Ν.2690/99). Παράλληλα, στο ελληνικό Σύνταγμα αναγνωρίζεται και προστατεύεται η ιδιωτική σφαίρα του ατόμου και ειδικότερα τα προσωπικά του δεδομένα. Σε πολλές περιπτώσεις, όμως, η άσκηση του δικαιώματος προστασίας των προσωπικών δεδομένων ενός προσώπου, λειτουργεί ταυτόχρονα ως περιορισμός του δικαιώματος ενός άλλου πολίτη για πρόσβαση στα διοικητικά έγγραφα. Πρόκειται για δύο δικαιώματα συνταγματικά κατοχυρωμένα που, με μια πρώτη ματιά φαίνεται, να βρίσκονται σε αντίθετες κατευθύνσεις, καθώς το ένα είναι άμεσα συνυφασμένο με τη διαφάνεια της διοικητικής δράσης ενώ το άλλο αποσκοπεί στην προστασία των προσωπικών δεδομένων του ατόμου από οποιαδήποτε περαιτέρω επεξεργασία, ενέχοντας εκ των πραγμάτων ένα βαθμό μυστικότητας. Στην παρούσα μελέτη εντοπίζονται οι περιπτώσεις που τα δύο αυτά δικαιώματα τέμνονται, ενώ εξετάζεται κατά πόσο αυτά συγκρούονται ή αλληλοσυμπληρώνονται. Για το σκοπό αυτό, καταρχήν θα παρουσιασθεί στο πρώτο μέρος το νομικό πλαίσιο των δύο δικαιωμάτων στον ελληνικό χώρο. Στη συνέχεια θα καταδειχθούν οι περιπτώσεις που αυτά τέμνονται. Παράλληλα θα παρουσιαστούν νομολογιακά παραδείγματα, ικανά να συνεισφέρουν στο σχηματισμό του πλαισίου συνύπαρξης των δύο αυτών δικαιωμάτων. Τέλος, επιχειρείται η εξαγωγή κάποιων κατευθύνσεων ως προς την προτεινόμενη αντιμετώπιση του προβλήματος του δυαδισμού των δύο ισότιμων συνταγματικά δικαιωμάτων.The right of access to documents is an essential expression of the principle of overt action of administrative bodies, and therefore element inextricably linked with the democratic principles, the rule of law and the principle of legality. In many cases, however, the exercise of the right of protection of a person's personal data, functions simultaneously as a limitation of the right of another citizen for access to administrative documents.