Από το ασυνείδητο στο μη-εισέτι-συνειδητό: επιθυμία και υποκείμενο στο έργο του Sigmund Freud και του Ernst Bloch

Abstract

Στο έργο του Η αρχή της Ελπίδας ( Das Prinzip Hoffnung) ο Ernst Bloch επιχειρεί «να φέρει τη φιλοσοφία στην ελπίδα» αναπτύσσοντας μια ολιστική θεωρία της ουτοπίας. Αντικείμενο της εργασίας μας είναι η έννοια του Μη- εισέτι Συνειδητού, την oποία ο Bloch συστήνει μέσω μιας κριτικής ανασυγκρότησης της φροϋδικής ψυχανάλυσης. Δοκιμάζουμε να συγκρίνουμε και να συνδέσουμε κριτικά τους τύπους υποκειμένου που παράγονται τόσο από τη φροϋδική όσο και από τη μπλοχιανή μεταψυχολογία. Υπoθέτουμε πως το υποκείμενο της φροϋδικής ψυχανάλυσης μπορεί να ολοκληρώσει τις ευχές του για μια καλύτερη ζωή μόνο μέσα από μια πολιτική και κοινωνική χειραφέτηση, ενώ το μπλοχιανό υποκείμενο της ελπίδας προϋποθέτει την κατάφαση της έννοιας του ασυνειδήτου ως μια ιστορικά δεσμευμένη μορφή του Μη – εισέτι- Συνειδητού.In his work The principle of Hope ( Das Prinzip Hoffnung) Ernst Bloch attempts to « bring philosophy to hope » by developing a holistic theory of utopia. The main topic of this project is the concept of Not- Yet- Conscious which Bloch introduces though a critical reconstruction of Freudian psychoanalysis. We attempt to compare and critically connect the types of subjectivity that derive from the freudian and the blochian metapsychology. We assume that the subjectivity of freudian psychoanalysis can fully express any wish for a better life only though political and social emancipation, while the blochian subjectivity of hope presupposes claiming the concept of Unconscious as a historically determined form of the Νοt-Υet-Conscious.