Ανάμεσα στην κλασική φιλολογία και τις θεατρικές σπουδές: η απόσταση που ενώνει. Για το βιβλίο: Ελένη Παπάζογλου, Το πρόσωπο του πένθους: η Ηλέκτρα του Σοφοκλή ανάμεσα στο κείμενο και την παράσταση

Abstract

Σπάνια συμβαίνει να διαβάζουμε βιβλία γραμμένα από έλληνες αρχαιογνώστες τόσο συναρπαστικά όσο αυτό της Ελένης Παπάζογλου. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα ο διάλογος μίας μερίδας κλασικών φιλολόγων και θεατρολόγων από την διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα έχει αποδώσει σημαντικούς καρπούς. Η Ελένη Παπάζογλου με το βιβλίο της εισήγαγε την ελληνική βιβλιογραφία για το αρχαίο δράμα στον χώρο μέσα στον οποίο κινείται μία όλο και αυξανόμενη κοινότητα μελετητών σε παγκόσμιο επίπεδο. «Παρά το γεγονός ότι και οι δύο επιστημονικοί κλάδοι αντιμετωπίζουν με μεγάλο ενδιαφέρον τις σύγχρονες παραστάσεις του αρχαίου ελληνικού δράματος δεν σημαίνει ότι υιοθετούν την ίδια στάση απέναντί τους, ούτε ότι ο διάλογος γύρω από αυτές γίνεται με τους ίδιους όρους. Υπάρχει μία κάπως αντιφατική στάση: άλλες είναι οι προτεραιότητες που έχουν οι κλασικοί φιλόλογοι για την παράστασή από εκείνες των θεατρολόγων, άλλα τα στοιχεία που απασχολούν τον καθένα από τους δύο θεατές, τον κλασικό φιλόλογο και τον θεατρολόγο. Ζητούμενο είναι η εύρεση των κατάλληλων τρόπων ώστε επικοινωνία και ανταλλαγή να γίνονται με νέους κοινά αποδεκτούς όρους ή έστω οι όροι οι απαραίτητοι στον ένα κλάδο να είναι αποδεκτοί και κατανοητοί από τον άλλο». Αυτό το ζητούμενο είναι ίσως ένα ερέθισμα για τη γραφή αυτού του βιβλίου. Και όχι απλώς το αντιμετωπίζει με επιτυχία, αλλά ξεκινώντας από την προσέγγιση του αρχαίου κειμένου, μας χαρίζει μία υποδειγματική θεατρολογική ανάλυση, η οποία εναρμονίζει κάθε βήμα της με αυτό το ανάμεσα που συνιστά την επιστήμη του θεάτρου. Η ουσία των θεατρικών σπουδών βρίσκεται πάντα στο ανάμεσα: την απόσταση που ενώνει το γραπτό με τη σκηνή.It rarely happens that we read books written by Greek classical scholars as captivating as this one by Eleni Papazoglou. There is no doubt that during the last decades of the 20th century the dialogue of a section of classical philologists and theatre scholars from the international academic community has yielded significant fruits. Eleni Papazoglou with her book introduced Greek bibliography on ancient drama into the space within which an ever-increasing community of scholars moves on a global level. "Despite the fact that both scientific branches approach contemporary performances of ancient Greek drama with great interest, this does not mean that they adopt the same stance towards them, nor that the dialogue around them takes place on the same terms. There exists a somewhat contradictory stance: different are the priorities that classical philologists have for performance from those of theatre scholars, different are the elements that concern each of the two spectators, the classical philologist and the theatre scholar. What is sought is finding the appropriate ways so that communication and exchange can take place with new commonly accepted terms or at least the terms necessary to one branch be acceptable and comprehensible to the other". This quest is perhaps a stimulus for writing this book. And not only does it address it successfully, but starting from the approach to the ancient text, it offers us an exemplary theatrical analysis, which harmonizes every step of it with this between that constitutes the science of theatre. The essence of theatre studies is always found in the between: the distance that unites the written with the stage.