Οι μεταμορφώσεις του «εκσυγχρονισμού», τα ρήγματα της ύστερης μεταπολίτευσης και η αριστερά μπροστά στα νέα διακυβεύματα

Abstract

Ήταν ο «εκσυγχρονισμός» ένα ηγεμονικό σχέδιο που έμεινε ανολοκλήρωτο, που χάθηκε αμέσως μετά το 2004, χωρίς να αφήσει τίποτα το ουσιαστικό πίσω του; Δεν συμφωνώ. Αντίθετα, νομίζω πως έχουμε να κάνουμε με μια εσφαλμένη διάγνωση, η οποία πρέπει να αναθεωρηθεί. Και αυτό γιατί το θεωρώ αδύνατο να συλλάβουμε και να αποτιμήσουμε με ικανοποιητικό τρόπο την ουσία των σημερινών πολιτικο-κοινωνικών διακυβευμάτων, τις ποικίλες τροπές του ηγεμονικού λόγου, την αμηχανία που ενίοτε παρατηρείται τόσο στα δεξιά όσο και στα αριστερά του πολιτικού φάσματος, όπως και την ανάδυση των διαφόρων νέων ανταγωνισμών στη δημόσια σφαίρα, χωρίς να ανιχνεύουμε παράλληλα την επίδραση συγκεκριμένων «εκσυγχρονιστικών» στερεοτύπων και ιδεολογικών κωδίκων –άλλοτε στο προσκήνιο και άλλοτε στο παρασκήνιο– στην συνάρθρωση και εξέλιξη του δημόσιου πολιτικού λόγου. Χωρίς να αναγνωρίσουμε και να χαρτογραφήσουμε, με άλλα λόγια, το ηγεμονικό αποτύπωμα του εκσυγχρονιστικού λόγου, αλλά και τις εξαρθρώσεις του, στο συλλογικό φαντασιακό της ελληνικής κοινωνίας, και ιδιαίτερα στους αρμούς της δημόσιας σφαίρας.Was "modernization" a hegemonic plan that remained incomplete, that was lost immediately after 2004, without leaving anything substantial behind it? I disagree. On the contrary, I think we are dealing with a mistaken diagnosis, which must be revised. And this is because I consider it impossible to grasp and assess in a satisfactory way the essence of today's political-social stakes, the various turns of hegemonic discourse, the perplexity that is sometimes observed both on the right and on the left of the political spectrum, as well as the emergence of various new antagonisms in the public sphere, without simultaneously tracing the influence of specific "modernizing" stereotypes and ideological codes –sometimes in the foreground and sometimes in the background– in the articulation and evolution of public political discourse. Without recognizing and mapping, in other words, the hegemonic imprint of modernizing discourse, as well as its disarticulations, in the collective imaginary of Greek society, and particularly in the joints of the public sphere.