Πολυσεξουαλικότητα και ταυτότητες φύλου: νέες πτυχές εστίασης και ο αντίκτυπος στην ψυχική υγεία και ευεξία

Abstract

Η «πολυσεξουαλικότητα» αποτελεί έναν συμπεριληπτικό όρο που περιγράφει άτομα τα οποία έλκονται ρομαντικά ή/και ερωτικά από παραπάνω του ενός (κοινωνικά) φύλα. Μέχρι πρόσφατα, η διεθνής βιβλιογραφία δεν είχε στρέψει ενεργά το ενδιαφέρον της προς αυτά τα άτομα, αν και αποτελούν τον μεγαλύτερο υποπληθυσμό της ΛΟΑΤΚΙΑ2+ κοινότητας. Τα υπάρχοντα δεδομένα υπογραμμίζουν ότι τα πολυσεξουαλικά άτομα αποτελούν έναν κοινωνικά στιγματισμένο πληθυσμό που έχει συνδεθεί με συγκεκριμένους μύθους και στερεότυπα. Παρουσιάζουν διαχρονικά χαμηλότερη ευεξία συγκρινόμενα με στρέιτ και γκέι άτομα. Ακόμα, αντιμετωπίζουν μοναδικές προκλήσεις, καθώς συχνά συνάπτουν ερωτικούς δεσμούς με άτομα διαφορετικών σεξουαλικών προσανατολισμών, οδηγώντας σε περίπλοκα και – μη επαρκώς ερευνημένα – σχεσιακά δυναμικά που επηρεάζονται από το φύλο και τον σεξουαλικό προσανατολισμό του συντρόφου. Επίσης, σε ατομικό επίπεδο, δεν έχει δοθεί έμφαση στη μέτρηση εξειδικευμένων ταυτοτικών πτυχών που ανταποκρίνονται στην πολυσεξουαλική εμπειρία. Επιπλέον, υπό το πρίσμα της Διαθεματικότητας, η ταυτότητα φύλου αποτελεί μια σημαντική πτυχή που οφείλεται να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη για την πιο ολιστική αποτύπωση της ατομικής εμπειρίας αναφορικά με την κοινωνική καταπίεση και την ευεξία. Η παρούσα διατριβή αποτελείται από δύο Μέρη και ακολουθεί μεικτό ερευνητικό σχεδιασμό. Το Πρώτο μέρος, έχοντας ως συγκριτικό πλαίσιο 2507 στρέιτ άτομα, μελέτησε την ψυχική ευεξία 291 πολυσεξουαλικών ατόμων, λαμβάνοντας υπόψη το φύλο και τον σεξουαλικό προσανατολισμό του συντρόφου τους, αλλά και βασικές ψυχοσεξουαλικές ιδιότητες. Ακόμα, μελετήθηκε η σημασία της Ταυτότητας Κοινωνικού Φύλου (ΤΚΦ) στο συνολικό δείγμα των 2907 συμμετεχόντων. Τα αποτελέσματα ανέδειξαν σημαντικές διαφορές τόσο μεταξύ στρέιτ και πολυσεξουαλικού δείγματος σε επίπεδο ευεξίας και ψυχοσεξουαλικότητας, όσο και μεταξύ πολυσεξουαλικών ανδρών και γυναικών. Επίσης, αναδείχθηκαν συγκεκριμένες ψυχοσεξουαλικές ιδιότητες που εξηγούσαν σταθερά τις διαφορές ανάμεσα σε στρέιτ και πολυσεξουαλικά άτομα σε επίπεδο ευεξίας. Επιπλέον, το φύλο και ο σεξουαλικός προσανατολισμός του συντρόφου είχαν σημαντική επίδραση τόσο στην ευεξία όσο και στις ψυχοσεξουαλικές πτυχές των πολυσεξουαλικών συμμετεχόντων. Αναφορικά με τις ΤΚΦ, φάνηκε πως τα άτομα που βίωναν την ταυτότητα φύλου τους με έναν πιο ρευστό τρόπο, σημείωναν καλύτερους δείκτες ευεξίας και ψυχοσεξουαλικότητας. Όλα τα ευρήματα αναλύθηκαν κοινωνιοψυχολογικά και μέσα στο πλαίσιο της Θεωρίας του Μειονοτικού στρες και της Διαθεματικότητας. Το Δεύτερο μέρος εστίασε στην ανάγκη της ερευνητικής στροφής στις ιδιαίτερες πτυχές της πολυσεξουαλικότητας. Με βάση σύγχρονο θεωρητικό μοντέλο, δημιουργήθηκε μια νέα και εξειδικευμένη κλίμακα μέτρησης ταυτοτικών πτυχών, η οποία στοχεύει να επεκτείνει την υπάρχουσα σχετική βιβλιογραφία. Πραγματοποιήθηκαν τρεις Έρευνες, με συνολικό δείγμα 325 ενήλικα πολυσεξουαλικά άτομα. Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν την παραγοντική δομή της Κλίμακας που αποτελείται από έξι διαστάσεις: (α) Διασταύρωση ταυτοτήτων/Συνολική ανάπτυξη, (β) Απόρριψη ταμπελών, (γ) Βρίσκοντας τη θέση στη ΛΟΑΤΚΙΑ2+ κοινότητα, (δ) Βρίσκοντας τη θέση στη στρέιτ κοινότητα, (ε) Απόρριψη μονοσεξουαλικής ταυτότητας και (στ) Κατανόηση της πολυσεξουαλικής ταυτότητας. Επιπλέον, ελέγχθηκαν και συγκεκριμένα ερευνητικά ερωτήματα αναφορικά με τις νέες αυτές ταυτοτικές πτυχές. Συνολικά, η παρούσα διατριβή συνεισφέρει πολύπλευρα στην υπάρχουσα γνώση, παρέχοντας νέα δεδομένα αναφορικά με την ευεξία, την ψυχοσεξουαλικότητα, τις στενές διαπροσωπικές σχέσεις και τις ιδιαίτερες ταυτοτικές πτυχές των πολυσεξουαλικών ατόμων. Ακόμα, ο τρόπος με τον οποίο τα άτομα βιώνουν το φύλο τους αναδεικνύεται ως κρίσιμος παράγοντας. Τέλος, πέραν των νέων ερευνητικών θεμάτων που ανακύπτουν από τα αποτελέσματα, παρέχονται και συγκεκριμένες κατευθύνσεις προς ψυχοθεραπευτική αξιοποίηση, κατά τη συνεργασία με πολυσεξουαλικό πληθυσμό.

Multisexuality serves as an inclusive term describing individuals who are romantically and/or sexually attracted to more than one sex/gender. Until recently, the international literature had not actively focused on these individuals, although they constitute the largest subpopulation within the LGBTQIA2+ community. Existing data highlight that multisexual individuals are a socially stigmatized group, often linked with specific myths and stereotypes. They consistently exhibit lower well-being compared to straight and gay/lesbian individuals. Additionally, they face unique challenges, as they often form romantic relationships with individuals of different sexual orientations. This results in complex and under-researched relationship dynamics that are influenced by the gender and sexual orientation of their partner(s). Furthermore, the specific aspects of identity unique to the multisexual experience have not received sufficient research attention at the individual level. Moreover, under the lens of intersectionality, gender identity emerges as a significant aspect that must be seriously considered for a more holistic depiction of individual experiences regarding social oppression and well-being. This dissertation consists of two Parts and follows a mixed research design. The First part, using a comparative framework of 2507 straight individuals, studied the mental well-being of 291 multisexual individuals, considering the gender and sexual orientation of their partner, as well as major psychosexual aspects. Additionally, the importance of Gender Identity was examined within the overall sample of 2907 participants. The results revealed significant differences between the straight and multisexual samples in terms of well-being and psychosexuality, as well as between multisexual men and women. Specific psychosexual aspects consistently explained the differences between straight and multisexual individuals in terms of well-being. Furthermore, the gender and the sexual orientation of the partner significantly impacted both the well-being and the psychosexual aspects of the multisexual participants. Regarding gender identity, individuals experiencing it in a more fluid manner exhibited better well-being and psychosexuality indices. All findings were analyzed from a sociopsychological perspective within the frameworks of Minority Stress Theory and Intersectionality. The Second part focused on the need for research attention to the particular aspects of multisexuality. Based on a contemporary theoretical model, a new scale for measuring specific dimensions of multisexual identity has been developed, with the goal of broadening the existing relevant literature. Three Studies were conducted with a total sample of 325 adult multisexual individuals. The results confirmed the factor structure of the Scale, which consists of six dimensions: (a) Identity Intersection/Holistic Growth, (b) Label Rejection, (c) LGBTQIA2+ Community Involvement, (d) Heterosexual Community Involvement, (e) Rejection of Monosexual Identity, and (f) Understanding Multisexual Identity. Additionally, specific research questions concerning these new identity aspects were examined. Overall, this dissertation makes a multifaceted contribution to the existing literature by providing new data on the well-being, psychosexuality, intimate relationships, and specific identity aspects of multisexual individuals. Moreover, the way individuals experience their gender emerges as a critical factor. Finally, beyond the new research topics arising from the findings, specific guidelines for psychotherapeutic practice when working with the multisexual population are also provided.