Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η Μεσόγειος από την αρχαιότητα θεωρούνταν ως το κέντρο της γης, τουλάχιστον του τότε γνωστού κόσμου, ενώ η γεωπολιτική και γεωστρατηγική αξία της θαλάσσιας περιοχής της Ανατολικής Μεσόγειου παρέμενε, ανά τους αιώνες, τεράστια. Με την παρούσα εργασία, επισημαίνονται και αναδεικνύονται εκείνα τα στοιχεία που επιβεβαιώνουν την άποψη ότι η Ελλάδα αποτελεί διαχρονικά έναν συστατικό δρώντα στη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, μέσω της σταθερότητας που αποπνέει, εκμεταλλευόμενη κυρίως την μακραίωνη πολιτισμική της κληρονομιά. Για τη στοιχειοθέτηση της παραπάνω θέσης, στο Κεφάλαιο 1, αναλύεται η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, στην οποία δεσπόζουν ως «πυλώνες» το Αιγαίο Πέλαγος, η Κρήτη και η Κύπρος, που όλες μαζί δημιουργούν ένα «τριγωνικό σύμπλοκο» πάνω στο οποίο «εδράζεται» ουσιαστικά η «γέφυρα» της Ανατολικής Μεσογείου, που ενώνει τον Ινδικό με τον Ατλαντικό Ωκεανό αλλά και τη Μαύρη Θάλασσα. Η ανάδειξη της Ελλάδας, ως πυλώνα σταθερότητας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, τεκμηριώνεται στο Κεφάλαιο 2, μέσω της σταθερής παρουσίας της Ελλάδας στη περιοχή μέσα στο βάθος της ιστορίας, των σχέσεων που αναπτύσσει με τα κυριότερα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου αλλά και των δυνατότητων που προσδίδει η συμμετοχή της Ελλάδας στους ισχυρότερους Διεθνείς Οργανισμούς, ταυτόχρονα με τις συμμαχίες με παγκόσμιους δρώντες στην περιοχή, όπως η Γαλλία και οι ΗΠΑ, με τους οποίους μοιραζόμαστε κοινές ιδέες, νοοτροπία, ιδανικά αλλά και σχέδια για το μέλλον αυτής της περιοχής. Εξετάζονται επιπλέον παράγοντες σκληρής και έξυπνης ισχύος, όπως η στρατιωτική ισχύς, η ναυτική διπλωματία και η θαλάσσια ισχύς, αλλά και η οικονομική δυναμική, οι οποίες δημιουργούν ευνοϊκές προοπτικές ώστε η Ελλάδα να καταστεί ενεργειακός κόμβος αλλά και παραγωγός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Στο τρίτο και τελευταίο κεφάλαιο αναδεικνύονται οι παράγοντες που καθιστούν την Ελλάδα, τον πολιτισμικό φάρο που φωτίζει διαχρονικά την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Αναλύεται η επίδραση του πολιτισμού στη στρατηγική κουλτούρα της Ελλάδας και εξετάζονται επίσης ο θεσμός της δημοκρατίας και οι πολιτικές αξίες αυτής, που η Ελλάδα πρεσβεύει ως διαχρονικό κληροδότημα από την αρχαιότητα έως σήμερα. Τέλος, γίνεται ανάλυση των δυνατοτήτων που παρέχει η «ήπια ισχύς» της Ελλάδας. Οι κυριότεροι πυλώνες ήπιας ισχύος που αναπτύσσονται είναι η Πολιτιστική Διπλωματία, η Θρησκευτική Διπλωματία καθώς και ο τομέας του τουρισμού, ενώ αναδεικνύονται η εστιασμένη στον ανθρωπισμό ελληνική μεταναστευτική πολιτική και ο διαχρονικός σεβασμός της μοναδικής μειονότητας που υφίσταται στην Ελλάδα, της μουσουλμανικής. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την αναλυτική επισκόπηση και ανάλυση των προαναφερθέντων, αποδεικνύουν πως η Ελλάδα από την αρχαιότητα έως και σήμερα προάγει την ευημερία, την ανάπτυξη και την ειρηνική συνύπαρξη με τους υπόλοιπους λαούς, συμβάλλοντας κατ’ επέκταση στη σταθερότητα της περιοχής και φωτίζοντας ως πολιτισμικός φάρος, μέσα από τη διάδοση του πολιτισμού και την ελληνική κουλτούρα της, τα λοιπά κράτη της της Ανατολικής Μεσογείου. Στις μέρες μας, η Ελλάδα αποτελεί και θα συνεχίσει να αποτελεί ένα σταθεροποιητικό παράγοντα στην Ανατολική Μεσόγειο, μέσω της σύγχρονης και αποτελεσματικής διακυβέρνησης της χώρας, τις δημοκρατικές αξίες και θεσμούς που πρεσβεύει αλλά και μέσα από τη διεθνή εικόνα της χώρας, στην οποία κυριαρχεί ο σεβασμός στις προβλέψεις του Διεθνούς Δικαίου, ο ανθρωπισμός και η συμφιλίωση και η συνεργασία μεταξύ των λαών.
Abstract:
The Mediterranean has been considered the center of the earth since antiquity, at least of the then known world, while the geopolitical and geostrategic value of the maritime region of the Eastern Mediterranean has remained enormous over the centuries. With the present dissertation, those elements that confirm the view that Greece has always been an active component in the Eastern Mediterranean region, through the stability it inspires, taking advantage mainly of its long-standing cultural heritage, are being confirmed and highlighted. To support the above thesis, Chapter 1 analyzes the geopolitical position of Greece in the Eastern Mediterranean region, in which the Aegean Sea and Crete dominate as “pillars”, and together with Cyprus create a "triangular complex", on which the "bridge" of the Eastern Mediterranean "rests", connecting the Indian with the Atlantic Ocean and the Black Sea. The emergence of Greece as a pillar of stability in the Eastern Mediterranean region is substantiated in Chapter 2. Factors contributing to this development are; its constant presence in the region through the depth of history, the relations it develops with the main countries of the Eastern Mediterranean, but also the possibilities offered by Greece's participation in the most powerful International Organizations, along with alliances with global actors in the region, such as France and the USA, with whom we share common ideas, mentality, ideals, but also plans for the future of the region. The chapter also examines additional factors of hard and smart power, such as military power, naval diplomacy and maritime power, but also economic dynamics and favorable prospects so as Greece to become an energy hub and producer of Renewable Energy Sources (RES). The third and final chapter focuses on the factors that render Greece the cultural leading light, which illuminates the Eastern Mediterranean region over the course of time. The influence of the civilization on the strategic culture of Greece is being analyzed, while the institution of democracy and its political values, which Greece advocates for as an enduring and diachronic legacy from antiquity until today, are also being examined. Finally, an analysis of the possibilities offered by the "soft power" of Greece is provided. The main pillars of soft power, which are developing are the Cultural Diplomacy, the Religious Diplomacy and the tourism sector, as well as the anthropocentric Greek immigration policy, along with the long-term respect for the sole minority in Greece, the Muslim one, are also being featured. The conclusions that emerge from this detailed survey and analysis of the above, prove that Greece, from Antiquity to the present days promotes prosperity, development and peaceful coexistence with the rest of the peoples, thus contributing to the stability of the region, acting as a cultural leading light, that illuminates the other nations of the Eastern Mediterranean through the spread of its civilization and culture. Nowadays, Greece constitutes and will continue to constitute a stabilizing factor in the Eastern Mediterranean, through its modern and effective governance, the democratic values and institutions it stands for but also through its international image, which is filled with respect for the provisions of international law, humanity, as well as for the concepts of reconciliation and cooperation between peoples.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ Στρατηγικές Σπουδές Ασφάλειας, 2021
