Ο φόνος στις αρχαίες τραγωδίες: ποινική και εγκληματολογική προσέγγιση
Τίτλος:
Homicide in ancient tragedies: penal and criminal approach
Κύρια Υπευθυνότητα:
Γλυμή, Φιλίτσα Ι.
Επιβλέπων:
Αδάμ-Μαγνήσαλη, Σοφία
Θέματα:
Ανθρωποκτονία (Ελληνικό δίκαιο) Δίκαιο -- Ελλάδα -- Αθήνα -- Ιστορία Ελληνικό δράμα (Τραγωδία) -- Ιστορία και κριτική Homicide (Greek law) Homicide -- Greece -- Athens Law -- Greece -- Athens -- History Greek drama (Tragedy) -- History and criticism
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Κάθε παράσταση αρχαίου έργου, τραγικού ή σατυρικού, γεννά πλείστες σκέψεις και ερεθισμούς νομικού ενδιαφέροντος. Κι αυτό, διότι, μέσα στα έργα αυτά κρύβεται ένα πλούσιο δικαιογενετικό υλικό που πάνω του έχουν οικοδομηθεί σε σημαντικό βαθμό τα σύγχρονα συστήματα του δικαίου. Οι έννοιες και οι γενικές αρχές του δικαίου που ισχύουν στο δίκαιο των σύγχρονων δημοκρατικών κρατών, γεννήθηκαν, πολύ πριν την καταγραφή τους από τους Ρωμαίους, στο στοχασμό των Ελλήνων ποιητών, επικών και τραγικών. Άλλωστε οι μελέτες των σύγχρονων και παλαιότερων ερευνητών του δικαίου παγκοσμίως, παραπέμπουν σε αρχαιοελληνικές πηγές. Για παράδειγμα η παραπομπή σε στίχους της Αντιγόνης του Σοφοκλή είναι ιδιαίτερα συχνή προκειμένου στα εγχειρίδια του εμπραγμάτου δικαίου να γίνει κατανοητή η διάκριση και υπεροχή της ανθρώπινης αξίας έναντι της αξίας των «πραγμάτων». Μέχρι σήμερα, πλήθος ξένων και Ελλήνων ερευνητών έχουν εμβαθύνει τις έρευνές τους στο συσχετισμό των ελλήνων επικών και τραγικών ποιητών με την γένεση και διάπλαση του δικαιικού, γενικά, συστήματος, βασιζόμενοι σε αμιγώς νομικά κριτήρια. Και πράγματι, ο δεσμός των ποιητικών κειμένων με τη γένεση και διάπλαση του δικαίου είναι τόσο στενός, ώστε να θεωρούνται «έμμεσες πηγές» γνώσης αυτού (με νομική ορολογία), σχεδόν ομόφωνα από τους ερευνητές. Οι τραγικοί ποιητές δεν αναπτύσσουν θεωρίες στα έργα τους ως θεολόγοι ή νομικοί. Γράφουν και εκφράζουν το τραγικό στοιχείο. Η τραγικότητα στηρίζεται σε μία ασυμβίβαστη αντίθεση, όπως για παράδειγμα, ο Ορέστης ο οποίος είναι το τραγικό πρόσωπο στην τριλογία του Αισχύλου. Ο τραγικός αυτός χαρακτήρας εκτελεί την ίδια πράξη από τη μια μεριά, ως ένας ευσεβής υποτακτικός και από την άλλη, ως εγκληματίας που δίνεται βορά στις Ερινύες. Μόλις εμφανισθεί ο συμβιβασμός, το τραγικό εξαφανίζεται. Η τραγωδία προϋποθέτει μια λιγότερο ή περισσότερο βίαιη αντιπαράθεση, στην οποία έχει οπωσδήποτε θέση και η αμφισβήτηση. Άλλωστε, στις τραγωδίες, η έννοια της Δικαιοσύνης και της συσχέτισής της με τους θεούς και τους ανθρώπους κατέχει κεντρικό ρόλο. Στην παρούσα εργασία θα προσεγγίσουμε ποινικά την ανθρωποκτονία και τις νομικές προεκτάσεις της σε τέσσερα έργα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, στις τραγωδίες «Μήδεια», του Ευριπίδη και στην τριλογία με τίτλο «Ορέστεια» του Αισχύλου. Η επιλογή των τραγωδιών στηρίχθηκε στην πλήρη αντίθεσή τους αναφορικά με την απονομή δικαιοσύνης. Το άστρο της δικαιοσύνης φωτίζει υπέρλαμπρα στο τρίτο και τελευταίο μέρος της «Ορέστειας» ενώπιον του ανωτάτου δικαστηρίου του Αρείου Πάγου, με τη ψήφο της Αθηνάς να σφραγίζει την ισορροπία ανάμεσα στο παλαιό και νεότερο δίκαιο που πρεσβεύουν οι αντίδικες πλευρές. Αντιθέτως, η δικαιοσύνη δεν απονέμεται στο τέλος της τραγωδίας «Μήδεια», όπου παρακολουθούμε την ηρωίδα να αποφεύγει οποιαδήποτε τιμωρία μετά την πραγματοποίηση των φρικτών εγκλημάτων της, με την ανάληψή της στους ουρανούς με άρμα του θεού Ήλιου.
Abstract:
Every ancient project performance, tragic or satirical, generates most thoughts and irritation of legal interest. This is because, within these projects lies a rich δικαιογενετικό υλικό on it are built considerably modern systems of law. The concepts and general principles of law in modern democratic states, born long before been recorded by Romans, in contemplation of the Greek poets, epic and tragic. Besides studies of modern and earlier scholars of law worldwide, refer to ancient sources. For example, the reference to verses of Antigone by Sophocles is particularly common to the manuals of property law in order people to understand the distinction and superiority of human value against the value of "things."Until now, many foreign and Greek researchers have deepened their investigations in association of Greek epic and tragic poets with the genesis and shaping of law in general system, based on purely legal criteria. Indeed, the bond of poetic texts with the genesis and shaping of law is so narrow, to be considered "indirect sources" that knowledge (in legal terminology), almost unanimously by researchers. The tragic poets do not develop theories in their work as theologians or jurists. They focus on the tragic element. The tragedy is based on an irreconcilable contradiction, for example, Orestes who is the tragic figure in the trilogy of Aeschylus. The tragic character performs the same operation on the one hand, as a pious slave and the other as a criminal given prey to the Furies. Once a compromise emerged, the tragic element disappears. The tragedy requires a more or less violent confrontation, which clearly have position and challenging. Besides, the tragedies, the concept of justice and its association with the gods and people is central. This paper will approach the criminal homicide and legal ramifications in four works of ancient Greek literature, the tragedy "Medea" by Euripides and the trilogy entitled "Oresteia" by Aeschylus. These tragedies are chosen because of their complete opposite view according to the administration of justice. The star of justice shines resplendent in the third and final part of "Oresteia" before the Supreme Court of Cassation, with the vote of Athena to seal the balance between the old and newer law profess disputes sides. Instead, justice may not be awarded at the end of the tragedy "Medea", where we watch the heroine avoid any punishment after realization of the appalling crimes, the ascension into heaven in a chariot of Helios.
