Κοινωνική επιχειρηματικότητα στην εποχή του Covid-19: τα εναλλακτικά επιχειρηματικά μοντέλα των ΜΜΕ
Τίτλος:
Social entrepreneurship in the Covid-19 era: the alternative business models of the media
Κύρια Υπευθυνότητα:
Μαμουζέλος, Κωνσταντίνος Ε.
Επιβλέπων:
Λέανδρος, Νίκος, 1958-
Θέματα:
Keywords:
Eναλλακτικά Μέσα, κοινωνική οικονομία, επιχειρηματικά μοντέλα ΜΜΕ, κρίση Covid-19, δημοσιογραφία, βιωσιμότητα Αlternative media, social economy, media business models, Covid-19 crisis, journalism, sustainability
Ημερομηνία Έκδοσης:
2021
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η παρούσα μελέτη επιδιώκει να διερευνήσει την οικονομική ανθεκτικότητα των εναλλακτικών επιχειρηματικών μοντέλων στον τομέα των ΜΜΕ στο δυσμενές περιβάλλον της μεγα-κρίσης, των αλλεπάλληλων δηλαδή κρίσεων που κορυφώνονται από τη σύγχρονη, εξελισσόμενη πανδημία του Covid-19 που λειτούργησε και ως καταλύτης για την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού. O τομέας της Kοινωνικής Oικονομίας ευρύτερα, βίωσε μία άνθηση τα τελευταία χρόνια ωθούμενος από ποικίλα συνεργατικά εγχειρήματα που από τη μία επιδιώκουν να δώσουν εναλλακτικές βιώσιμες λύσεις σε ευρύ φάσμα οικονομικών δραστηριοτήτων και από την άλλη να προτάξουν διαφορετικά επιχειρηματικά μοντέλα στο κυρίαρχο κερδοσκοπικό, τα οποία διαπνέονται από ολιστική αντίληψη για την ευημερία επιδιώκοντας τη συνολική βελτίωση της ζωής των ανθρώπων και την ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής. Εκκινώντας από την οντολογική μας θέση σχετικά με την εξέχουσα σημασία των συλλογικών μορφών οργάνωσης στις ανθρώπινες κοινωνίες, επιδιώκουμε να συνεισφέρουμε στη συμπλήρωση των κενών που διαπιστώθηκαν στη μελέτη των επαγγελματικών μοντέλων των εναλλακτικών μέσων με το μεθοδολογικό εργαλείο της μελέτης περιπτώσεων (case studies), χρησιμοποιώντας ένα εύρος δεδομένων που αντλήθηκαν από προσωπικές ημιδομημένες συνεντεύξεις, παρατηρήσεις του ερευνητή, χρηματοοικονομικές καταστάσεις και ισολογισμούς, έντυπες και ψηφιακές εκδόσεις των Μέσων και δημοσιεύματα. Επιλέχθηκαν τρία εναλλακτικά δημοσιογραφικά εγχειρήματα που πληρούν αρκετές παραμέτρους εναλλακτικότητας ενώ παράλληλα παρουσιάζουν διαφορές όπως και ετερόκλητες αφετηρίες, ώστε να παρέχουν ένα ενδιαφέρον δείγμα Μέσων με άμεσες αναφορές στον τρίτο τομέα της κοινωνικής οικονομίας. Διερευνήσαμε τις πιθανότητες επιβίωσής των εναλλακτικών ιδιοκτησιακών και οργανωτικών δομών μέσα από τους τρόπους λειτουργίας, την οικονομική διαχείριση αλλά και τη σχέση με το κοινό, στο σύγχρονο περιβάλλον της υπεραφθονίας πληροφοριακών πόρων και της μεταμόρφωσης των χρηστών σε παραγωγών περιεχόμενου. Συμπερασματικά, διαπιστώθηκαν αυξημένες πιθανότητες μακροημέρευσης με τα εναλλακτικά επιχειρηματικά μοντέλα να εμφανίζουν προσαρμοστικότητα στις δυσκολίες της συγκυρίας εμπνέομενα και σε ένα βαθμό από το όραμά τους να λειτουργήσουν με κοινωνικά κριτήρια. Τα εγχειρήματα αυτά, λειτουργούν ως ανάχωμα στην επέλαση των αγοραίων λογικών ώστε να εκπληρώσουν το κομβικό επίδικο της ανεξάρτητης και έγκυρης ενημέρωσης, ενίοτε συνεισφέροντας και στην αντιθετική νοηματοδότηση των κοινωνικών σχέσεων. Δεδομένης της ελαστικότητας και ετερογένειας των συνεργατικών δημοσιογραφικών εγχειρημάτων αλλά και των περιορισμών εξαιτίας της δυναμικής εξέλιξης της πραγματικότητας, θεωρούμε ότι η μελέτη συνεισφέρει στην τυπολογική έρευνα των επαγγελματικών τους μοντέλων προσφέροντας σημαντικά στοιχεία σχετικά με την ευελιξία και την ανθεκτικότητά τους για τη συνέχιση της έρευνας στο πολύχρωμο οικοσύστημα των εναλλακτικών Μέσων.
Abstract:
The present study seeks to investigate the financial resilience of alternative business models in the media sector in the adverse environment of the mega-crisis, that is the successive crises culminating in the modern, evolving Covid-19 pandemic, that also served as a catalyst for the acceleration of the digital transformation. The field of Social Economy in general, has experienced a boom in recent years, driven by a variety of collaborative ventures that on the one hand seek to provide viable alternatives to a wide range of economic activities and on the other to propose different, sustainable business models from the dominant profit-centred, which are inspired by a holistic conception of prosperity in pursuit of the overall improvement of people's lives and the strengthening of social cohesion. Starting from our ontological position on the paramount importance of collective forms of organisation in human societies, we seek to contribute to filling the gaps identified in the international research of alternative business models with the methodological tool of case studies, using a range of data from personal semi- structured interviews, researcher observations, financial statements and balance sheets, print and digital media publications. Three alternative journalistic projects have been selected that meet several parameters of alternativity while at the same time presenting differences as well as diverse starting points, in order to provide an interesting sample of Media with direct references to the third sector of the social economy. We explored the possibilities of the survival of alternative ownership and organisational structures through the modes of operation, financial management and the relationship with the public, in the modern environment of the overabundance of information resources and the transformation of users into content producers.In conclusion, increased chances of longevity have been found with alternative business models adapting to the difficulties of the times inspired to some extent from their vision to work with social criteria. These ventures serve as a mound in the operation of market logics in order to fulfill the key issue of independent and valid information, sometimes also contributing to the antithetical signification of social relations. Given the flexibility and heterogeneity of collaborative journalistic endeavours as well as the limitations due to the dynamic evolution of reality, we believe that the study contributes to the typological research of their professional models by providing important data on their flexibility and resilience to continue further research into the colourful ecosystem of alternative media.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, ΠΜΣ, κατεύθυνση Κοινωνία της Πληροφορίας, Μέσα και Τεχνολογία, 2021
