Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Στην παρούσα διπλωματική εργασία ερευνάται το ζήτημα της ύπαρξης ή μη του λεγόμενου δημοκρατικού ελλείμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και των συνεπειών του στη δημοκρατική της νομιμοποίηση. Η βιβλιογραφική επισκόπηση αποτελεί την ακολουθητέα μεθοδολογία Στο πρώτο κεφάλαιο (Κεφάλαιο 1) θα εξετασθεί η έννοια της δημοκρατίας, Ειδικότερα, θα αναδειχθεί η ιστορικότητα της έννοιας όπως και η ανάγκη ανανοηματοδότησης της για το ενωσιακό μόρφωμα. Αντικείμενο του κεφαλαίου δύο (Κεφάλαιο 2) είναι η αναζήτηση της φύση της Ένωσης. Το ζήτημα της πληρότητας ή ελλειμματικότητας της ενωσιακής δημοκρατίας θα πρέπει να εξετασθεί μέσα στα πλαίσια του μορφώματος στο οποίο αυτό απαντάται. Οποιαδήποτε σύγκριση μη κρατικού μορφώματος με όρους κρατικογενείς θα ήταν άδικη για το ενωσιακό μόρφωμα. Αντικείμενο του κεφαλαίου τρία (Κεφάλαιο 3) είναι η έννοια του δημοκρατικού ελλείμματος, τόσο μέσα από τις θεωρητικές προσεγγίσεις όσο και μέσα από τις θεσμικές. Στις παραγράφους των θεσμικών προσεγγίσεων θα αναλυθούν τα όργανα της Ένωσης και θα αξιολογηθούν βάσει της δημοκρατικότητας τους, ενώ επίσης θα αναδειχθεί η σημασία των εθνικών κοινοβουλίων. Στο αμέσως επόμενο κεφάλαιο (Κεφάλαιο 4), θα εξετασθεί η δημοκρατική πληρότητα του πλαισίου στο οποίο αναπτύσσονται οι πολιτικές της Ένωσης. Συγκεκριμένα θα αναλυθούν η εξέλιξη, το περιεχόμενο και τα αποτελέσματα της ενωσιακής προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων, η μέριμνα για ισορροπία ελευθερίας και δικαιοσύνης εντός του Χώρου Ασφάλειας Ελευθερίας και Δικαιοσύνης (ΧΕΑΔ), η συνεισφορά του ανταγωνισμού στα πλαίσια της ενιαίας αγοράς, οι συνέπειες της κρίσης του ευρώ και η οδηγία ως το δημοκρατικό νομικό μέσο άσκησης ενωσιακής πολιτικής. Το κεφάλαιο υπ’ αριθμόν πέντε (Κεφάλαιο 5), είναι αφιερωμένο στις εγγενείς αδυναμίες που παρουσιάζει η Ένωση και εμποδίζουν την δημοκρατική της πληρότητα. Συγκεκριμένα θα εξετασθούν, οι δυνατότητες ύπαρξης ενός ευρωπαϊκού δήμου, θεσμοθέτησης ενός ευρωπαϊκού διαλόγου και μιας αντιπροσωπευτικής για την Ένωση, Κοινωνίας των Πολιτών. Στο έκτο κεφάλαιο (Κεφάλαιο 6), θα επισημανθούν οι μεταρρυθμίσεις της προσπάθειας δημοκρατικής “ανάρρωσης” της Ένωσης, που μεσολάβησαν από τη Συνταγματική απόπειρα του 2004 μέχρι και τις βελτιώσεις της Συνθήκης της Λισαβόνας το 2007. Τέλος, θα παρουσιαστούν δύο σενάρια για το μέλλον της Ένωσης, τα οποία αντανακλούν τις διαφορετικές κατευθύνσεις που πρέπει να ακολουθήσει η Ένωση προς εξυγίανση του δημοκρατικού της ελλείμματος, ήτοι την διακυβερνητική και υπερεθνική.
Abstract:
This dissertation examines the existence of the so-called democratic deficit of the European Union (EU) and its consequences for its democratic legitimacy. Bibliographic review is the methodology to be followed. The first chapter (Chapter 1) will examine the concept of democracy. The historicity of the concept will be highlighted due to a reinterpretation that is needed for the EU formation. The chapter’s two (Chapter 2) subject will be the search of the European Union’s nature. The question about the completeness or deficit of EU democracy must be examined inside the context in which is to be found. Any comparison of a non-state formation with state-generated terms would be not fair for EU. Chapter’s three (Chapter 3) subject will be the concept of the democratic deficit, both through theoretical and institutional approaches. The institutional approach will analyze the European Union’s institutions based on their democratic adequacy. Also the importance of national parliaments in EU will be highlighted. The next chapter (Chapter 4) will examine the framework’s democratic completeness in which the European Union's policies are being developed. Specifically, it will be analyzed the evolution, content and results of the Union’s protection of the fundamental rights, the concern for balance within the European Area of Freedom and Justice, the contribution of competition in the single market, the consequences of the crisis, and the directives as the democratic legal mean of EU policy making. Chapter five (Chapter 5) is devoted to the inherent weaknesses of the European Union which hinder its democratic fullness. Specifically, will be examined, the possibilities of having a European public, of instituting a European dialogue and a Union’s Civil Society representative. Chapter six (Chapter 6) will outline the reforms of the Union's democratic "recovery" effort, which ranged from the 2004 constitutional attempt to the 2007 Lisbon Treaty improvements. Finally, there will be presented two scenarios for the Union 's future, reflecting the different directions that the Union must follow in order to consolidate its democratic deficit, namely intergovernmental and supranational.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, ΠΜΣ, κατεύθυνση Εθνική και Ενωσιακή Διοίκηση, 2020
