Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η «τρέλα» απασχολούσε πάντοτε την ανθρωπότητα, αυτό που διέφερε στις εκάστοτε ιστορικές περιόδους ήταν η σημασία που τις απέδιδαν οι άνθρωποι, οι τρόποι που την κατανοούσαν και οι μέθοδοι που υιοθετούσαν για την αντιμετώπισή της. Προκειμένου να αντιληφθούμε την μεταβαλλόμενη πρόσληψη της ψυχικής «ασθένειας» διαμέσου των αιώνων και την αντίστοιχη κάθε φορά διαχείρισή της, οφείλουμε να εστιάσουμε στη διερεύνηση κάποιων σημαντικών παραμέτρων. Πώς καθορίζονται τα δυσδιάκριτα όρια ανάμεσα στο «φυσιολογικό» και το «ψυχοπαθολογικό»; Πώς φθάσαμε στο κοινωνικό στιγματισμό και την απομόνωση του διαφορετικού και στην επιβολή μιας κοινωνικά επιθυμητής και ταυτόχρονα ισοπεδωτικής ομοιομορφίας; Πώς καταλήξαμε στο χαρακτηρισμό των ψυχικά «ασθενών» ως επικίνδυνων και απροσάρμοστων στις δεδομένες κάθε φορά κοινωνικές συνθήκες μέσα από αρνητικά στερεότυπα και άδικες προκαταλήψεις; Η απάντηση όλων αυτών των κρίσιμων ερωτημάτων θα επιχειρηθεί μέσα από μία απόπειρα κριτικής ανασκόπησης της πρόσληψης της ψυχικής «νόσου» από τη κλασική αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας, με πλαίσιο αναφοράς την ευρωπαϊκή ήπειρο. Επιπλέον θα αναφερθούμε στη πολύπλευρη προσπάθεια ελέγχου αυτής της «διαφορετικότητας» μέσω του ακούσιου εγκλεισμού τους σε ψυχιατρικά ιδρύματα και μέσω της συμμόρφωσής τους στις απαιτήσεις της κοινωνικά κυρίαρχης ιδεολογίας, που επιτάσσει μια συγκεκριμένη σε κάθε εποχή θέαση του κόσμου και της πραγματικότητας. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση των συνθηκών που επέτρεψαν την ανάδυση της ψυχιατρικής και τη συγκρότησή της ως αυτόνομου επιστημονικού πεδίου. Μέσα από μια κριτική παρουσίαση των διαγνωστικών μεθόδων και των θεραπευτικών τεχνικών που υιοθετεί και εφαρμόζει διαχρονικά η ψυχιατρική θα υποστηριχθεί ότι βιώνουμε μια πρωτόγνωρη ψυχιατρικοποίηση της ανθρώπινης εμπειρίας. Τέλος, θα προταθούν τρόποι για τον εκδημοκρατισμό και τον εκσυγχρονισμό της ψυχιατρικής πράξης ώστε τελικά να επιτευχθεί μια άμβλυνση του κοινωνικού στιγματισμού. Στόχος μας, είναι μια καλοπροαίρετη και εποικοδομητική αποτίμηση της ψυχιατρικής πράξης και η ανάδειξη ορισμένων ανεπαρκειών και δυσλειτουργιών της.
Abstract:
“Madness” always concerned humanity, what was different during the given historical times was the importance that people attributed to it, the ways that they were comprehending it and the methods that they were adopting to face it. In order to understand the changing perception of mental “illness” through the centuries and its correspondent treatment each time, we should focus on the research of some important parameters. How do we determine the indiscernible limits between the “normal” and the “psychopathological”? How did we end up with the social stigma and isolation of the different one and the imposition of a socially desirable and at the same time levelling uniformity? How did we end up with the definition of the mentally “ill” people as dangerous and maladjusted to the given social conditions through negative stereotypes and unfair prejudices? We will try to give the answer to all these critical questions through an attempt of critical review of the perception of mental “illness” from classical antiquity until our days having as a reference point the European continent. Furthermore, we will mention the multifaceted effort of control of this “dissimilarity” through their involuntary committal to psychiatric hospitals and through their compliance with the demands of the socially predominant ideology that in each period dictates a specific view of the world and the reality. The aim of the present thesis is the examination of the conditions that allowed the emergence of psychiatry and its constitution as an independent scientific field. Through a critical presentation of the diagnostic methods and therapeutic techniques that psychiatry adopts and applies over time, we will argue that we experience an unprecedented psychiatrization of the human experience. Finally, we will propose ways of democratization and modernization of the practice of psychiatry, so that we achieve a mitigation of the social stigma. Our aim is a well-intentioned and constructive evaluation of the practice of psychiatry and the exposition of some of its deficiencies and malfunctions.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Κοινωνιολογίας, ΠΜΣ "Κοινωνιολογία", κατεύθυνση Κοινωνικός Αποκλεισμός και Μειονότητες, 2016
