Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Σε μια εποχή που οι παραδοσιακές μορφές απονομής δικαιοσύνης δοκιμάζονται συνεχώς, είναι πλέον ορατή η υιοθέτηση μιας νέας νοοτροπίας για την αποτελεσματική διαχείριση των προβλημάτων, που αναφύονται στις καθημερινές συναλλαγές προμηθευτή-καταναλωτή. Μια σειρά επιχειρημάτων, όπως η υπερφόρτωση των δικαστηρίων, η χρονοβόρα διαδικασία, η αποφυγή της δικαστικής σύγκρουσης, το υψηλό κόστος ενός δικαστικού αγώνα εξεταζόμενο σε συνάρτηση με την αξία της καταναλωτικής διαφοράς, η άγνοια και το δέος ενώπιον της αρμόδιας αρχής, η αβεβαιότητα του αποτελέσματος, η δαμόκλειος σπάθη της δικαστικής απόφασης με εξαναγκαστικό χαρακτήρα, η ανελαστικότητα της διαδικασίας, η απώλεια εποικοδομητικού χρόνου, η αδυναμία εύρεσης κατάλληλων αποδεικτικών μέσων και η δεσπόζουσα θέση του προμηθευτή ενισχυμένη από την οργανωτική υπεροπλία και την ιδιαίτερη εμπειρία, που αποκτά απ΄ τις επαναλαμβανόμενες αντιδικίες, καθιστά επιτακτική την εγκαθίδρυση των εναλλακτικών μηχανισμών επίλυσης διαφορών και την εμβάθυνση στον ειρηνικό τρόπο επιλύσεως των καταναλωτικών διαφορών. Στο πλαίσιο λοιπόν της παρούσας μελέτης, αφού οριοθετήσουμε αρχικώς την έννοια του καταναλωτή κατά το κοινοτικό και το εθνικό δίκαιο και δώσουμε κατόπιν την έννοια της καταναλωτικής διαφοράς, θα προβούμε σε μια αδρομερή αναφορά των δικονομικών όπλων τρίτης γενιάς, που έχει στη διάθεσή του ο καταναλωτής και θα επιχειρήσουμε αναλύοντας καταρχήν τους λόγους που καθιστούν την εναλλακτική δικαιοσύνη, επιτακτική στο πλαίσιο των καταναλωτικών διαφορών, να περιγράψουμε παραστατικά μέσα από πρακτικά παραδείγματα (cases studies και νομολογία) και συγκριτικές μελέτες, τον τρόπο λειτουργίας των δύο βασικών μηχανισμών εξωδικαστικής επίλυσης των καταναλωτικών διαφορών, ήτοι της διαιτησίας και της διαμεσολάβησης προτείνοντας μάλιστα λύσεις για την αποτελεσματική εφαρμογή τους στην πράξη. Στόχος, η διαμόρφωση της πλήρους εικόνας λειτουργίας των δύο βασικών θεσμών ποιοτικής απονομής της δικαιοσύνης, η οποία θα εξοπλίσει τον «one shοoter» καταναλωτή με όλες τις απαραίτητες πληροφορίες και γνώσεις για την καταλληλότερη ad hoc επιλογή του τρόπου επίλυσης της διαφοράς του και αλυσιτελώς η εγκαθίδρυση των θεσμών στη νομική πραγματικότητα. Στα πλαίσια της εν λόγω συστηματικής έρευνας και εμβάθυνσης στον ανωτέρω προβληματισμό: α) θα εξεταστεί, το πλαίσιο των δυνάμενων προς διαιτητική και διαμεσολαβητική υπαγωγή καταναλωτικών διαφορών. Στο στάδιο αυτό, θα ερευνηθεί, εάν το σύνολό ή μόνον μέρος των καταναλωτικών διαφορών είναι δεκτικό επίλυσης δια των δύο βασικών εναλλακτικών μηχανισμών επίλυσης των διαφορών, β) θα περιγραφούν αδρομερώς τα βασικά χαρακτηριστικά και τα στάδια εκάστης ADR διαδικασίας, καθώς και οι προϋποθέσεις υπαγωγής σε αυτές, ούτως ώστε να καταστεί γνωστός ο τρόπος λειτουργίας τους. Ιδιαίτερη βαρύτητα θα δωθεί στη συμφωνία των μερών για υπαγωγή στη διαμεσολάβηση ή στη διαιτησία και στον ενδεχόμενο καταχρηστικό χαρακτήρα, που μπορεί να λάβει, η περιλαμβανομένη σε καταναλωτική σύμβαση, ρήτρα διαιτησίας. Περαιτέρω, θα αναλυθούν οι προϋποθέσεις εκτέλεσης του πρακτικού διαμεσολάβησης και της διαιτητικής απόφασης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, γ) θα αναδειχθούν τα πλεονεκτήματα εκάστης υπό εξέταση διαδικασίας ADR στο πλαίσιο των καταναλωτικών διαφορών και θα γίνει μια καταγραφή των ενδεχόμενων μειονεκτημάτων τους και τέλος, δ) κατόπιν περιγραφής του de lege lata νομοθετικού πλαισίου, θα καταγραφούν ορισμένες de lege ferenda σκέψεις για την αποτελεσματική εγκαθίδρυση εκάστου θεσμού, ήτοι της διαιτησίας και της διαμεσολάβησης, στο πλαίσιο των καταναλωτικών διαφορών. Εν κατακλείδι, θα παρατεθούν οι συμπερασματικές μας σκέψεις επί του συνόλου των τιθέμενων ζητημάτων της παρούσας μελέτης.
Abstract:
At a time when traditional forms of justice administering are continuously being tested, a new mindset for the effective management of the problems arising in everyday supplier-consumer transactions is evident. A series of arguments may be given which make it imperative for the establishment of an alternative dispute resolution mechanism and the deepening of the peaceful ways to solve consumer disputes. Such arguments include the overloading of the courts, the lengthy process, the avoidance of judicial conflict, the high cost of legal proceedings in relation to the value of consumer disputes, the ignorance and the awe before the competent authority, the uncertainty of the outcome, the sword of Damocles of adjudication with coercive nature, the rigidity of the process, the loss of constructive time, the inability to find adequate evidence and the purveyor's dominant position reinforced by the organizational superiority and special experience, acquired by repeated litigation Within the framework of this study, after defining the concept of the consumer under EU and national legislation and giving the definition of consumer dispute, we will make a general reference to third-generation procedural weapons which are at the disposal of the consumer and attempt -by analyzing firstly the reasons that make the alternative justice compelling with regard to consumer disputes- to describe vividly through practical examples (case studies and case law) and comparative studies, the way the two basic mechanisms of extrajudicial settlement of consumer disputes work, i.e. the arbitration and mediation, even proposing solutions for their effective implementation. The goal is to configure the full image of the two main institutions of qualitative administration of Justice, which will equip the “one shooter” consumer with all the necessary information and knowledge on the most appropriate ‘’ad hoc” choice of how to resolve the dispute and the establishment of these institutions in legal reality. As part of this systematic research and deepening the above considerations: a) the framework of consumer disputes which are eligible for affiliation to arbitration and mediation will be examined. At this stage, we will scrutinize, if the whole or only a part of consumer disputes are receptive to being resolved through the two basic alternative dispute settlement mechanisms, b) the basic characteristics and stages of each ADR procedure and the conditions of entering them, will be described in general terms, in order to explain the way in which they operate. Special attention will be given to the agreement of the parties for including mediation or arbitration and the potential unfairness of the arbitration clause contained in a consumer contract. Furthermore, there will be an analysis of the conditions on which there can be an enforcement of the protocols of the mediation and of the arbitration decision on a national and international level, c) we will highlight the advantages of each reviewed ADR proceeding with regard to consumer disputes and there will be a record of the possible disadvantages and finally d) after describing the de lege lata legislative framework, some de lege ferenda considerations will be noted for the effective establishment of each institution, i.e. arbitration and mediation, regarding consumer disputes. In the end, there will be a conclusion were all our conclusive thoughts on all the issues raised in this study will be listed.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Γενικό Τμήμα Δικαίου, ΠΜΣ "Δίκαιο και Ευρωπαϊκή Ενοποίηση", κατεύθυνση Ιδιωτικό Δίκαιο, 2014
