Library SitePandemos Repository
Pandemos Record
 

View record information

Department of Social Anthropology  

Postgraduate Theses  

 
Τίτλος:Εκκρεμείς επιτελέσεις και επιθυμίες: για ένα έμφυλο αρχείο σιωπών
Τίτλος:Unsettled Performances and Desires: towards a gendered archive of silences
Κύρια Υπευθυνότητα:Θεοδοσίου, Αλίκη Σ.
Επιβλέπων:Αθανασίου, Αθηνά
Θέματα:
Keywords:Σιωπή, επιθυμία, έμφυλη επιτελεστικότητα, γλωσσική επιτελεστικότητα, κοινωνική χρονικότητα, απαλλοτρίωση
Silence, desire, gender performativity, linguistic performativity, social temporality, dispossession
Ημερομηνία Έκδοσης:2017
Εκδότης:Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:Το θέμα της παρούσας εργασίας είναι η σιωπή, όπως αυτή επιτελείται με έμφυλο τρόπο. Συντασσόμενη με την κριτική της Wendy Brown σε «ό,τι μπορεί να περιγραφεί ως υποχρεωτική φεμινιστική λογοθετικότητα και [σ]τα υποτιθέμενα δεινά των σιωπών», την οποία αντιλαμβάνομαι ως μέρος της ευρύτερης κριτικής στο φαλλογοκεντρισμό και το φωνοκεντρισμό της δυτικής φιλοσοφικής παράδοσης, απομακρύνομαι από εννοήσεις της σιωπής ως απλώς σιγής, ως απουσίας φωνής, και προβαίνω σε μια θεωρητική επεξεργασία της. Συγκεκριμένα, με απασχολούν ερωτήματα όπως, πώς η σιωπή μπορεί να εμπλέκεται στην παραγωγή του νοήματος, ποια η σχέση της με τη γλώσσα και το σώμα, ποιες οι επιτελεστικές δυνατότητες της, καθώς και αν και πώς η σιωπή μπορεί να λειτουργεί ως ηθικο-πολιτική σχέση, ως χώρος συνάντησης και συνύπαρξης με την ετερότητα. Για να επιχειρήσω μια απάντηση στα παραπάνω, στρέφομαι σε μεταδομιστικές πραγματεύσεις του έμφυλου υποκειμένου και της εξουσίας, αλλά και στη θεωρία της γλωσσικής επιτελεστικότητας του J. L. Austin, και προτείνω διαφορετικές αναγνώσεις της σιωπής – η σιωπή ως χρονικότητα, η σιωπή ως χειρονομία και η σιωπή ως απ-αλλοτρίωση. Ό,τι συνέχει τις παραπάνω αναγνώσεις, ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί ως ελάχιστος ορισμός της σιωπής, είναι το αίτημα της αναγνωρισιμότητας της σιωπής ως σιωπής· μάλιστα, μιας αναγνωρισιμότητας που διαφοροποιείται σημαντικά από την αναγνωσιμότητα, από την ερμηνευτική ιδιοποίηση της σιωπής ως συναίνεσης, ως υποταγής, ως απουσίας – φωνής ή πρόθεσης ή νοήματος. Ό,τι εμποδίζει μια τέτοια αναγνώριση, είναι η αγωνία της κυριότητας, η οποία σε γλωσσικά περιβάλλοντα μεταφράζεται στην αγωνία για την κατάληψη της θέσης του υποκειμένου σε πρώτο πρόσωπο. Αν η σιωπή ανταγωνίζεται την πρωτοπρόσωπη άρθρωση, εντούτοις δεν αποτελεί εγκατάλειψη του εγώ και υποχώρηση από τη σημείωση. Όπως υποστηρίζω, η σιωπή μπορεί να λειτουργεί ως τρόπος κριτικής εμπλοκής και τότε φέρει μια παράδοξη επιτελεστική ισχύ, αναδεικνύοντας την απερίγραπτη συνθήκη του ανθρώπινου είναι-στη-γλώσσα και διατυπώνοντας, προς τις υπάρχουσες οικονομίες νοήματος, την πιθανότητα να μην βγαίνει πάντα νόημα. Ωστόσο, αυτή η πιθανότητα δεν δρα πάντοτε παραλυτικά, και τούτο γιατί δεν διαγράφει την επιθυμία – για την Άλλη, για την κοινότητα, για την αναγνώριση. Τούτη η επιθυμία, όχι λιγότερο από την οδύνη, είναι αποκαλυπτική για την απορητική ισχύ του άφατου και του απερίγραπτου, στη συνάντηση με τους άλλους και τις άλλες μας. Τέλος, αναζητώντας το καλύτερο δυνατό σχήμα για την ανάλυση της σιωπής, προτείνω το αρχείο. Μάλιστα, μιλώ για ένα έμφυλο αρχείο σιωπών που δεν θα αφορά μόνο το παρελθόν, αλλά θα αναφέρεται και σε μελλοντικά συμβάντα, στις υποσχέσεις και στις εκκρεμότητες των σιωπηλών επιτελέσεων και επιθυμιών. Αυτές οι υποσχέσεις, αυτές οι εκκρεμότητες αποτελούν εντέλει τις δυνατότητες που η σιωπή επιμένει σκανδαλωδώς να μας υπενθυμίζει.
Abstract:The topic of the present dissertation is silence and its gendered performativity. In line with Wendy Brown’s criticism of ‘what might be called compulsory feminist discursivity and the presumed evil of silences’, which I understand to form part of the general criticism of the phallogocentrism and phonocentrism of the western philosophical tradition, I distance myself from understandings of silence as mere absence of voice, and proceed to its theoretical elaboration. In particular, I am interested in such questions as, how can silence be involved in the production of meaning, what is its relation to language and the body, what are its performative potentialities, as well as whether and how can silence function as an ethical-political relationship, as a locus of encounter and coexistence with otherness. To attempt a response to those questions, I turn to poststructuralist accounts of the gendered subject and power and to J. L. Austin’s theory of linguistic performativity and I suggest different readings of silence – silence as temporality, silence as gesture, silence as dispossession. What brings together the aforementioned readings, while functioning as a minimum definition of silence, is the call for recognisability of silence as silence; in fact, a recognisability that is significantly differentiated from legibility, from the interpretative appropriation of silence as consent, subjugation or absence – of voice, intention, meaning. What impedes such a recognition is the anguish of possession, which in the context of language is translated into the anguish to occupy the first-person subject position. However, the resistance of silence to first-person articulation should not be construed as renouncement of the ‘I’ nor as retreat from semiosis. As I argue, silence can function as a mode of critical involvement, in which case it bears a paradoxical performative force, indicating the indescribable condition of the human being-in-language and articulating, towards the existing economies of meaning, the possibility of not making sense. Yet, this possibility is not always paralysing, because it does not erase desire – for the Other, for the community and for recognition. Such a desire, no less than grief, is quite telling about the aporetic force of the ineffable and the indescribable, in the encounter with our others. Lastly, I propose the archive as the best possible form for the analysis of silence. I speak of a gendered archive of silences that does not pertain solely to the past, but that it also refers to future events, to the promises and the loose ends of the silent performances and desires. Those promises, those loose ends constitute the potentialities of which silence scandalously insists on reminding us.
Περιγραφή:Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών, ΔΠΜΣ Φύλο, Koινωνία, Πολιτική, 2017
Περιγραφή:Βιβλιογραφία: σ. 71-77
 
 
Archives to this Item
Archive Type
53PMS_FYL_KOI_POL_TheodosiouAl.pdf application/pdf
 
FedoraCommons OAI Library - Information Services, Panteion University