Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Το παρόν πόνημα αποτελεί ένα προβληματισμό για τη σχέση που έχει πια διαμορφώσει ο άνθρωπος με το περιβάλλον, ως καταναλωτής των φυσικών πόρων του πλανήτη. Η σχέση αυτή περιγράφεται και από το δείκτη του οικολογικού αποτυπώματος. Όπως δείχνουν και οι εκθέσεις του WWF Ελλάδας, σε παγκόσμιο επίπεδο, το οικολογικό αποτύπωμα της ανθρωπότητας έχει διπλασιαστεί από το 1961, ξεπερνώντας την ικανότητα αναγέννησης του πλανήτη κατά 30% περίπου. Τα τρία τέταρτα του πληθυσμού της γης ζουν σε χώρες που είναι «οικολογικοί οφειλέτες», δηλαδή η εθνική τους κατανάλωση ξεπερνάει τη βιολογική φέρουσα ικανότητα της χώρας. Ταυτόχρονα, ο δείκτης που μετράει την παγκόσμια βιοποικιλότητα έχει μειωθεί σχεδόν κατά 30% το διάστημα 1970-2005. Σε ό,τι αφορά στη χώρα μας, για άλλη μια φορά βρισκόμαστε στη λάθος κορυφή μιας παγκόσμιας λίστας. Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 11η χειρότερη θέση ανάμεσα στις 148 χώρες που εξετάστηκαν όσον αφορά στο οικολογικό τους αποτύπωμα. Το εθνικό μας οικολογικό αποτύπωμα είναι υπερδιπλάσιο από τον ήδη ανησυχητικό παγκόσμιο μέσο όρο και σχεδόν τρεις φορές μεγαλύτερο από τις δυνατότητες του πλανήτη . Με άλλα λόγια, αν όλος ο κόσμος κατανάλωνε όπως ο μέσος Έλληνας, θα είχαμε ανάγκη τρεις πλανήτες για να διατηρήσουμε το σημερινό τρόπο ζωής. Τρεις πλανήτες προφανώς δεν υπάρχουν. Δεν φτάνει όμως μόνο η ανησυχία εκ μέρους μας. Ήρθε η ώρα να σκεφτούμε διαφορετικά, αλλά κυρίως να δράσουμε, να γίνουμε εμείς οι ίδιοι η αλλαγή που θέλουμε να δούμε στον κόσμο. Πέρα από τα σύνθετα μαθηματικά μοντέλα και τις αναγκαίες επιστημονικές και πολιτικές προσεγγίσεις, η βασική λύση στην τεράστια πρόκληση της κλιματικής αλλαγής είναι ξεκάθαρη και σχετίζεται άμεσα με τον τρόπο που παράγουμε και καταναλώνουμε ενέργεια. Η πιο καθαρή ενέργεια είναι αυτή που δεν παράγεται ποτέ. Δυστυχώς, η χώρα μας κατέχει μια από τις χειρότερες θέσεις παγκοσμίως σε ό,τι αφορά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ανά παραγόμενη μονάδα ηλεκτρισμού. Παράλληλα, ο οικιακός τομέας στην Ελλάδα εμφανίζεται ως ο μεγαλύτερος καταναλωτής ηλεκτρικής ενέργειας. Ενώ η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής φαντάζει τεράστιο και εξαιρετικά φιλόδοξο εγχείρημα, όλοι μπορούμε να κάνουμε κάτι για αυτό. Η κατάσταση λοιπόν, τουλάχιστον σε αυτό τον τομέα, αλλάζει κάθε χρόνο και μάλιστα προς το καλύτερο. Η κοινωνία αφυπνίζεται, ενδιαφέρεται και δειλά - δειλά αρχίζει να διεκδικεί ένα καλύτερο μέλλον για τον πλανήτη και τις επόμενες γενιές. Παρόλα αυτά, ολόκληρη η ανθρωπότητα βρίσκεται σήμερα μπροστά στην τρομακτική πραγματικότητα της πλανητικής περιβαλλοντικής κρίσης. Το ανθρώπινο μέλλον ή θα είναι πράσινο ή δεν θα υπάρξει ποτέ. Ο ανθρώπινος πολιτισμός για να συνεχίσει να υπάρχει πρέπει να αλλάξει. Αυτή η αναγκαιότητα μας αφορά άμεσα ως χώρα και οφείλουμε καθημερινά να χαρτογραφούμε με ακρίβεια το τοπίο μέσα στο οποίο καλούμαστε να δράσουμε. Η παγκόσμια οικονομία κινείται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, ενώ συμβαίνουν καθημερινές ανακατατάξεις στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας, κεφαλαίων και ευκαιριών ανάπτυξης. Το κλίμα αλλάζει, η ένεργεια είναι παγκόσμιο ζήτημα με περιβαλλοντικό αντίκτυπο, η γνώση και η καινοτομική τεχνολογία αναδεικνύονται στους πιο κρίσιμους αναπτυξιακούς συντελεστές. Η βιώσιμη ανάπτυξη, η «πράσινη» ανάπτυξη είναι μια στρατηγική επιλογή ρήξης με το παρελθόν, μια επαναστατική προσπάθεια ανατροπής όλων των καθεστωτικών αντιλήψεων κοινωνιών και ατόμων. Οι πολίτες θέλουν να ελπίζουν ξανά σε ένα μέλλον όπου α) τα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και αναπτυξιακά αδιέξοδα θα έχουν αρθεί, β) η μοναδικότητα του φυσικού μας περιβάλλοντος θα γίνεται αντιληπτή ως πολύτιμο κεφάλαιο, του οποίου η διαχείριση πρέπει να είναι βιώσιμη, γ) η πρωτοτυπία και η δημιουργικότητα της σκέψης θα αξιοποιούνται παραγωγικά, δ) η ηθική της ευθύνης απέναντι στο κοινωνικό σύνολο θα επιβραβεύεται. Με το παρόν πόνημα θα επιχειρήσω να αναδείξω τη στενή σχέση μεταξύ της αρχής της βιώσιμης ανάπτυξης και του Δικαίου για το Περιβάλλον, σε μια εποχή που οι παγκόσμιες περιβαλλοντικές προκλήσεις ολοένα και μεγαλώνουν. Ειδικότερα, στο Α΄ Μέρος θα περιγράψω το πώς σχετίζεται η βιώσιμη ανάπτυξη με τη διαχείριση απορριμμάτων, την ενέργεια, το δομημένο περιβάλλον, καθώς και τη διαχείριση των υδάτινων πόρων. Στο Β΄ Μέρος θα επιχειρήσω να παρουσιάσω ποιος είναι ο ρόλος της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης, αν έχει βοηθήσει ή αν έχει ζημιώσει τις προσπάθειες της χώρας προς την κατεύθυνση της πράσινης ανάπτυξης. Ελπίζω να τα καταφέρω.
Abstract:
This essay is a reflection on the relationship that has now formed between the man and the environment, as a consumer of natural resources of the planet. This relationship is described by the indicator of the ecological footprint. As it is shown by the reports of the WWF Greece, globally, the ecological footprint of humanity has doubled since 1961, exceeding the regenerative capacity of the planet by about 30%. Three quarters of the world population living in countries that are "ecological debtors", ie the national consumption exceeds the biological carrying capacity of the country. At the same time, the index that measures the global biodiversity has declined by almost 30% over the period 1970-2005. As regards our country, once again we are on the wrong top of a global list. Greece occupies the 11th place among the worst of 148 countries surveyed with regard to their ecological footprint. Our national ecological footprint is more than double in accordance with the already alarming global average and nearly three times greater than the capacity of the planet. In other words, if everyone consumed like the average Greek, we would need three planets to maintain our current lifestyle. Three planets apparently do not exist. But our concernn is just not enough. It's time to think differently, but rather to act, to become ourselves the change we want to see in the world. Apart from the complexed mathematical models and the necessary scientific and political approaches, the main solution to the enormous challenge of climate change is clear and directly related to the way we produce and consume energy. The cleanest energy is that which is never produced. Unfortunately, our country holds one of the worst places in the world as regards the emissions of carbon dioxide per unit of electricity. Meanwhile, the domestic sector in Greece is emerging as the biggest consumer of electricity. While tackling climate change seems huge and extremely ambitious, we can all do something about it. The situation, therefore, at least in this area, it changes every year and even for the better. The society awakens and timidly begins to demand a better future for the planet and for the next generations. However, the humanity is now facing the frightening reality of the global environmental crisis. The human future will be either green or it will not exist. The human civilization in order to continue to exist, it has to be changed. This necessity concerns us directly as a country and we must map daily accurately the landscape in which we act. The global economy is moving at breakneck pace, while rearrangements occurring daily in the global division of labour, capital and growth opportunities. Climate change, energy is a global issue with environmental impact, knowledge and innovative technology are highlighted as the most critical development factors. The sustainable development, the "green" development is a strategic choice to break up with the past, a revolutionary effort to overthrow all the mainstream conception of society and individuals. People want to hope again in a future where a) the environmental, social and developmental impasses will be ceased, b) the uniqueness of our natural environment can be perceived as a valuable asset whose management must be sustainable, c) originality and creativity of thought will be utilized productively, d) the moral responsibility towards society will be rewarded. In this essay I will attempt to highlight the close relationship between the principle of sustainable development and environmental law, at a time when global environmental challenges grow increasingly. Specifically, in Part A I will describe how sustainable development relates to the management of waste, energy, the built environment and the management of water resources. In Part II I will attempt to show what is the role of Public Power in the context of sustainable development, if it helped or if it harmed the country's efforts towards green growth. I hope that I will achieve it.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, ΠΜΣ, κατεύθυνση Εθνική και Κοινοτική Διοίκηση, 2014
