Library SitePandemos Repository
Pandemos Record
 

View record information

Department of Communication, Media and Culture  

Postgraduate Theses  

 
Τίτλος:Αναμνήσεις μιας κατεχόμενης πόλης: ένας ηχητικός περίπατος στην Αθήνα 1941-1944
Τίτλος:Memories of an occupied city: an audiowalk in Athens 1941-1944
Κύρια Υπευθυνότητα:Κουκούλη, Ελένη-Μαρία Γ.
Επιβλέπων:Γκαζή, Ανδρομάχη
Θέματα:
Keywords:Ηχητικοί περίπατοι, προφορική ιστορία, συλλογική μνήμη, Κατοχή, Αθήνα, δημόσια ιστορία, ψηφιακή ιστορία
Oral history trails, audiowalks, collective memory, public history, digital history, Nazi occupation of Athens
Ημερομηνία Έκδοσης:2017
Εκδότης:Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:Τις τελευταίες δεκαετίες στα πλαίσια του φαινομένου της «έκρηξης της μνήμης» έχει παρατηρηθεί αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για το παρελθόν και ειδικότερα για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο στο έδαφος των τρεχουσών κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών συνθηκών. Ταυτόχρονα η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών και η μαζική παραγωγή και ο διαμοιρασμός περιεχομένου από χρήστες στο Διαδίκτυο τροφοδοτούν τη συζήτηση για τις συμμετοχικές πρακτικές και τον εκδημοκρατισμό στην κυκλοφορία και την παραγωγή της γνώσης. Ωστόσο, στην Ελλάδα οι δυνατότητες αυτές παραμένουν εν πολλοίς αναξιοποίητες, με αποτέλεσμα την περιορισμένη επικοινωνία μεταξύ της ακαδημαϊκής και της δημόσιας ιστορίας. Σε αυτό το πλαίσιο, καρπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι ένας ηχητικός περίπατος (μνημοτοπίο) στην Αθήνα που αφηγείται την ιστορία της Κατοχής και της Αντίστασης (1941-1944) μέσα από προφορικές μαρτυρίες, καταγεγραμμένες αναμνήσεις συλλεγμένες με τη μεθοδολογία της προφορικής ιστορίας. Σκοπός του εγχειρήματος είναι η χαρτογράφηση της συλλογικής μνήμης της περιόδου και η ανάδειξη των φαινομενικά απόντων από τον αστικό ιστό μνημονικών τόπων, που για ιστορικό-πολιτικούς λόγους έχουν υποβαθμιστεί ή και αποσιωπηθεί από την επίσημη πολιτική διαχείρισης της μνήμης, ώστε να ενθαρρυνθεί η γνωριμία τόσο με την ιστορική περίοδο όσο και με την πόλη. Ταυτόχρονα βαθύτερη επιδίωξη της μελέτης είναι να συμβάλλει έστω στο ελάχιστο στους τρόπους με τους οποίους μια πολυδιάστατη, επιστημονική ιστορία θα συνομιλήσει με ευρύτερα ακροατήρια (δημόσια ιστορία), αξιοποιώντας τα τεχνολογικά μέσα (ψηφιακή ιστορία), αλλά και να τροφοδοτήσει και να τροφοδοτηθεί από τη συλλογική μνήμη. Για την υλοποίηση του εγχειρήματος μετά από μια σύντομη βιβλιογραφική επισκόπηση της ιστορικής περιόδου και θεωρητικών ζητημάτων των οποίων άπτεται η εργασία, μελετήθηκαν παραδείγματα ηχητικών περιπάτων από την Ελλάδα και το εξωτερικό και στη συνέχεια αρχειακές πηγές βάσει των οποίων σχεδιάστηκε το μνημοτοπίο. Αξιοποιήθηκαν μαρτυρίες από ποικίλους αφηγητές με σκοπό την πολυφωνικότητα, την ανατροπή στερεοτύπων και μύθων, την ανάδειξη αποσιωπημένων ή περιθωριοποιημένων πτυχών στην ιστορική αφήγηση και την ανάδειξη της βιωμένης εμπειρίας καθημερινών ανθρώπων. Το περπάτημα μέσα στην πόλη στα χνάρια των αφηγητών, η ακρόαση in situ, η αμεσότητα του προφορικού λόγου και τα ηχητικά εφέ έχουν στόχο να κινητοποιήσουν όλες τις αισθήσεις, να διεγείρουν τη φαντασία και να δημιουργήσουν συνολικά μια βιωματική, συναισθηματική και πολυαισθητηριακή εμπειρία εμβύθισης. Η αντίθεση ανάμεσα στη ζώσα συλλογική μνήμη και την απουσία υλικών ιχνών στην πόλη ενδέχεται να λειτουργήσει σαν ένα σχόλιο πάνω στην πολιτική της μνήμης. Απουσία υλικών θραυσμάτων, ο ίδιος ο ηχητικός περίπατος μπορεί να λάβει το χαρακτήρα ενός τόπου μνήμης, αλλά και να επιτελέσει το ρόλο του αντί-μνημείου, ενός μνημείου δηλαδή που ενσωματώνει ποικίλες και ενίοτε αντιθετικές ερμηνείες, που δεν θεάται αλλά βιώνεται μέσα από τον διάλογο με το σύγχρονο μεταβαλλόμενο αστικό περιβάλλον. Ενός μνημείου που καλεί δηλαδή τον επισκέπτη να γίνει συμμέτοχος στη διαδικασία της επιμνημόνευσης, να παράξει το δικό του κάθε φορά μοναδικό νόημα, συσχετίζοντας το παρελθόν με το παρόν. Το εγχείρημα, παρότι μικρό και με περιορισμένα μέσα υπογραμμίζει, ωστόσο, την ανάγκη για τους επαγγελματίες της μνήμης να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες της τεχνολογίας, ώστε να εκπληρώσουν τον κοινωνικό τους ρόλο στο ψηφιακό περιβάλλον της ανοιχτότητας και της συνεργασίας.
Abstract:In recent decades, as the phenomenon of the “memory boom” is thriving, a vivid interest about WWII in the context of the current financial, social and political conditions has arisen. At the same time, due to the development of new technologies, the abundance of user-generated content and the ease of its dissemination online have fueled a heated debate about participatory practices and the democratization of the production and dissemination of knowledge. In Greece, however, for several reasons this process is underdeveloped resulting in a feeble interaction between academic and public history. In this line of thinking, the product of this thesis dissertation, an audiowalk (memoryscape) entitled “Memories of an Occupied City” in Athens narrates the history of the Occupation and the Resistance in the Axis-controlled Greece (1941-1944), using oral recorded memories and testimonies collected with the method of Oral History. The goal of this project is to map the collective memories of the period and to illuminate places of memory, which are apparently absent and downgraded by the national politics of memory, because of historical/political reasons. So, it will be able to raise the awareness of both the historical period and the city itself. In a parallel context, an essential aspiration of this project is to suggest means by which multidimensional valid and reliable History may communicate with greater audiences (public history) by utilizing new technologies (digital history) while it generates, and is generated by, collective memories. In order to design this audiowalk, initially several relevant case studies in Greece and abroad were researched, followed by the exploration of other associated archives. Oral, often conflicting, testimonies from various informants from previous researches were utilized, with the aim to establish multivocality, to fight stereotypes and popular myths, to highlight marginalized and silenced aspects of the historical narrative of the period and finally, to present the living experience of everyday people. Walking in the narrators’ steps and listening in situ, the immediacy of oral testimonies and the sound effects aim to employ all senses, stimulate the participants’ fantasy and create a living, emotional, multisensory and immersive experience. Realizing the contradiction between the absence of material traces and the living collective memories, the visitor may wonder about the politics of memory. Due to the lack of material traces, this audiowalk may become itself a site of memory. At the same time, it becomes a counter-monument, a monument that encompasses different and often conflicting interpretations; a monument that is not to be seen, but to be experienced in dialogue with the contemporary ever-changing urban surroundings; a monument that invites the visitor to participate in the process of commemoration by creating a unique meaning connecting the past to the present. This project, despite various shortcomings, may show the advantages offered by the new technologies for professionals willing to fulfill their social role in the digital environment of openness and collaboration.
Περιγραφή:Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, ΠΜΣ, κατεύθυνση Πολιτιστική Διαχείριση, 2017
Περιγραφή:Βιβλιογραφία: σ. 188-217
 
 
Archives to this Item
Archive Type
41PMS_POL_DIA_KoukouliMa.pdf application/pdf
 
FedoraCommons OAI Library - Information Services, Panteion University