Η αρχή της διαφάνειας στου ΓΟΣ και νομολογιακά παραδείγματα επί τραπεζικών συμβάσεων
Τίτλος:
The principle of transparency in general terms and conditions and case: law on banking contracts
Κύρια Υπευθυνότητα:
Κάτσιου, Ευγενία Λ.
Επιβλέπων:
Βόγκλης, Ελευθέριος
Θέματα:
Keywords:
Αρχή της διαφάνειας, ΓΟΣ, προστασία καταναλωτή, συμβάσεις Principle of transparency, general terms and conditions, consumer, contracts
Ημερομηνία Έκδοσης:
2016
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Οι ΓΟΣ είναι συμβατικοί όροι, που έχουν διατυπωθεί a priori, και αφορούν απροσδιόριστο αριθμό συμβάσεων δυνάμενοι να αποτελέσουν περιεχόμενό τους. Στοιχεία συνεπώς του νομοθετικού ορισμού των ΓΟΣ αποτελούν η μαζικότητα και η εκ των προτέρων διατύπωση. Γίνεται σαφές λοιπόν πως σε αντίθεση με την ελευθερία των συμβάσεων που διαπνέει το ελληνικό δίκαιο, οι ΓΟΣ, έρχονται ως μια «τροχοπέδη του διασφαλιστικού χαρακτήρα της σύμβασης» και ως μια έλλειψη δικαιοπρακτικής αυτοδιάθεσης των μερών, και κυρίως βέβαια του αποδέκτη των ΓΟΣ και γι’ αυτό καθίσταται απολύτως αναγκαίος ο έλεγχός τους. Το ζήτημα που απασχολεί τον έλεγχο των ΓΟΣ, είναι κυρίως, το αν αυτός επιβάλλεται μόνο σε όρους που αποκλίνουν από την ενδοτικού χαρακτήρα νομοθετική ρύθμιση καθώς και στους δηλωτικούς όρους, ή ο έλεγχος αυτός επεκτείνεται και στους κύριους όρους της σύμβασης όπως είναι το τίμημα και η παροχή. Η αρχή της διαφάνειας έρχεται να ανατρέψει τον κανόνα της καταρχήν απαγόρευσης του ελέγχου των κύριων όρων μιας σύμβασης, αφού η μη τήρηση της αρχής της διαφάνειας, αποτελεί και τη μοναδική περίπτωση που τέτοιος έλεγχος επιτρέπεται. Η αποτύπωση της Αρχής της διαφάνειας στους ΓΟΣ, σε κοινοτικό επίπεδο βρίσκεται στο άρθρο 5 της οδηγίας 93/13 της ΕΟΚ, ενώ σε εθνικό επίπεδο στο άρθρο 2 § 2 του Ν.2251/1994, σε επιμέρους ad hoc καταχρηστικές ρήτρες που αναφέρονται στο νόμο, και σε άλλα επιμέρους νομοθετήματα. Ο έλεγχος της αρχής της διαφάνειας στους ΓΟΣ εξετάζεται αρχικά κατά το στάδιο της ένταξης των ΓΟΣ σε μια σύμβαση (άρθρο 2§§1-2 Ν.2251/1994), στη συνέχεια εξετάζεται η αρχή της διαφάνειας στο στάδιο ελέγχου των ΓΟΣ μέσω της ερμηνείας (άρθρο 2§§ 3-5), και τέλος εξετάζεται η αρχή της διαφάνειας ως προς το κύρος του περιεχομένου των ΓΟΣ (άρθρο 2 §§ 6-7). Νομολογιακά επί τραπεζικών συμβάσεων, υπάρχουν πολυάριθμες δικαστικές αποφάσεις που έχουν κρίνει άκυρους όρους ως καταχρηστικούς λόγω αδιαφάνειας ΓΟΣ, όπως για παράδειγμα όρους οι οποίοι επιβαρύνουν τον δανειολήπτη με έξοδα φακέλου, και έξοδα κίνησης ή αδράνειας, ή όρους που επιφυλάσσουν στην τράπεζα το δικαίωμα μονομερούς αναπροσαρμογής κυμαινόμενου επιτοκίου ή όρους για δάνεια που συνήφθησαν σε Ελβετικό Φράγκο αλλά και όρους που επιφύλασσαν το δικαίωμα αποζημίωσης υπέρ της τράπεζας σε περίπτωση πρόωρης εξόφλησης του δανείου κλπ.
Abstract:
General Terms and Conditions are contractual terms, which have been expressed in advance (ex ante) and regard an indeterminate number of contracts, potentially forming part of their content. Therefore, some basic elements of the legal definition of General Terms and Conditions are their general application and ex-ante formulation. It thus becomes clear that, in contrast to the contractual freedom underlying Greek law, General Terms and Conditions come as a "hindrance of the assuring nature of the contract" and a lack of self-determination of parties - especially, of course, of the recipient of General Terms and Conditions and, as a result, their review is deemed absolutely necessary. The main issue underlying the review of General Terms and Conditions is primarily whether it applies only to conditions which deviate from legislation of soft nature and to disclaimer conditions, or this review also extends to the main terms of the contract such as price and provision of services or goods. The principle of transparency is introduced to overthrow the rule of in principle prohibition of review of the key terms of a contract, since failure to observe the principle of transparency is the only case that term review is allowed. The reflection of the principle of transparency in General Terms and Conditions is found, at EC level, in Article 5 of the 93/13 EEC Directive and at a national legislation level in Article 2§2 of the 2251/1994 Act, in individual ad hoc unfair terms listed in the Act and other specific legislation. The review of the principle of transparency in General Terms and Conditions is initially examined at the stage of integration of General Terms and Conditions in a contract (Article 2§§1-2, 2251/1994 Act), then the principle of transparency is examined in the stage of reviewing General Terms and Conditions through interpretation (Article 2§§ 3-5), and, finally, the principle of transparency is examined as to the validity of the content of General Terms and Conditions (Article 2 §§ 6-7). Regarding case-law on banking contracts, there are numerous court decisions that have invalidated certain terms as unfair because of non-transparent General Terms and Conditions, such as, for example, terms charging the borrower with administrative expenses, movement or inactivity costs, terms reserving the right to the bank to unilaterally readjust floating interest rates, terms for loans contracted in Swiss Franc and terms reserving the right to compensation in favor of the bank in case of early repayment of the loan etc.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, ΠΜΣ, κατεύθυνση Δίκαιο, Τεχνολογία και Οικονομία 2016
