Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν ένα πολύπλοκο μωσαϊκό πολιτισμών με αποτέλεσμα η διπλωματία της να είναι εξίσου πολύπλευρη. Κύριο χαρακτηριστικό της ήταν η πραγματιστική προσέγγισή με συνδυασμό χρήσης της στρατιωτικής ισχύος, στρατηγικών συμμαχιών και πολιτισμικής διπλωματίας. Ο 19ος αι. αποτέλεσε περίοδο σημαντικών προκλήσεων καθώς η Αυτοκρατορία, ως «Μέγας Ασθενής», έπρεπε να αντιμετωπίσει εσωτερικές διαμάχες και εξωτερικές πιέσεις Ευρωπαϊκών Δυνάμεων που ανταγωνίζονταν για τα εδάφη της. Οι μεταρρυθμίσεις του Τανζιμάτ είχαν ως στόχο τον εκσυγχρονισμό, συμπεριλαμβανομένων των διπλωματικών δομών και πρακτικών της εξωτερικής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό συστάθηκε, για πρώτη φορά, ξεχωριστό Υπουργείο Εξωτερικών και υιοθετήθηκε η «νέα οθωμανική διπλωματία» με χαρακτηριστικά τη σύναψη συμμαχιών και την προώθηση των αρχών της αμοιβαιότητας, της εδαφικής κυριαρχίας και της μη ανάμειξης στις εσωτερικές υποθέσεις. Το τέλος του Α\' Παγκοσμίου Πολέμου σηματοδότησε το επόμενο σημείο καμπής για την οθωμανική διπλωματία, καθώς η Αυτοκρατορία διαλύθηκε και έδωσε τη θέση της στην Τουρκική Δημοκρατία. Παρά τις προσπάθειες των πρώτων κυβερνήσεων να αποβάλλουν την οθωμανική αντίληψη, ορισμένες συνέχειες παρέμειναν. Παρόλα αυτά, ο Μουσταφά Κεμάλ αναμόρφωσε την τουρκική διπλωματία, τόσο σε σχέση με τις γραφειοκρατικές δομές όσο και ως δομικό στρατηγικό προσανατολισμό, φέρνοντας την πιο κοντά στα δυτικά πρότυπα. Η αναμόρφωση αυτή θα διαρκέσει για τις επόμενες πολλές δεκαετίες και θα συνεχίσει να επηρεάζει την τουρκική εξωτερική πολιτική μέχρι σήμερα. Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα και κυρίως του Ψυχρού Πολέμου, η τουρκική διπλωματία προώθησε τη συμμετοχή σε συμμαχίες (ΝΑΤΟ) διατηρώντας παράλληλα δεσμούς με τους γείτονές της στη Μέση Ανατολή. Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου έφερε την αρχή μιας νέας εποχής, που χαρακτηρίσθηκε από μεγαλύτερη περιφερειακή εμπλοκή και τάση για πιο διεκδικητικό ρόλο στις διεθνείς υποθέσεις. Για το λόγο αυτό υιοθετούνται νέα διπλωματικά εργαλεία. Ο 21ος αι, ανέδειξε τον Ερντογάν, ο οποίος έφερε μια πιο δυναμική και μερικές φορές αμφιλεγόμενη προσέγγιση στην εξωτερική πολιτική. Κατά την περίοδο διακυβέρνησης του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), τα διπλωματικά εργαλεία πολλαπλασιάζονται, οργανώνονται και συντονίζονται κεντρικά, ενώ η τουρκική διπλωματία υιοθετεί έναν δραστήριο διπλωματικό ακτιβισμό, καταφέρνοντας να αναβαθμίσει την εικόνα της. Μέσα από αυτό το περιβάλλον αναδεικνύεται ο «παράγοντας» Ερντογάν ως μια νέα παράμετρος προσωπικής (ερντογανικής) διπλωματίας. Η τουρκική εξωτερική πολιτική καθίσταται πιο δυναμική, αναθεωρητική, ενεργητική και στρατιωτικοποιείται σε μεγάλο βαθμό. Παρά το ότι η μετάβαση στη από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην Τουρκική Δημοκρατία επέφερε σημαντικές αλλαγές, βασικά στοιχεία της οθωμανικής διπλωματίας, όπως ο πραγματισμός και η προσαρμοστικότητα, συνέχισαν να επηρεάζουν την τουρκική εξωτερική πολιτική. Η κατανόηση των αλλαγών και των συνεχειών στην εξέλιξη της οθωμανικής - τουρκικής διπλωματίας είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση του ρόλου της Τουρκίας στη σύγχρονη παγκόσμια σκηνή. Σκοπός της παρούσης διπλωματικής εργασίας είναι αρχικά η καταγραφή και περιγραφή των επιμέρους στοιχείων και χαρακτηριστικών της οθωμανικής και μετέπειτα τουρκικής διπλωματίας καθώς και ο εντοπισμός των ιδιαίτερων σημείων του ιδεολογικού κορμού, της γραφειοκρατικής δομής αλλά των χρησιμοποιούμενων κάθε φορά «εργαλείων». Εν συνεχεία, μέσω της συγκριτικής ιστορικής ανάλυσης θα απαντήσουμε στο ερώτημα σχετικά με τις συνέχειες και τις αλλαγές της, αλλά και σχετικά με τους λόγους που οδήγησαν σε αυτές.
Abstract:
The Ottoman Empire was a complex mosaic of cultures with, resulting at an equally multi-faceted diplomacy. Main characteristic of the Ottoman diplomacy was the pragmatic approach with a combination of the use of military power, strategic alliances and cultural diplomacy. The 19th c. was a period of significant challenges as the Empire, as the " Sick Man of Europe" had to deal with internal strife and external pressures from European Powers competing for its territories. The Tanzimat reforms aimed at modernization, including diplomatic structures and foreign policy practices. In this context, a separate Ministry of Foreign Affairs was established for the first time and the "new ottoman diplomacy" was adopted, characterized by the conclusion of alliances and the promotion of the principles of reciprocity, territorial sovereignty and non-interference in internal affairs. The end of World War I marked the next turning point for Ottoman diplomacy, as the Empire dissolved and gave way to the Turkish Republic. Despite the efforts of the first governments to eliminate the Ottoman concept, certain continuities remained. Nevertheless, Mustafa Kemal reformed Turkish diplomacy, both in relation to bureaucratic structures and as a structural strategic orientation, bringing it closer to Western standards. This reformation would last for the next several decades and continues to influence Turkish foreign policy to this day. During the 20th century and especially the Cold War, Turkish diplomacy promoted participation in alliances (NATO) while maintaining ties with its neighbors in the Middle East. The end of the Cold War ushered in a new era, characterized by greater regional involvement and a tendency for a more assertive role in international affairs. For this reason, new diplomatic tools are adopted. The 21st century brought forth Erdogan, who brought a more dynamic and sometimes controversial approach to foreign policy. During the ruling period of the Justice and Development Party (AKP), diplomatic tools are multiplied, organized and coordinated centrally, and turkish diplomacy adopts an active diplomatic activism, managing to upgrade its image. Through this context, the Erdogan "factor" emerges along with the dynamics of personal (Erdogan) diplomacy. Turkish foreign policy is becoming revisionist, proactive and heavily militarized. Although the transition from the Ottoman Empire to the Turkish Republic brought significant changes, key elements of Ottoman diplomacy, such as pragmatism and adaptability, continued to influence Turkish foreign policy. Understanding the changes and continuities in the evolution of Ottoman-Turkish diplomacy is crucial to understanding Turkey's role on the contemporary world stage. The purpose of this Master Thesis is firstly to record and describe the specific elements and characteristics of ottoman and later turkish diplomacy as well as to identify the particular points of the ideological core, the bureaucratic structure and the "tools" used at each era. Then, through the comparative historical analysis, we will answer the main question concerning its continuities and changes, but also about the reasons that led to them.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ Στρατηγικές Σπουδές Ασφάλειας, 2024
