Απόπειρες "κατασκευής" της συλλογικής δράσης μέσω του έντυπου λόγου: το παράδειγμα του Δεκέμβρη του 2008 μέσα από τις εφημερίδες "Ελευθεροτυπία" και "Η Καθημερινή"
Τίτλος:
"Construction" attempts of the collective action through print media discourse: the December 2008 paradigm through the newspapers "Eleftherotypia" and "I Kathimerini"
Κύρια Υπευθυνότητα:
Σεραφής, Δημήτριος, Στ.
Επιβλέπων:
Ψύλλα,Μαριάννα
Θέματα:
Ελλάδα -- Ιστορία -- Δεκέμβρης, 2008 -- Δημοσιογραφική κάλυψη Greece -- History -- December 2008 -- Press coverage
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Ο Δεκέμβρης του 2008 αποτέλεσε μια μη ομαλή κοινωνιοπολιτική περίοδο που κατάφερε σε σύντομο χρονικό διάστημα να αναπλαισιώσει χρόνια παγιωμένες αντιλήψεις, συγκροτώντας κι ένα δημόσιο χώρο -αλλεπάλληλων λεκτικών ανταλλαγών- πλήρως καθορισμένο από τις τότε ισχύουσες, μη κανονικές κοινωνιοπολιτικές συνθήκες. Στην παρούσα εργασία επιχειρείται η μελέτη του λόγου των εφημερίδων Ελευθεροτυπία και Η Καθημερινή, όπως αυτός συγκροτείται μέσω των σημειωτικών επιλογών στα πρωτοσέλιδά τους, την περίοδο 8-22/12/2008. Η επιλογή των εφημερίδων γίνεται με κριτήριο ότι αποτελούν πανελλαδικής εμβέλειας, υψηλής, καθημερινής κυκλοφορίας, ποιοτικές εφημερίδες, έχουν όμως διαφορετικό ιδεολογικό προσανατολισμό. Η διαμεσολάβηση ενός γεγονότος από τα μέσα επικοινωνίας δημιουργεί μια νέα διάσταση του γεγονότος, μια νέα σχέση επικοινωνίας και κοινωνικότητας. Μέσω του λόγου τους, οι εφημερίδες επιχειρούν την ‘κατασκευή’ της πραγματικότητας των ημερών, ανάλογα με τις ιδεολογικοπολιτικές προκείμενές τους και τις σχέσεις εξουσίας στις οποίες εμπλέκονται στα πλαίσια του δημόσιου χώρου. Στόχος μας, μέσω της συγκρότησης ενός κριτικού, θεωρητικού, μεθοδολογικού και αναλυτικού πλαισίου που εστιάζει, με διεπιστημονικό τρόπο, στη μελέτη του έντυπου λόγου, να αναδειχθεί: α) η απόπειρα των δύο εφημερίδων να “κατασκευάσουν” την πραγματικότητα του Δεκέμβρη του 2008, μέσω της λεκτικής εκφοράς τους, β) η απόπειρά τους να νομιμοποιήσουν, κατά αυτόν τον τρόπο την ιδεολογικοπολιτική κατεύθυνση υπό την οποία εκφέρουν λόγο και γ) η απόπειρά τους να διαμορφώσουν μέσω των δύο παραπάνω, νέους κοινωνικούς συσχετισμούς και (δι’ αυτών), να αποκλείσουν την αντίπαλη λεκτική τοποθέτηση στο πλαίσιο των σχέσεων εξουσίας που αναπτύσσονται μέσω της δράσης του ενός Μέσου πάνω στο άλλο και να επιτύχουν την ηγεμονία της αντίληψής τους –αλλά και των συμφερόντων που εκπροσωπούν- στον ευρύτερο δημόσιο χώρο και στην πολιτική αντιπαράθεση που διεξάγεται στο πλαίσιό του.
Abstract:
December 2008 was an irregular socio-political period that, in a short time, managed to reframe the older bound conceptions, forming a public space –of successive verbal exchanges- fully determined by the existing, irregular sociopolitical conditions. In the present project, a study of the newspapers’ discourse, Eleftherotypia and I Kathimerini, is attempted, in the way that it is formed through the semiotic choices in their covers, in the period 8-22/12/2008. The mediation of a fact through the communication media forms a new dimension of the fact itself, a new relationship between communication and sociality. The choice of these newspapers is based on the criterion that they are nationwide, of high and daily distribution, quality newspapers, but of a different ideological orientation. Through their discourse, the newspapers attempt the “construction” of those days’ reality, depending on their political and ideological notions and the power relationships that are involved in the frames of the public space. Our aim, through the constitution of a critical, theoretical, methodological and analytical frame that focuses, in an interdisciplinary way, on the study of print media discourse, is to highlight: a) the attempt of both newspapers to ‘construct’ the reality of December 2008, through their discourse, b) their attempt to legitimize, in this way their ideological and political orientation based on which they articulate their discourse and c) their attempt to form through a and b, new social correlations and (through them), exclude the opposition’s discourse position in the frame of power relations that are developed through the action of one Media on another and achieve the hegemony of their perception – as well as of the interests that they represent- in the wider public space and the political juxtaposition conducted in its frame.