Κρίση, νεοφιλελευθερισμός και συγκρότηση κοινωνικών κινημάτων: συγκριτική προσέγγιση του κινήματος της πλατείας Ταχρίρ,του κινήματος των Αγανακτισμένων της πλατείας Συντάγματος και του κινήματος Occupy Wall Street
Τίτλος:
Crisis, neoliberalism and social movement formation: a comparative approach to the Tahrir Square Movement, the Indignant People Movement of Syntagma Square and the Occupy Wall Street Movement
Κύρια Υπευθυνότητα:
Σπίνος, Νικόλαος Ε.
Επιβλέπων:
Μοσχονάς, Γεράσιμος
Θέματα:
Keywords:
Κρίση, Νεοφιλελευθερισμός, Αραβική Άνοιξη, Αγανακτισμένοι, Occupy Wall Street Crisis, Neoliberalism, Arab Spring, Syntagma Square Indignant People, Occupy Wall Street
Ημερομηνία Έκδοσης:
2024
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Από τη δεκαετία του 1970 η παγκόσμια οικονομία εισέρχεται σε μια φάση ύφεσης που χαρακτηρίζει την δυναμική του εκάστοτε οικονομικού κύκλου. Το λεγόμενο μακρύ κύμα κάμψης θα επηρεάσει τόσο τις περιόδους ανάπτυξης, οι οποίες θα είναι αναιμικές, όσο και της περιόδους κρίσης, οι οποίες θα είναι σφοδρές. Παράλληλα, εμφανίζεται στο προσκήνιο, αρχικά σε μεμονωμένες χώρες ως «πείραμα» και μετέπειτα γενικεύεται, το νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα. Η ελευθερία κίνησης των κεφαλαίων στην οικονομία και η ανάδειξη του ατόμου στο κοινωνικό και πολιτικό πεδίο ανάγονται σε ύψιστες αξίες, επιχειρώντας να υποτάξουν κάθε τι συλλογικό. Θέτοντας ως πλαίσιο τον Ύστερο Καπιταλισμό για την ερμηνεία της μεταπολεμικής ανάπτυξης του καπιταλιστικού συστήματος, επιχειρείται αρχικά να απαντηθεί το ερώτημα για το ποια είναι η σχέση μεταξύ νεοφιλελευθερισμού και οικονομικής κρίσης, παραθέτοντας απόψεις γύρω από την συζήτηση. Έπειτα επιχειρείται μια ανάπτυξη της συζήτησης γύρω από την συγκρότηση συλλογικών ταυτοτήτων και δράσεων με επίκεντρο την αμφισβήτηση του νεοφιλελευθερισμού. Για να υποστηριχθεί περαιτέρω η συζήτηση, γίνεται μια μελέτη των περιπτώσεων τριών κινημάτων του συγκρουσιακού κύκλου 2010- 2014, ως πιο χαρακτηριστικών, με την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας γύρω από τα κινήματα της πλατείας Ταχρίρ, της πλατείας Συντάγματος και του κινήματος Occupy Wall Street και της συγκριτικής προσέγγισής τους. Ερμηνεύονται και συγκρίνονται μέσω των εννοιολογικών προσεγγίσεων της συγκρουσιακής πολιτικής και εντάσσονται σε ένα παγκόσμιο κύμα αγώνων, με αιτήματα που ερμηνεύονται ως μεταβατικά. Κατά την ερμηνεία των κινημάτων με τα παραπάνω εργαλεία, διαπιστώνεται κάποια αδυναμία στο ερμηνευτικό πλαίσιο της συγκρουσιακής πολιτικής και παραπείθονται απόψεις γύρω από μια κριτική και μια μαρξιστική προσέγγιση της συγκρουσιακής πολιτικής και των κοινωνικών κινημάτων. Τέλος, συμπεραίνεται πως η οικονομική κρίση και ο νεοφιλελευθερισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένες και αλληλοσυμπληρούμενες έννοιες, και πως λόγω των εσωτερικών αντιφάσεων που προκύπτουν από αυτή τη σχέση, θα προκύπτουν κοινωνικά κινήματα και συλλογικές δράσεις που θα αμφισβητούν αυτές τις έννοιες.
Abstract:
Since the 1970s, the world economy has entered a phase of recession that characterizes the dynamics of each economic cycle. The so-called long wave of contraction will affect both periods of growth, which will be anemic, and periods of crisis, which will be severe. At the same time, the neoliberal model appears in the foreground, initially in individual countries as an "experiment" and later generalized. The freedom of movement of capital in the economy and the promotion of the individual in the social and political field are reduced to the highest values, attempting to subjugate everything collective. Setting Late Capitalism as a framework for the interpretation of the post-war development of the capitalist system, an attempt is initially made to answer the question of what the relationship between neoliberalism and the economic crisis is, citing opinions around the debate. Then a development of the debate around the formation of collective identities and actions is attempted with a focus on the questioning of neoliberalism. To further support the discussion, a case study of three movements of the 2010-2014 conflict cycle, chosen as most characteristic, is done, reviewing the literature surrounding the Tahrir Square, Syntagma Square and Occupy Wall Street movements through a comparative approach. They are interpreted and compared through the conceptual approaches of contentious politics and are part of a global wave of struggles, with demands interpreted as transitional. When interpreting the movements with the above tools, some weakness is found in the interpretive framework of contentious politics and opinions around a critical and a Marxist approach to contentious politics and social movements are persuaded. Finally, it is concluded that the economic crisis and neoliberalism are inextricably linked and mutually complementary concepts, and that due to the internal contradictions arising from this relationship, social movements and collective actions will arise challenging these concepts.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, ΠΜΣ, κατεύθυνση Πολιτική Επιστήμη, 2024
