Από το χρηματιστικό κεφάλαιο στο ολοκληρωτικό κράτος. Μια αναφορά σε κρίσιμα χαρακτηριστικά του σύγχρονου καπιταλισμού μέσα από το έργο του Rudolf Hilferding.
Τίτλος:
From Finance Capital to Totalitarian State. A reference to crucial characteristics of current capitalism through the work of Rudolf Hilferding
Κύρια Υπευθυνότητα:
Φουρίκος, Κώστας Δ.
Επιβλέπων:
Αγγελίδης, Μανόλης
Θέματα:
Μαρξιστική οικονομική Hilferding, Rudolf, 1877-1941 -- Συμβολή στην οικονομική Marxian economics Hilferding, Rudolf, 1877-1941 -- Contributions in economis
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η παρούσα διπλωματική εργασία αποτελεί μια μελέτη πάνω στο έργο του -αυστριακής καταγωγής- μαρξιστή, οικονομολόγου, θεωρητικού Rudolf Hilferding. Επιδιώκει να αναδείξει και να ξαναφέρει στο προσκήνιο της σύγχρονης συζήτησης, κρίσιμες πλευρές της θεωρητικής του συμβολής, η οποία συνδέθηκε εξ’ αρχής με τις προσπάθειες κατανόησης και ανάλυσης κρίσιμων στοιχείων του σύγχρονου καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής και εκτείνεται χρονικά από την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα μέχρι και το Φλεβάρη του 1941, όταν ο Hilferding έχασε τη ζωή του όντας κρατούμενος στα χέρια της Gestapo. Ο Rudolf Hilferding είναι ένας από του σημαντικότερους μαρξιστές θεωρητικούς που εργάστηκε πάνω στα ζητήματα της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης κεφαλαίου, των καρτέλ και των τραστ, της διόγκωσης της επιρροής των τραπεζών στη σύγχρονη οικονομία, των πολιτικών του ιμπεριαλισμού και της προβληματικής για τη δυνατότητα μετάλλαξης του αστικού κράτους σε ένα απολυταρχικό καθεστώς. Το έργο του δεν μπορεί να θεωρηθεί παρωχημένο ή αντικείμενο ιστορικής και μόνο μελέτης σήμερα, αντίθετα αποτελεί αναγκαία πλευρά κάθε σύγχρονης απόπειρας επιστημονικής κατανόησης της νεότερης φάσης της καπιταλιστικής ανάπτυξης τόσο στα οικονομικά, όσο και στα πολιτικά χαρακτηριστικά αυτής και πολύ περισσότερο στην αναγκαία κάθε φορά διαλεκτική σύνδεση αυτών των δύο φαινομενικά διακριτών πλευρών. Η εργασία χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος γίνεται προσπάθεια να παρουσιαστούν και να σταχυολογηθούν οι σημαντικοί σταθμοί της ζωής του R. Hilferding. Οι κρίσιμες πλευρές και τα επιτεύγματα, τόσο του ερευνητικού του έργου όσο και της έντονης παρουσίας του στην πολιτική ζωή της Γερμανίας κατά την περίοδο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Στο δεύτερο μέρος το ενδιαφέρον στρέφεται στο Χρηματιστικό Κεφάλαιο. Την κεντρική έννοια δηλαδή και το ομώνυμο βιβλίο με τα οποία ο Hilferding συμβάλλει στην κατανόηση των μεταβολών που συγκροτούσαν στις αρχές του περασμένου αιώνα μια διαφορετική κατάσταση και φάση του καπιταλισμού. Τέλος στο τρίτο μέρος η εργασία επικεντρώνεται στην πολιτική του χρηματιστικού κεφαλαίου, τον ιμπεριαλισμό. Στις πολιτικές μεταβολές που δημιουργεί η νέα οικονομική και παραγωγική κατάσταση του καπιταλισμού στο επίπεδο του κράτους και των διεθνών σχέσεων των διαφορετικών κρατών. Η ανάδειξη όλων των παραπάνω ιδιαίτερων στοιχείων στο έργο του Hilferding θα επιχειρηθεί να γίνει και με πλευρές της σκέψης άλλων διανοητών και ερευνητών που την ίδια περίοδο ή και αργότερα εμπλέκονται αντικειμενικά σε διάλογο μαζί του.
Abstract:
The current thesis is a study on the work of Austrian marxist, economist and theorist Rudolf Hilferding. It seeks to highlight and bring back to the forefront of contemporary discussion critical aspects of his theoretical contribution, which, from the beginning, was associated with efforts to understand and analyze the critical elements of the modern capitalist mode of production. His work spans the first decade of the 20th century until February of 1941, when Hilferding died being a prisoner in the hands of the Gestapo. Rudolf Hilferding is one of the leading Marxist theorists who worked on the issues of concentration and centralization of capital, of cartels and trusts, the expansion of the influence of banks in modern economies, policies of imperialism and the problem of the possibility of mutation of civil state into an authoritarian regime. His work today cannot be considered obsolete or an object of just historical study. On the contrary, it constitutes a necessary aspect of any modern attempt for scientific understanding of modern phase of capitalist development, both in economics and political features of this, and it seems even more important when it comes to the essential dialectical connection between these two seemingly distinct sides. The thesis is divided into three parts. The first part is an attempt to glean and present the important events of R. Hilferding’s life: The critical aspects and achievements of both his theoretical work and his strong presence in the political life of Germany during the Weimar Republic. In the second part the focus is on Finance Capital. That is, the central concept and the homonymous book, with which Hilferding contributes to the understanding of the changes that consisted during early last century a different situation and stage of capitalism.Finally, in the third part of the current thesis we deal with the policy of finance capital, imperialism; more specifically, with the political changes that the new economic and productive state of capitalism create at the level of the state and international relations of the different states. The emergence of all the above particular aspects in Hilferding’s work will as well be attempted to ensue through the work of thinkers and researchers of the same period or later, who objectively are involved in a dialogue with him.