Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Ο πολυτάραχος 19ος αιώνας για τα Βαλκάνια μας κληροδότησε με μια πληθώρα ιστορικών μελετών σχετικά με τη διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και τους διάδοχους σχηματισμούς των εθνών-κρατών. Η μετάβαση αυτή όμως δεν έχει μελετηθεί ως προς την αισθητηριακή της διάσταση. Η διπλωματική αυτή διερευνά πώς βιώθηκαν οι μετασχηματισμοί της ελληνικής βαλκανικής πόλης του 19ου αιώνα μέσα από τα κείμενα των Ευρωπαίων περιηγητών. Οι περιηγητές θα αφιερώσουν τη συντριπτική έκταση των περιγραφών τους σε οπτικές εικόνες ως τεκμήρια μιας αντικειμενικής γραφής. Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που προτιμούν να χαρακτηρίσουν άτομα, τόπους και γεγονότα μέσα από τον ήχο που έφτασε στα αφτιά τους. Μέσα από τις ηχητικές καταγραφές τους μπορούμε να ακολουθήσουμε το λειτουργικό ρόλο των ήχων μέσα στη βαλκανική πόλη του 19ου αιώνα. Ο ήχος εισάγει τους δικούς του τρόπους σημείωσης του χρόνου και του χώρου (π.χ. ο ήχος της καμπάνας), ενδύει με περιεχόμενο τον πολυχρηστικό δημόσιο χώρο (π.χ. πανηγύρι), αποτυπώνει χωρικούς μετασχηματισμούς (π.χ. δημιουργία βιοτεχνιών) κ.ο.κ.. Ζητούμενο ήταν να κατανοηθεί η σχέση ανάμεσα στον αναφερόμενο ήχο και τον αναφέροντα, η σημασία δηλαδή που αποκτά ο ήχος στις διαδρομές των περιηγητών. Ουσιαστικά μελετάται η σχέση που γεννάται μεταξύ της εμπειρίας και της συμβολικής χρήσης του ήχου. Η προσέγγιση των πηγών γίνεται μέσα από την αισθητηριακή ιστορία και ως κύριο μεθοδολογικό εργαλείο χρησιμοποιείται η έννοια του ηχοτοπίου.
Abstract:
The turbulent 19th century in the Balkans has bequeathed us a multitude of historical studies on the dissolution of the Ottoman Empire and the subsequent formations of the nation-states. However, this transition has not been studied in terms of its sensoriality. This thesis explores through the European travel literature how the transformations of the 19th-century Greek Balkan city have been experienced. Travellers dedicate most of their descriptions to visual images as an evidence of objective writing. Yet there are quite a few cases that travellers prefer to characterize people, places and events based on the sound that has reached their ears. Through these sound recordings we can detect the functional role of sounds in the 19th-century Balkan city. The sound introduces its own ways of semiotization of time and space (e.g. the bell sound), specifies the multi-functional public space (e.g. village fairs), records spatial transformations (e.g. development of small-scale industries) etc. The point is to understand the relationship between the signified sound and the signifier, that's to say the multifunctionality of sound during the traveller\'s journeys. In other words, what is actually being studied is the relationship between experience and sound-symbolic use. The sources are approached through sensory history and the concept of soundscape.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, ΠΜΣ, κατεύθυνση Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία, 2017