Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η παρούσα εργασία εισάγει το ζήτημα της εξουσίας στο έργο του Michel Foucault. Πρόκειται για μια προσπάθεια ανάδειξης των βασικών θεματικών αξόνων του θεωρητικού corpus του Γάλλου στοχαστή η οποία πλαισιώνεται στο δεύτερο μέρος από μια ερευνητική υπόθεση που αφορά στη φουκωϊκή ανάγνωση δυο σύγχρονων παραμυθιών, «Τα μαγικά μαξιλάρια» και η «Η τελευταία μαύρη γάτα» του Ευγένιου Τριβιζά. Η μελέτη αφορά τα κείμενα της γενεαλογικής περιόδου του Foucault και στρέφει το ενδιαφέρον της σε ένα πλούσιο υλικό συνεντεύξεων και κειμένων. Παρόλο που το αναλυτικό μοντέλο του στοχαστή εξελίσσεται και η θεωρητική του προσέγγιση μετασχηματίζεται διαρκώς, υπάρχει κάτι που προετοιμάζει κάθε φορά την επερχόμενη διαδοχή. Σημείο εκκίνησης μιας νέας εποχής σε ότι αφορά την εννοιολόγηση της εξουσίας, αποτελεί η παραδοχή της απομάκρυνσης από την επικρατούσα θέση που θέλει την εξουσία να ταυτίζεται με τον νόμο και την καταστολή. Ο Foucault ασχολείται με την εξουσία γιατί σε αυτήν αναγνωρίζει ένα θετικό και παραγωγικό ρόλο. Στην ουσία όμως μέσα από τη μελέτη του αυτό που τον ενδιαφέρει κυρίως είναι ο τρόπος με τον οποίο τα άτομα συγκροτούνται σε υποκείμενα. Κεντρικό σημείο της προσέγγισης αποτελεί η ανάλυση της Πειθαρχικής εξουσίας μέσα από τις αναφορές του Foucault στο Επιτήρηση και Τιμωρία, όπως επίσης και η έννοια της βιοπολιτικής αρθρωμένη μέσα από τον λόγο της Ιστορίας της σεξουαλικότητας. Η μελέτη της εξουσίας έτσι όπως παρουσιάζεται στο έργο του Γάλλου στοχαστή αναδεικνύει το πέρασμα από την επιτήρηση του εξατομικευμένου σώματος, στον πλήρη βιολογικό έλεγχο του κοινωνικού σώματος. Παράλληλα, η μελέτη των επιμέρους χαρακτηριστικών μας δίνει τη δυνατότητα για κριτικό αναστοχασμό και περαιτέρω σκέψη. Η σύλληψη της θεωρίας του Foucault για την εξουσία έρχεται σε επαφή με τον λόγο του Τριβιζά στον βαθμό που αναγνωρίζονται μέσα στα παραμύθια του τελευταίου βασικές θεματικές έννοιες, πρακτικές εξουσίας, μηχανισμοί ελέγχου και στρατηγικές αποκλεισμού. Υπάρχει μια ερευνητική υποψία που συνδέει συγγενικά τον Τριβιζά με τον Foucault. Σκοπός είναι λοιπόν μέσα από την ανάγνωση της θεωρίας του Foucault να βρούμε τα σημεία στα οποία οι δυο αυτοί συγγραφείς αγγίζουν ο ένας τον άλλο και σε ένα δεύτερο επίπεδο να πραγματοποιηθεί μια διεπιστημονική προσέγγιση των παραμυθιών. Με στοιχεία από τον χώρο της πολιτικής θεωρίας και όχι της λογοτεχνίας όπως συνηθίζεται, θα προσπαθήσουμε να ερμηνεύσουμε βασικές προβληματικές των δυο αυτών παραμυθιών, διευρύνοντας κατά αυτόν τον τρόπο το πεδίο και θέτοντας νέα ερωτήματα προς κριτική και σκέψη.
Abstract:
This thesis introduces the issue of power in the theory of Michel Foucault. This is an attempt to highlight the key thematic axes of the theoretical corpus of French philosopher which is framed in the second part of a research hypothesis concerning the Foucault reading two modern fairy tales, "The magic pillows" and "The last black cat" of Eugene Triviza.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, ΠΜΣ, κατεύθυνση Πολιτική Επιστήμη, 2016