Η ενσωμάτωση του Βόλου στο ελληνικό κράτος 1881-1922 και το ιδεολογικό πλαίσιο που τη χαρακτηρίζει
Τίτλος:
The embodiment of Volos in Greece 1881-1922 and the idealogical frame that characterizes it
Κύρια Υπευθυνότητα:
Θεοδωροπούλου, Ιωάννα Χ.
Επιβλέπων:
Παπαστράτης, Προκόπης, 1945-
Θέματα:
Βόλος (Ελλάδα) -- Ιστορία -- 19ος αιώνας Βόλος (Ελλάδα) -- Ιστορία -- 20ός αιώνας Βόλος (Ελλάδα) -- Οικονομικές συνθήκες Οικονομική ανάπτυξη -- Ελλάδα -- Βόλος Γεωργία -- Οικονομικές απόψεις -- Ελλάδα -- Βόλος Volos (Greece) -- History -- 19th century Volos (Greece) -- History -- 20th century Volos (Greece) -- Economic conditions Economic development -- Greece -- Volos Agriculture -- Economic aspects -- Greec -- Volos
Keywords:
Βόλος, Θεσσαλία, 1881-1922, εθνική ιδεολογία, ενσωμάτωση, λιμάνι, σιδηρόδρομος, πολεοδομικό σχέδιο, εμπόριο, αγρότες, εργάτες, βιομηχανία, καπνέμποροι, καπνεργάτες,, Εργατικό Κέντρο Βόλου, απεργίες, διαδηλώσεις, αναρχοσυνδικαλιστές, σοσιαλιστές,πολιτικοί, βουλευτές, δημοτική αρχή, στρατός, εκαπίδευση, εκκλησία, τύπος, σύλλογοι, σωματεία, Καρτάλης, Τοπάλης, Μπαλτατζής, Φιλάρετος, Τριανταφυλλίδης, Σαράτσης Volos, Thessaly, 1881-1922, local authorities, politicians, education, press, church, labour center of Volos, Port, railways of Thessaly, strikes, demonstrations, middle class, socialism,national ideology, army, Kartalis, Topalis, Baltatzis, Filaretos, Triantafilidis, Saratsis
Ημερομηνία Έκδοσης:
2016
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η διατριβή αυτή εξετάζει την εξέλιξη του Βόλου, από επαρχιακή πόλη στα φθίνοντα σύνορα της Οθωμμανικής αυτοκρατορίας στα Βαλκάνια, σε σημαντικό οικονομικό κέντρο της Ελλάδας. Το 1881 επιλέγεται ως αφετηρία, γιατί είναι η χρονιά που προσαρτήθηκαν στο ελληνικό κράτος νέες χώρες όπως η Θεσσαλία και η Άρτα. Αυτό το γεγονός καθιστά αυτομάτως αναγκαία την ανάπτυξη της εθνικής ταυτότητας στους πληθυσμούς των νέων περιοχών, προκειμένου να εξασφαλιστεί η πολιτική τους ταύτιση με το κράτος, ώστε αυτό να εντυπωθεί στη συνείδησή τους, ως ο επίσημος φορέας διακυβέρνησής τους.Παράλληλα βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία για τη συγκρότηση του εθνικού κράτους, μέσα από την ανάπτυξη της διοίκησης, των υποδομών, της οικονομίας, της πολιτικής και της εκπαίδευσης, η οποία θα εφαρμοστεί σταδιακά στις νέες επαρχίες της Θεσσαλίας και της Άρτας. Η πόλη του Βόλου από την απελευθέρωσή της και μετά θα οδηγηθεί σε τροχιά ένταξης και και σταδιακής ενσωμάτωσης στην πραγματικότητα του Νέου Ελληνικού Κράτους. Η επιλογή του Βόλου, οφείλεται στο ότι, η περίπτωσή του προσφέρεται για να μελετηθεί πως εξελίσσεται και συμπορεύεται ο αστισμός με το αγροτικό, το εργατικό και το εθνικό ζήτημα. Η πόλη, διαθέτοντας αγροτική και εργατική φυσιογνωμία παράλληλα με την εμπορική επιχειρηματική, συνέβαλε στην ανάπτυξη του αγροτικού και εργατικού κινήματος, παρουσίασε αξιόλογη εμπορική και βιομηχανική δραστηριότητα και σημαντική αύξηση του πληθυσμού της. Η παρουσία της αστικής τάξης υπήρξε έντονη και συνδέθηκε με την ίδρυση συλλόγων, σωματείων, ιδρυμάτων και εντυπων μέσων, η λειτουργία των οποίων διαμόρφωσαν το ιδεολογικό και πολιτισμικό της χαρακτήρα.Το γεγονός ότι επρόκειτο για μια πόλη- λιμάνι, αρκετά δραστήρια και πριν την προσάρτησή της στην Ελλάδα, αυξάνει τη σπουδαιότητά της για την οικονομία της περιοχής αλλά και της χώρας γενικότερα, αφού εκεί κατέληγαν τα προϊόντα της θεσσαλικής γης, για να μεταφερθούν στην υπόλοιπη Ελλάδα, ή να εξαχθούν. Το ενδιαφέρον του κράτους, όπως και των τοπικών αρχών και διαφόρων επιχειρηματιών -ντόπιων και ξένων- αποδεικνύεται έμπρακτα με τη φροντίδα που επιδεικνύουν για την ανάπτυξη υποδομών στην περιοχή, όπως σιδηροδρομική σύνδεση, λιμενικά έργα, πολεοδομικό σχέδιο, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα κ.α. Στην παραπάνω εργασία, διερευνήθηκαν οι διαδικασίες που επέτρεψαν τη ζύμωση και τη συγχώνευση ανομοιογενών ιδεών και αιτημάτων καθώς και αντίθετων πολιτικών , οικονομικών και κοινωνικών θέσεων, που χαρακτήριζαν την κοινωνία της συγκεκριμένης πόλης στη δεδομένη περίοδο. Ο κοινωνικός ιστός της πόλης υπήρξε σημαντικό πεδίο έρευνας της διατριβής λόγω της αλληλεπίδρασης και της πολυμορφίας που παρουσίαζε σε αντίθεση με τις περισσότερες επαρχιακές πόλεις της ίδιας περιόδου.Τέλος καθώς η προσάρτηση της Θεσσαλίας και της Άρτας αποτελούν, στα πλαίσια της αλυτρωτικής πολιτικής που εφάρμοζε το κράτος, την πρώτη ουσιαστικά επιτυχία εδαφικής επέκτασης, οι νέες περιοχές προσφέρονται για την εφαρμογή στην πράξη, της εθνικής- κρατικής ιδεολογίας. Η διαδικασία αφομοίωσης και αναπαραγωγής αυτής της ιδεολογίας, ως επίσημης πλέον κρατικής πολιτικής, από την κοινωνία και τους θεσμικούς φορείς του Βόλου, έχει διαφορετικό σημείο εκκίνησης και γίνεται σε διαφορετικές πολιτικές συνθήκες από ότι στα άλλα αστικά κέντρα του νέου κράτους. Στόχος της διατριβής ήταν να διερευνήσει και να διαφωτίσει το ρόλο που έπαιξαν τυπικοί και άτυποι φορείς στην ανάπτυξη της ιδεολογικής ταυτότητας του κράτους, καθώς και να περιγράψει τις διαυλους επικοινωνίας που δημιουργούνταν ανάμεσα στους πολιτικούς φορείς εξουσίας και στις κοινωνικές ομάδες, και να εξετάσει την αλληλεπίδραση που υφίσταντο αμφότεροι. Η έννοια του πολιτικού κόσμου διευρύνεται, ώστε να περιλαμβάνει όλους τους εκπροσώπους θεσμών αλλά και μεμονωμένα άτομα που με τις ενέργειές τους συμβάλουν στη διαμόρφωση του κοινωνικοπολιτικού βίου. Γιαυτό το λόγο ακολουθούνται τα κανάλια διάχυσης της εθνικής ιδεολογίας που καθορίζουν την εθνική πολιτική του κράτους μέσα από τους διάφορους ανιχνεύσιμους φορείς, η σχετική δραστηριότητα των οποίων αντιμετωπίζεται στα επιμέρους κεφάλια της διατριβής. Ειδικότερα διερευνήθηκαν και παρουσιάστηκαν αναλυτικά οι συντελεστές της οικονομικής ανάπτυξης, οι αγρότες και το αγροτικό ζήτημα, το εργατικό κίνημα, οι πολιτικοί και ο στρατός, η Δημοτική Αρχή, η Εκαπίδευση, η Εκκλησία, ο Τύπος, και το φαινόμενο των Συλλόγων. Ο ρόλος των παραπάνω υπήρξε καθοριστικός στην αναπαραγωγή και αφομοίωση της κυρίαρχης ιδεολογίας και αναγωγής της σε εθνική ιδολογία.
Abstract:
This thesis examines the evolution of a small town at the descending borders of the Ottoman Empire in the Balkans, into an important economic centre of Greece. 1881 is chosen as a starting point because of the fact that it is the year that new regions such as Thessaly and Arta joined Greece. This automatically means the importance of developing the national identity of the joined groups so as to ensure their political identification within the new country and so that this can be instilled in their consciousness as the official entity of the government. Meanwhile the procedure of constituting a country through the development of management, infrastructure, economy, politics and education which will gradually be enforced on the new states Thessaly and Arta is underway. From the emancipation of Volos and afterwards, the city of Volos will follow a path of gradual embodiment into the New Greek State. The reason Volos was chosen is that we can study how it evolved and how urbanism and rural life go together and how it affects the national issue. The fact that the city (Volos) had a rural and working class countenance parallel to the commercial business, contributed to the development of the agricultural and labor movemen. It also presented a sufficient commercial and industrial activity and a major raise in the population. The presence of the urban class was intense and it was connected to the founding of organizations, clubs, institutions and printed media which all functioned as a means of forming the city’s ideological and cultural character. The fact that we are dealing with a city with a port, which was already active prior to its annexation to Greece it increases its importance which has to do with the region’s economy and the country’s economy in general. The reason for this is that the product from Thessaly ended up there in order to be transported to the rest of Greece or to be exported. The interest of the state, just like the local authorities and a variety of businesses, both local and foreign, are demonstrated through the care and interest that is shown for the development of infrastructure in the area like railroad connection, port construction, urban planning and financial institutions. In the following presentation the procedures that allowed the fermentation (concoction) of emerging unalike ideas and demands and opposing political economical and social positions that characterized the society at that specific time. The social network (interconnection) of the city was an important field of research because of the interaction and diversity that it had in contrast to other cities during that time. Finally due to the annexation of Thessaly and Arta, based on the irredentist politics it applied on the state, it was the first successful territorial extension, where the new regions are available to apply the new national-state ideology. The procedure of assimilation and the reproduction of this ideology as official policy from the society and its institutions , has a different starting point and is done through different political situations than other urban centers of the new state. The aim of this thesis was to look into and to enlighten the role that the typical and the informal institutions played on the ideological identity of the state, as well as to describe the development of communication that was created among the political authorities and the social groups and to examine the interaction of both. The concept of the political world is looked into as to include all the representatives of all institutions and individuals that take part in forming the sociopolitical life. For this reason the diffusion of the national ideology that determines the national policies of the country through traceable institutions and the relative activity that is dealt with in parts of the thesis’ chapters. The coefficients (concomitant) of the economic development, the farmers and the farmers’ issue, the labor movement , the politicians and the army, the local authorities, Education, The Church, the media and the phenomenon ‘ clubs’ is examined and presented thoroughly. The role of all the above determined the reproduction and assimilation of the major ideology and its reduction from national ideology on a local level.
Περιγραφή:
Διατριβή (διδακτορική) - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, 2017