Πρόσφυγες, οι πρωταγωνιστές του Μεσοπολέμου: ταυτότητες και σχέσεις γηγενών-προσφύγων στην Αττική μέσα από τον τύπο (1922-1940)
Τίτλος:
Refugees, the protagonists of Interwar: identities and relations between autochthones and refugees in Attica through the press (1922-1940)
Κύρια Υπευθυνότητα:
Κατσίμη, Ελένη-Μαρία (Μαριλένα) Σ.
Επιβλέπων:
Λούβη, Ευαγγελία
Θέματα:
Keywords:
Μικρασιάτες πρόσφυγες, Μικρασιατική καταστροφή, ανταλλαγή πληθυσμών, Μεσοπόλεμος, σχέσεις γηγενών προσφύγων, τύπος, αστική αποκατάσταση, ενσωμάτωση, ταυτότητες Asia Minor refugees, Asia Minor catastrophe, population exchange, conflict, Interwar press, refugees integration, refugee reinstatement, identities
Ημερομηνία Έκδοσης:
2019
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Με αφορμή την κρίση υποδοχής προσφύγων του 2016 η εργασία αυτή γυρίζει στο παρελθόν για να μελετήσει μία από τις μεγαλύτερες προσφυγικές κρίσεις στη διεθνή ιστορία. 100 χρόνια πέρασαν σχεδόν από την Μικρασιατική καταστροφή του 1922 και τον ερχομό περισσότερων από 1 εκ. προσφύγων από την Τουρκία στην Ελλάδα που τότε είχε πληθυσμό μόλις 4 εκ. Η τεράστια αυτή μετακίνηση ανθρώπων άλλαξε τα πάντα και προκάλεσε απανωτά σοκ στην ελληνική κοινωνία. Στη συλλογική μνήμη έχει καταγραφεί ότι η έλευση των προσφύγων αποτέλεσε κοίτασμα πλούτου καθώς ομογενοποίησε και εξέλιξε το ελληνικό στοιχείο. Ο όρος Μικρασιάτης πρόσφυγας έχει ένα ιδιαίτερα θετικό πρόσημο και οι απόγονοί τους νιώθουν μεγάλη περηφάνεια για την καταγωγή τους. Αίσθηση προκαλεί λοιπόν η διαπίστωση ότι ακόμη κι αν ήταν Έλληνες, οι πρόσφυγες του ΄22 αντιμετωπίστηκαν από τους παλιοελλαδίτες με δυσπιστία και εχθρότητα καθ΄ όλη τη διάρκεια του Μεσοπολέμου. Η εργασία αυτή ερευνά τη δύσκολη συμβίωση γηγενών-προσφύγων στην Αττική, όπως αποτυπώνεται στον τύπο. Κύρια πηγή μας είναι τέσσερις αθηναϊκές εφημερίδες: Το βενιζελικό Ελεύθερον Βήμα, η ναυαρχίδα του αντιβενιζελισμού, Καθημερινή, το όργανο του ΚΚΕ, Ριζοσπάστης και η εφημερίδα των προσφύγων Προσφυγικός Κόσμος. Επικουρικά μελετήσαμε πιο λαϊκές εφημερίδες όπως το Εμπρός, τη Βραδυνή και το περιοδικό ποικίλης ύλης, Μπουκέτο. Οι συγκρούσεις μεταξύ γηγενών και προσφύγων εντοπίστηκαν κυρίως σε τρία πεδία: στο πολιτικό, το οικονομικό και το πολιτισμικό και τελικά συμπεράναμε ότι το ταξικό στοιχείο είναι ο καταλύτης των εντάσεων αυτών. Εστιάσαμε ακόμη στο θέμα των νέων ταυτοτήτων που απέκτησαν οι Μικρασιάτες, της εικόνας που είχαν οι ντόπιοι γι’ αυτούς αλλά και οι ίδιοι για τον εαυτό τους και πως αυτή διαχεόταν στην κοινωνία μέσα από στερεότυπα και προκαταλήψεις. Τέλος, επικεντρωθήκαμε στον καθοριστικό ρόλο του ελληνικού κράτους που παρά τις τεράστιες δυσκολίες κατάφερε να αποκαταστήσει και να ενσωματώσει τους πρόσφυγες. Αυτό έχει καταγραφεί ως ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της Ελληνικής πολιτείας και εύλογα αφήνει ερωτηματικά για την σημερινή διαχείριση του προσφυγικού.
Abstract:
The refugee crisis of 2015-2016 was the reason behind this paper, which goes back to studying one of the largest refugee crisis in international history. Nearly 100 years have passed since the Asia Minor catastrophe of 1922 and the arrival of more than 1 million refugees from Turkey to Greece, which then had a population of just 4 million. This huge human flow changed everything and caused a real shock in the Greek society. In the Greek collective memory this trauma has been recorded as the arrival of the brothers, who enriched the national wealth for Greece, homogenizing and evolving the Greek element. The term Asia Minor Refugee has a positive connotation. Even nowadays their descendants feel proud of their ancestry.Nevertheless, the reaction to this massive immigration by old Greeks was one of reservation and hostility throughout the interwar period. This thesis investigates the difficult co-existence of autochthones and refugees in Attica, as depicted in the press of different political positions. My primary sources were 4 respected newspapers, the liberal Ελεύθερον Βήμα (supporting Venizelos’ party), the conservative Καθημερινή (which was against Venizelos), the Communist Party newspaper Ριζοσπάστης and the refugees’ paper Προσφυγικός Κόσμος. Conflicts between autochthones and refugees mainly occurred in three areas: political, economic and cultural. Despite common nationhood, poverty triggered these tensions. The rich refugees -now and then- do not face serious integration's problems.The thesis also focuses on the issue of new identities acquired by the Asia Minor refugees, the perception that the locals had of them, but also the one they had of themselves and how this was disseminated to society through stereotypes and prejudices. Last but not least, we delved a great deal into the decisive role of the Greek state, which despite enormous difficulties, managed to reinstate and ultimately integrate refugees. This has been documented as one of the greatest achievements of the Greek state and logically raises questions about the current mismanagement of refugee issues.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, ΠΜΣ, κατεύθυνση Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία, 2019