Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η πεντάμηνη παραμονή μου σε Κέντρο Αποκατάστασης Αναπήρων, εξαιτίας της παραπληγίας μου, δημιούργησε ένα εθνογραφικό πεδίο, από όπου συνέλεξα στοιχεία από την συμμετοχική μου παρατήρηση και από τους λόγους του προσωπικού, των αναπήρων και των συγγενών τους. Κατέληξα, ότι αυτό που με ενδιέφερε ήταν να ερευνήσω, το τι γίνεται με τις ταυτίσεις των υποκειμένων «Πριν» (ταυτότητα) και «Μετά» (ετερότητα) το συμβάν της αναπηρίας. Διατηρούνται; Μεταμορφώνονται; Αμφισβητούνται; Ακυρώνονται; Τα Κέντρα Αποκατάστασης, ως κοινωνικός μικρόκοσμος, γίνονται τα συνοριακά φυλάκια του κοινωνικού σώματος. Εδώ διεξάγονται μάχες και τίθενται τα τείχη ανάμεσα σε εμάς και τους «άλλους». Οι τελετουργικές δράσεις, οι αναπαραστάσεις και φαντασιώσεις για το ανάπηρο σώμα, ως μιασματική απειλή, ως τερατωδία που προκαλεί τρόμο, λαμβάνουν θέση όπλων και στρατηγικών. Μάχονται για να εξουσιάσουν και να περιορίσουν την τρομοκρατική ετερότητα της αναπηρίας στο περιθώριο και ταυτόχρονα να μην επιτρέψουν την επαν-είσοδό της στο κοινωνικό ανήκειν. Τα ταυτοτικά σύνορα δεν είναι παρά τόποι απώλειας. Είναι εκεί, σε αυτά τα σύνορα της διάβασης, όπου ο ανάπηρος εκδύεται και αποποιείται των όποιων ταυτίσεών του. Έτσι, ως περιθωριακή οντότητα, δεν εντάσσεται ούτε στην προηγούμενη ταυτοτική του θέση, ούτε στην νεότερη. Δεν βρίσκεται απλώς «μεταξύ και ανάμεσα», αλλά επιπλέον δεν του παρέχεται η δυνατότητα επαναφοράς, διαβιεί μόνιμα σε μια κατάσταση συνοριακότητας, σε μια κατάσταση ταυτοτικής απώλειας. Πώς λοιπόν υποχρεώνεσαι να υπάρχεις ως άνθρωπος, ως σώμα, ως φύλο, ή να μην υπάρχεις, στους οριακούς αυτούς τόπους; Πώς βιώνεται η ανθρώπινη υποκειμενικότητα στο σύνορο μεταξύ ζωής και περίπου-ζωής; Πώς διεξάγονται οι μάχες ανάμεσα στην ταυτότητα και την ετερότητα; Και πώς τελικά τελούνται και βιώνονται οι αμφισβητήσεις, οι απώλειες των ταυτίσεων ανθρώπων όπως οι ανάπηροι;
Abstract:
My five-month stay in a Rehabilitation Center for the Disabled, because of my paraplegia, established an ethnographic field, wherein I was able to gather data through my participatory observation and via the discourse employed by the center’s staff, the disabled themselves as well as the latter’s relatives. I reached the conclusion that what I am interested in further investigating is what happens with the identifications of the subjects ‘Before’ (identity) and ‘After’ (otherness) the occurrence of becoming disabled. Do they remain unaltered? Are they transformed? Questioned? Annulled? The Rehabilitation Centers, as social microcosms, are turned into the ‘border checkpoints’ of the social body. It is in these places where battles between ‘us’ and the ‘others’ are fought on a daily basis. The rites, the representations and the fantasies played upon the disabled body, as a miasmatic threat, as a monstrosity that terrifies, take the place of weaponry and strategies. They are fighting to dominate and marginalize the terrifying otherness of disability while at the same time contesting against its re-entering social belonging. Identity borders are nothing but loci of loss. It is there, at these transgression borders, where the disabled person disclaims, and is disrobed of, any identification. Therefore, as a marginalized being the disabled body can neither be part of its previous identity nor be fully incorporated in its new one. The disabled body is not merely “between and betwixt”, but is also denied a chance to restore itself; it constantly lives in a state of identity loss, a perpetual borderline existence. How is somebody made to exist as a human being, as a body, as a gendered subjectivity or not exist within these marginal places? How is human subjectivity experienced in the borders between life and a simulacrum of life? How are fights between identity and otherness fought? And finally, how are the doubts and identity loss experienced by disabled people felt and dealt with by the rest of the social body.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, ΠΜΣ "Κοινωνική και Πολιτισμική Ανθρωπολογία", 2014
