Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Στην παρούσα εργασία γίνεται μια προσπάθεια για την ανίχνευση των πτυχών της αντρικής ομοερωτικής επιθυμίας στην ελληνική μουσική, εξετάζοντας τους τρόπους με τους οποίους η επιθυμία αυτή διαπλέκεται με τις κατηγορίες του φύλου και του έθνους. Λαμβάνοντας ως άξονες της ανάλυσης τις παραπάνω κατηγορίες, δηλαδή το φύλο, τη σεξουαλικότητα και το έθνος, εστιάζει στους τρόπους διαπραγμάτευσης της ομοερωτικής επιθυμίας εντός του λόγου, συγκεκριμένα σε μουσικά έργα και δημιουργούς του 20ού και 21ου αιώνα, και στο δημόσιο λόγο γύρω από αυτούς και αυτά. Με την ομοερωτική επιθυμία ως «σταθερά» εξετάζονται οι ιδιάζουσες πολιτισμικές της παραλλαγές στην Ελλάδα, η εξέλιξή της μέσα στον 20ό αιώνα, μέσα από τα παραδείγματα του Δημήτρη Μητρόπουλου, του Μάνου Χατζιδάκι και του Σταμάτη Κραουνάκη, και η θέση που αυτή λαμβάνει εντός της εθνικής αφήγησης και της διαδικασίας εθνικής κατασκευής. Στη συνέχεια τίθενται στο επίκεντρο της ανάλυσης πιο πρόσφατες μουσικές παραγωγές και εκφράσεις της ομοερωτικής επιθυμίας, οι οποίες φανερώνουν πιο ανάγλυφα την ανάδυση μιας διακριτής ομοφυλόφιλης ταυτότητας στην Ελλάδα μετά το '90 και την πολιτισμική της γενεαλογία. Μια υπόθεση που διατρέχει την εργασία αυτή είναι ότι η ομοερωτική επιθυμία και τα υποκείμενα που την εκφράζουν μέσω της μουσικής έχουν ιστορικά συνεισφέρει στην διαμόρφωση του εθνικού φαντασιακού, δημιουργώντας νέες μορφές ελληνικότητας. Μια ακόμη παρατήρηση στη σχέση έθνους και ομοερωτισμού είναι πως αυτός, ενώ εξοστρακίζεται από τα κεντρικά εθνικά ιδεώδη ως εχθρός της ετεροκανονικότητας, ουσιαστικά παρεισφρύει και «σφραγίζει» κατά κάποιον τρόπο τη διαμόρφωση αυτών των εθνικών ιδεωδών, τουλάχιστον στην περίπτωση της μουσικής παραγωγής. Τέλος, όσον αφορά τις πιο πρόσφατες εκφράσεις του ομοερωτισμού στη μουσική, η αδιάφορη ως εχθρική στάση απέναντι στο έθνος υπογραμμίζεται από την ανάδυση μιας ομοφυλόφιλης ταυτότητας και μιας πολιτικής που φαίνεται να έρχεται σε ρήξη και με εθνικούς λόγους, αλλά και με το παιχνίδι του υπαινιγμού και της αποσιώπησης που διαδραματίζεται στην ομοερωτική μουσική των προηγούμενων δεκαετιών.
Abstract:
This dissertation is an effort to explore the dimensions of male homoerotic desire in greek music, examining the ways in which this desire interwines with the categories of gender and nation. Using these categories as axes of analysis, namely gender, sexuality and nation, it focuses on the ways in which homoerotic desire is negotiated inside discourse, specifically in works of music and musicians of the 20th and 21st century, but also in the public discourse surrounding them. Taking homoerotic desire as a “constant”, it is possible to examine its peculiar cultural variations in Greece, their evolution during the 20th century, through the examples of Dimitri Mitropoulos, Manos Hadjidakis and Stamatis Kraounakis, and the position this desire takes inside the national narrative and the process of nation building. Subsequently, the analytical focus shifts to more recent musical productions and expressions of homoerotic desire, which illuminate the emergence of a distinctive homosexual identity in Greece after the 90's, and its cultural genealogy. A proposition which recurs through this dissertation is that homoerotic desire and the subjects expressing it musically have historically contributed to the formation of a national imaginary, creating new forms of greekness. Another remark on the relation between nation and homoeroticism is that, although the latter is banished from the central national ideals as an enemy of heteronormativity, it essentially infiltrates these ideals and becomes imprinted in their formation, at least in the case of musical production. Finally, regarding the more recent expressions of homoeroticism in music, the indifferent or even hostile views towards nation are underlined by the emergence of a homosexual identity and politics which seems to clash with national discourses, but also with the game of suggestion and concealment which took place in the homoerotic music of the past decades.
