Η τιμωρητικότητα ως παράγοντας ανάσχεσης της διαμεσολαβητικής επίλυσης των διαφορών: οι περιπτώσεις της παραβατικότητας ανηλίκων και της ενδοοικογενειακής βίας
Τίτλος:
Punitiveness as a factor inhibiting the mediated resolution of disputes: the cases of juvenile delinquency and domestic violence
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Στόχος της διπλωματικής αυτής εργασίας είναι να ερευνήσει τη σχέση μεταξύ της «τιμωρητικότητας», λόγω του φόβου του εγκλήματος και της ανασφάλειας, και διαμεσολαβητικής επίλυσης των διαφορών και τις σύγχρονες εναλλακτικές μορφές ποινικών κυρώσεων με βάση τα δικαιϊκά πρότυπα που επικρατούν, από νομικής, εγκληματολογικής και δικαστηριακής απόψεως, λαμβάνοντας υπόψη τις σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις της κοινωνίας, τις νέες μορφές εγκληματικότητας, στο πλαίσιο χάραξης και υλοποίησης μιας σύγχρονης Αντεγκληματικής Πολιτικής μέσω της νομοθεσίας και των εφαρμοστικών θεσμών και φορέων, καθώς και των προνοιακών μέτρων και αποκαταστατικών μέτρων και μοντέλων Αντεγκληματικής Πολιτικής, και της πρόληψης, ενώ επικεντρώνεται στον τρόπο που η Αποκαταστατική Δικαιοσύνη καλείται εν τέλει να θεραπεύσει τα «τραύματα», όπου η τιμωρητικότητα και η ποινικοποίηση δεν επαρκούν, ένεκα και της δυσλειτουργίας του παραδοσιακού προτύπου ποινικής δικαιοσύνης, τόσο σε εγκλήματα περιουσιακής φύσης, όσο πλέον και σε εγκλήματα βίας, με αναφορά στις περιπτώσεις παραβατικότητας ανηλίκων και ενδοοικογενειακής βίας. Επιχειρήθηκε δε μία έρευνα σε δικαστικές αποφάσεις και μέσω δευτερογενούς έρευνας στις στάσεις των λειτουργών κι εν γένει υπηρετούντων στο Σύστημα Απονομής Ποινικής Δικαιοσύνης (Σ.Α.Π.Δ.) με τη μεθοδολογική χρήση υφιστάμενων υπηρεσιακών στατιστικών στοιχείων, της Ελληνικής Αστυνομίας, Εισαγγελιών, Δικαστηρίων, κοινωνικών και θεσμικών φορέων όπως το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (Ε.Κ.Κ.Ε.) και το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ε.Κ.Κ.Α.), που κρίθηκε πλέον πρόσφορη για το αντικείμενο και το διακύβευμα της εργασίας, προκειμένου να διαγνωστεί ο βαθμός διείσδυσης, αφομοίωσης και προώθησης του πλαισίου της διαμεσολαβητικής επίλυσης των ποινικών διαφορών στην ελληνική κοινωνία και στο Σ.Α.Π.Δ. μέσω των φορέων του επίσημου κοινωνικού ελέγχου, με βάση τα ερευνητικά δεδομένα που αναζητήθηκαν κατά το δυνατόν στους πρωταγωνιστές του εγκληματικού φαινομένου, αλλά και στην ίδια την κοινωνία, μελετώντας τη σχέση θύματος και δράστη πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το εγκληματικό συμβάν, την πιθανότητα επαναθυματοποίησης και υποτροπής, αντιστοίχως. Μέσω της εμπειρικής έρευνας σε διαθέσιμα και άτυπα στατιστικά στοιχεία από φορείς του επίσημου κοινωνικού ελέγχου του εγκλήματος διαπιστώνεται η στάση της κοινωνίας και των φορέων στους θεσμούς της ποινικής διαμεσολάβησης στα εγκλήματα ενδοοικογενειακής βίας και του αναμορφωτικού μέτρου της συνδιαλλαγής μεταξύ ανηλίκου δράστη και παθόντος στην παραβατικότητα ανηλίκων, αξιολογείται η αποτελεσματικότητά τους, εντοπίζονται οι δυσχέρειες και οι αστοχίες του Σ.Α.Π.Δ., διαγιγνώσκονται οι λόγοι υποβάθμισης και αδρανοποίησης των πρωτοποριακών αυτών θεσμών και προτείνονται μέτρα ενίσχυσης και εξέλιξής τους στην έννομη τάξη, για την αναβάθμισή τους με υλοποίηση του νομοθετικού πλαισίου, διεπιστημονική πλαισίωση με ειδικά προγράμματα υποδομές και εξειδικευμένο προσωπικό, εκπαίδευση και διαρκή ενημέρωση των λειτουργών και επαγγελματιών στο πεδίο του Σ.Α.Π.Δ., βάσει των σύγχρονων αναγκών της κοινωνίας, των εμπλεκομένων μερών (δράστη, θύματος και των οικείων τους), επ’ ωφελεία δε και των αντεγκληματικών στόχων της Ελληνικής Πολιτείας.
Abstract:
The aim of this thesis is to investigate the relationship between "punitiveness", due to the fear of crime and insecurity, and mediated resolution of disputes and the modern alternative forms of criminal sanctions based on the prevailing legal standards, from legal, criminological and from a judicial point of view, taking into account the modern needs and demands of society, the new forms of crime, in the context of drawing up and implementing a modern Anti-Crime Policy through legislation and implementing institutions and agencies, as well as welfare measures and restorative measures and Anti-Crime Policy models, and prevention, while focusing on the way in which Restorative Justice is ultimately called upon to heal the "wounds", where punitiveness and criminalization are not sufficient, also due to the dysfunction of the traditional model of criminal justice, both in crimes of a property nature, and now in violent crimes, with reference to cases of juvenile delinquency and domestic violence. An investigation into judicial decisions and through a secondary investigation into the attitudes of officials and in general those serving in the Criminal Justice Delivery System (C.J.D.S.) with the methodological use of existing official statistics, of the Greek Police, Prosecutors' Offices, Courts, social and institutional bodies such as the National Center for Social Research (N.C.S.R.) and the National Center for Social Solidarity (N.C.S.S.), which was deemed suitable for the subject and the stake of the work, in order to diagnose the degree of penetration, assimilation and promotion of the framework of the mediation resolution of criminal disputes in Greek society and in the C.J.D.S. through the bodies of official social control, based on the research data sought as far as possible from the protagonists of the criminal phenomenon, but also from society itself, studying the relationship between the victim and the perpetrator before, during and after the criminal event, the possibility re-victimization and relapse, respectively. Through the empirical research on available and informal statistics from agencies of the official social control of crime, the attitude of society and agencies to the institutions of criminal mediation in domestic violence crimes and the reformative measure of reconciliation between a juvenile offender and a victim in juvenile delinquency is ascertained, their effectiveness is evaluated, the difficulties and failures of the C.J.D.S. framework, interdisciplinary framework with special infrastructure programs and specialized staff, training and continuous information of the officials and professionals in the field of the C.J.D.S., based on the contemporary needs of society, the parties involved (perpetrator, victim and their relatives), for the benefit of the anti-crime goals of the Greek State.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Κοινωνιολογίας, ΠΜΣ “Εγκληματολογία”, 2024
