Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η παραβατικότητα των ανηλίκων αποτελεί ένα σοβαρό φαινόμενο κοινωνικής παθογένειας με πολλαπλές συνέπειες σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Η επιστήμη της Εγκληματολογίας προσπαθεί να εντοπίσει τους ατομικούς και κοινωνικούς παράγοντες εγκληματογένεσης που ωθούν τους ανηλίκους στην υιοθέτηση της παραβατικής συμπεριφοράς. Η εμπειρική μελέτη του φαινομένου έχει οδηγήσει στην εξαγωγή συμπερασμάτων και τη διατύπωση προτάσεων με απώτερο στόχο τον περιορισμό της παραβατικότητας. Υπό την επίδραση των διεθνών και ευρωπαϊκών εξελίξεων, οι οποίες δίνουν έμφαση στην προστασία της νεότητας, το σύγχρονο εθνικό ποινικό δίκαιο ανηλίκων έχει βελτιωθεί σημαντικά ήδη από τις αρχές του 21ου αιώνα. Έχει πλέον γίνει αντιληπτό ότι ο ανήλικος αποτελεί ένα εξελισσόμενο ον, το οποίο εξαιτίας της ηλικίας και της εύκολης επιρροής από εξωγενείς παράγοντες, ανήκει στις κοινωνικά ευάλωτες ομάδες και χρήζει μιας ιδιάζουσας ποινικής μεταχείρισης. Πράγματι, είναι κοινά αποδεκτό ότι η έννοια της «δικαιοσύνης» δε συνάδει με την καταστολή, την τιμωρία και την καταδίκη του ανηλίκου παραβάτη. Για τον λόγο αυτό, έχουν προβλεφθεί κυρώσεις διαπαιδαγώγησης για την αναμόρφωση της προσωπικότητας και την κοινωνική του επανένταξη. Πιο συγκεκριμένα, προωθούνται, αντί του ποινικού σωφρονισμού και των στερητικών της ελευθερίας ποινών, εξωιδρυματικά μέτρα που στοχεύουν στην επανακοινωνικοποίηση και τη μη υποτροπή του ανηλίκου. Ωστόσο, σοβαρές λειτουργικές και θεσμικές ανεπάρκειες έχουν καταστήσει το σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο ένα θεωρητικό πρότυπο, το οποίο, σε επίπεδο πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς πρόληψης, παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεφάρμοστο. Στο έργο της πρόληψης, αναγκαία καθίσταται η δράση αρμόδιων κοινωνικών υπηρεσιών και κυρίως η ενίσχυση του ρόλου των επιμελητών ανηλίκων, με στόχο την πρόληψη της παραβατικότητας και την αποδικαστικοποίηση της παράβασης. Τέλος, οι φορείς του άτυπου και επίσημου κοινωνικού ελέγχου, οφείλουν να συμβάλλουν από κοινού στην εδραίωση μιας αποκαταστατικής δικαιοσύνης επί των ανηλίκων δραστών και ταυτόχρονα θυμάτων.
Abstract:
The juvenile delinquency is a serious phenomenon of social pathology with multiple effects on individual and collective level. The science of Criminology seeks to identify individual and social factors which impel underage to delinquency. The empirical study of this phenomenon has led to conclusions and proposals, concerning the reduction of juvenile delinquency. During the 21st century, modern national criminal law for underage has improved significantly, under the influence of international and European developments in law regarding to the protection of youth. It has now become apparent that underage is an evolving human being affected by external factors owing to age and immaturity. Therefore, juveniles belong to socially vulnerable groups and require a peculiar criminal treatment. Indeed, it is widely accepted that the concept of "justice" for juvenile delinquents is not consistent with repression, punishment and sentencing. For this reason, nowadays sanctions are related to education, reform of personality and social reintegration. More specifically, in the field of juvenile offenders, penal correction and custodial sentences are replaced by non-institutional measures, which aim at re-socialization and non-recrudescence. However, severe functional and institutional weaknesses have turned the modern legislative framework into a theoretical model, where primary, secondary and tertiary prevention remains largely ineffective. As far as prevention of juvenile delinquency is concerned, the joint action of competent social services and the empowerment of probation officers are of major importance in order to avoid judicial control. As a conclusion, the institutions of informal and formal social control, should contribute to the consolidation of a restorative justice for juvenile delinquents.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Κοινωνιολογίας, ΠΜΣ “Η Σύγχρονη Εγκληματικότητα και η Αντιμετώπισή της”, 2013
