In medias res: με οικογένεια»: ένα πρωτότυπο παραμύθι ως προβολικό εργαλείο ψυχικής ανθεκτικότητας και προσωπικής ανάπτυξης
Τίτλος:
In medias res: With a family: an original fairytale as a projective technique for resilience and personal development
Κύρια Υπευθυνότητα:
Παπαδοπούλου, Ευδοκία Χ.
Επιβλέπων:
Γιωτσίδη, Βασιλική
Θέματα:
Keywords:
Αφηγηματική τεχνική, παραμύθι, πιλοτική εφαρμογή, ψυχική ανθεκτικότητα, προσωπική ανάπτυξη Narrative technique, fairytale technique, pilot implementation, resilience, personal growth
Ημερομηνία Έκδοσης:
2024
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Οι αφηγηματικές τεχνικές χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια στη συμβουλευτική και την ψυχοθεραπεία με σημαντικά οφέλη σε πολλαπλά επίπεδα, όπως ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας, της αυτεπίγνωσης, της αυτοεκτίμησης, κλπ. Η παρούσα ποιοτική μελέτη αποτελεί την πιλοτική εφαρμογή της πρωτότυπης αφηγηματικής τεχνικής «In medias res: Με οικογένεια» (Yotsidi, 2018, Δημιουργός άσκησης: Βασιλική Γιωτσίδη) και αποσκοπεί στην εις βάθος διερεύνηση της εμπειρίας των ενηλίκων που συνέγραψαν την προσωπική τους ιστορία μέσω του συγκεκριμένου παραμυθιού. Τα ερευνητικά ερωτήματα αφορούν α) στον τρόπο που τα άτομα αντιλαμβάνονται τον κόσμο και τον εαυτό τους, β) στην επίδραση του περιβάλλοντος και γ) στις στρατηγικές αντιμετώπισης και τη σύνδεσή τους με την ψυχική ανθεκτικότητα. Το δείγμα της μελέτης αποτελείται από 28 ενηλίκους (20 γυναίκες και 8 άνδρες) 29-63 ετών που συμμετείχαν σε ομάδες προσωπικής ανάπτυξης. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε μέσω της ατομικής χορήγησης του εργαλείου και συγγραφής του παραμυθιού. Για την ανάλυση των αποτελεσμάτων εφαρμόστηκε η θεματική ανάλυση, η οποία οδήγησε στην ανάδυση 19 θεματικών κατηγοριών και επιμέρους υποκατηγοριών που κατηγοριοποιούνται στους 5 άξονες - μέρη του αφηγηματικού εργαλείου. Ο πρώτος άξονας ονομάζεται «πρόκληση» και αποτελείται από 4 θεματικές κατηγορίες: α) αρνητική κοσμοθεωρία, β) εχθρική ανθρώπινη φύση, γ) συγκρουσιακές διαπροσωπικές σχέσεις, δ) κάτι άγνωστο προκαλεί αναστάτωση και άγχος. Από τον δεύτερο άξονα που αφορά το κοινωνικοπολιτισμικό περιβάλλον προέκυψαν 4 θεματικές κατηγορίες: α) η διάσταση του χρόνου σχετικά με την παροντική εμπειρία, β) ο ρόλος των υπερφυσικών δυνάμεων και των κοινωνικών θεσμών, γ) η κοινωνικοπολιτισμική διάσταση ως πλαίσιο αναφοράς ελέγχου της πραγματικότητας της προσωπικής εμπειρίας, δ) το κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο ως χώρος προβολής των συναισθημάτων, των σκέψεων, των ανησυχιών και των προσδοκιών. Ο τρίτος άξονας, γονεϊκή αποδοχή-απόρριψη, περιλαμβάνει 4 θεματικές κατηγορίες: α) η προσέγγιση της κοινής αποδοχής, β) η προσέγγιση της κοινής απόρριψης, γ) μικτή προσέγγιση αποδοχής-απόρριψης, δ) διαχείριση των στάσεων και συμπεριφορών των γονέων. Στον τέταρτο άξονα, στρατηγικές αντιμετώπισης, περιλαμβάνονται 4 θεματικές κατηγορίες: α) στρατηγικές που αφορούν τι σχέσεις, β) γνωστικές στρατηγικές αντιμετώπισης, γ) εμπιστοσύνη, δ) στοιχεία της Θετικής Ψυχολογίας. Ο πέμπτος άξονας,, η κάθαρση, αποτελείται από 3 θεματικές κατηγορίες: α) η ανάπτυξη μέσω της αλλαγής, β) η ανάπτυξη μέσω της ατομικής και συλλογικής δράσης, γ) τα παιδιά θα αλλάξουν τον κόσμο. Τα κυριότερα ευρήματα σχετίζονται με την απειλητική και αρνητική κοσμοθεωρία και αυτοαντίληψη των συμμετεχόντων. Παράλληλα, τονίστηκε η επίδραση του κοινωνικοπολιτισμικού περιβάλλοντος, καθώς και των γονέων στον τρόπο που τα άτομα βλέπουν τον εαυτό τους και αντιμετωπίζουν την πρόκληση. Ποικίλες στρατηγικές που εστιάζουν στις σχέσεις, τις γνωστικές διεργασίες και θετικά στοιχεία φαίνεται να ενισχύουν την ψυχική ανθεκτικότητα και την ανάπτυξη με έμφαση στην ατομική και συλλογική ευθύνη. Το παραμύθι ολοκληρώνεται με την κάθαρση φανερώνοντας ότι οι συμμετέχοντες τελικά κατάφεραν να αναπλαισιώσουν την εμπειρία της πρόκλησης και να τη δουν ως μια ευκαιρία για ατομική και συλλογική ανάπτυξη που θα επέλθει μέσω της αλλαγής. Τέλος, πέραν από τους περιορισμούς της μελέτης τονίστηκε και η χρησιμότητά της τόσο σε θεωρητικό όσο και σε κλινικό επίπεδο.
Abstract:
Narrative techniques are increasingly used in counseling and psychotherapy with outstanding results in multiple domains, such as amplification of resilience, self awareness, self-esteem, etc. The purpose of this qualitative study was to explore in depth the experience of the adults who constructed their personal story through the pilot implementation of the fairytale technique called "In medias res: With a Family" (Yotsidi, 2018, Creator: Vasiliki Yotsidi). The research questions that guided the study refer to: a) the worldview and self-image of the participants b) the impact of the environment c) the coping techniques the participants adopted and their connection to resilience. The sample consists of the personal fairytales of 28 individuals (20 women, 8 men) aged between 29-63 years who participated in self-development groups. Data collection and analysis were performed according to qualitative thematic analyses. The emergence of 19 thematic categories and subcategories that appertain to the 5 parts of the narrative technique highlight the complexity of the "lived" experience. In particular, the first part of the narrative fairytale technique called "the challenge" consists of 4 thematic categories: a) negative world-view, b) hostile human nature, c) conflictual interpersonal relationships, d) something unknown causes worry and anxiety. The second part referred to the sociocultural context includes 4 thematic categories: a) the time perspective in relation to the present experience, b) the role of supernaturals and social institutions, c) the sociocultural context as a frame of reference for reality testing of personal experience, d) the sociocultural context as a place for projecting feelings, thoughts, anxieties and expectations. The third part is called "parental acceptance and rejection" and is divided into 4 thematic categories: a) common acceptance attitude, b) common rejection attitude, c) mixed acceptance-rejection attitude, d) dealing with parental attitudes and behavior. The forth part of the narrative technique is related to coping strategies and linked to 4 categories: a) relation coping mechanisms, b) cognitive coping mechanism, c) trust, d) positive psychology elements. Last but not least, the fifth part of the technique is called "resolution" and consists of 3 categories: a) growth through change, b) growth through personal and collective action, c) children will change the world. Findings are related to the threatening and negative view of the world and themselves. In addition, the findings revealed the role of the sociocultural context as well as the influence of the parent-child relationship, especially concerning the way they view themselves and deal with the challenge. Various coping strategies concerning interpesonal relationships, cognition and positive psychology elements appeared to promote coping, resilience and growth with emphasis on the role of personal and collective responsibility. The fairytale ends up with the resolution through the refraiming of the experience. The participants finally managed to view the challenge situation as an opportunity for personal and collective growth as a result of change. Limitations as well as implications of the present study are discussed.
