Η επίδραση απειλητικών καταστάσεων στην χρονική αντίληψη: Μελέτη με σκηνές από βιντεοσκοπημένα τροχαία ατυχήματα
Τίτλος:
The effect of threatening situations on temporal perception: A study with videotaped traffic accident scenes
Κύρια Υπευθυνότητα:
Λάμπου, Μαρία Κ.
Επιβλέπων:
Βατάκη, Αργυρώ
Θέματα:
Keywords:
Χρονική αντίληψη, απειλητικά γεγονότα, γνωστικές διεργασίες, τροχαία ατυχήματα Time perception, threatening events, cognitive processes, car accidents
Ημερομηνία Έκδοσης:
2024
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Οι άνθρωποι αισθάνονται ότι ο χρόνος επιβραδύνεται, όταν έρχονται αντιμέτωποι με απειλητικά γεγονότα. Αυτό πιθανώς οφείλεται στην αυξημένη συναισθηματική διέγερση, που επιταχύνει τον "βηματοδότη" του εγκεφάλου, οδηγώντας σε μεγαλύτερες εκτιμήσεις του χρόνου (Mella κ.ά., 2011). Η βιβλιογραφία υποστηρίζει ότι οι συναισθηματικές καταστάσεις επηρεάζουν διαφορετικά την αντίληψη του χρόνου: ο φόβος τις περισσότερες φορές οδηγεί σε υπερεκτίμηση της διάρκειας, ενώ ο ενθουσιασμός και το άγχος σε υποεκτίμηση (Campbell and Bryant, 2007 · Sarigiannidis κ.ά., 2020). Μελέτες, επίσης, έχουν δείξει ότι σε μη απειλητικές συνθήκες η χρονική υπερεκτίμηση ενισχύει τις γνωστικές λειτουργίες, επιτρέποντας ταχύτερες και πιο ακριβείς αντιδράσεις (Jones κ.ά., 2010). Η παρούσα έρευνα στοχεύει να εξετάσει εάν οι καταστάσεις φόβου οδηγούν σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση χρονικής παραμόρφωσης (δηλαδή, είτε υποεκτίμηση, είτε υπερεκτίμηση του χρόνου) και εάν αυτή η αντιληπτική παραμόρφωση μπορεί να επηρεάσει άλλες γνωστικές διεργασίες. Αναλυτικότερα, χρησιμοποιώντας σκηνές από βιντεοσκοπημένα τροχαία ατυχήματα μελετήθηκε ο τρόπος με τον οποίο απειλητικές καταστάσεις επηρεάζουν την αίσθηση του χρόνου και την επίδοση σε γνωστικές εργασίες. Στη μελέτη συμμετείχαν 29 άτομα, που παρακολούθησαν βίντεο με και χωρίς ατυχήματα και στη συνέχεια εκτέλεσαν τρία έργα, ένα έργο ταχείας σειριακής οπτικής παρουσίασης, ένα έργο χρονικής αναπαραγωγής και ένα έργο ροής του χρόνου. Καταγράφηκαν, παράλληλα, φυσιολογικές αντιδράσεις, όπως η αγωγιμότητα του δέρματος και η μεταβλητότητα καρδιακού ρυθμού, για να επιβεβαιωθεί η αντίληψη του φόβου. Τα αποτελέσματα υποστηρίζουν ότι οι τρομακτικές καταστάσεις δεν μπορούν να οδηγήσουν σε υπερεκτίμηση της χρονικής διάρκειας και σε καλύτερες γνωστικές επιδόσεις σε σύγκριση με μη τρομακτικές καταστάσεις. Μεθοδολογικοί περιορισμοί οδηγούν στην ανάγκη για πιο λεπτομερή μελέτη της έννοιας της χρονικής αντίληψης των ατόμων όταν εκτίθενται σε συνθήκες φόβου.
Abstract:
People feel that time slows down when they face threatening events. This is likely due to increased emotional arousal, which accelerates the brain's "pacemaker," leading to greater time estimates (Mella et al., 2011). The literature has shown that emotional states affect time perception differently: fear leads most of the times to overestimation of duration, while excitement and anxiety lead to underestimation (Campbell and Bryant, 2007; Sarigiannidis et al., 2020). Studies, also, have shown that in non-threatening conditions, time overestimation enhances cognitive functions, allowing for faster and more accurate reactions (Jones et al., 2010). The present research aims to examine whether fear situations lead to a specific direction of time distortion (i.e., either underestimation or overestimation of time) and whether this perceptual distortion can affect other cognitive processes. Specifically, using scenes from videotaped car accidents, the study examined how threatening situations affect the sense of time and performance in cognitive tasks. The study involved 29 participants who watched videos with and without accidents and then performed three tasks: a rapid serial visual presentation task, a time reproduction task, and a passage of time judgment task. Physiological responses, such as skin conductance and heart rate variability, were also recorded to confirm the perception of fear. The results support that threatening situations do not lead to overestimation of time duration and better cognitive performance compared to non-threatening situations. Methodological limitations highlight the need for a more detailed study of individuals' time perception when exposed to fear conditions.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Ψυχολογίας, ΠΜΣ, κατεύθυνση Εφαρμοσμένη Γνωστική και Αναπτυξιακή Ψυχολογία, 2024
