Διάστημα και Ελλάδα: στρατηγική στόχευση της χώρας
Τίτλος:
Space and Greece: strategic targeting of the country
Κύρια Υπευθυνότητα:
Πατσαρίζης, Ζήσης Δ.
Επιβλέπων:
Παπασωτηρίου, Χαράλαμπος
Θέματα:
Keywords:
Ελληνική διαστημική στρατηγική, Δορυφόροι, εθνική διαστημική πολιτική, στρατιωτικές δυνατότητες, αμυντική ισχύ Greek space strategy, artificial satellite, national space policy, military capabilities, defense power
Ημερομηνία Έκδοσης:
2021
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Στις 04 Οκτωβρίου 1957, η Σοβιετική Ένωση έθεσε σε τροχιά γύρω από τη Γη, τον πρώτο τεχνητό δορυφόρο τον Sputnik 1, σηματοδοτώντας την έναρξη του ανταγωνισμού για τον έλεγχο του Διαστήματος. Οι πρωτόγνωρες δυνατότητες που πρόσφερε η νέα αυτή τεχνολογία, προσέδιδε μοναδικά στρατηγικά πλεονεκτήματα, επαυξάνοντας τις στρατιωτικές ικανότητες. Στις πρώτες δεκαετίες, η επένδυση στις διαστημικές τεχνολογίες, λόγω της εξεζητημένης τεχνογνωσίας αλλά και των τεράστιων οικονομικών απαιτήσεων που είχαν σαν προϋπόθεση, αφορούσε μόνο τους πολύ ισχυρούς διεθνείς δρώντες και συγκεκριμένα τις κυβερνητικές υπηρεσίες τους. Η είσοδος τα τελευταία χρόνια στο χώρο, μη κρατικών φορέων και εταιρειών και η αξιοποίηση της διαστημικής τεχνολογίας και για εμπορικούς σκοπούς, πέραν των στρατιωτικών, επέφερε ακόμα μεγαλύτερες εξελίξεις και διεύρυνση των παρεχόμενων προϊόντων και εφαρμογών που δύναται να αξιοποιηθούν. Η επιλογή μιας χώρας αναφορικά με το βαθμό που θα αναπτύξει και θα εντάξει στις δομές της τις σύγχρονες διαστημικές τεχνολογίες, τις προτεραιότητες του κάθε σταδίου αυτής της διαδικασίας καθώς και ο τρόπος που θα επιχειρήσει να το επιτύχει, λαμβάνοντας υπόψη τις πολιτικές, εμπορικές, στρατιωτικές ανάγκες και τους διαθέσιμους πόρους, αποτελούν τη στρατηγική στόχευση της χώρας στο διαστημικό τομέα. Η επιλογή της προσφορότερης διαστημικής στρατηγικής, αποτελεί τελικά μια πολυπαραγοντική συνάρτηση απαιτήσεων και δεδομένων. Για την διαμόρφωση αντίληψης ως προς την πλέον ενδεδειγμένη διαστημική στρατηγική, που πρέπει να υιοθετήσει η Ελλάδα, τα επόμενα χρόνια, εξετάσθηκαν τα δορυφορικά προγράμματα και η στρατηγική προσέγγιση μεγάλων διεθνών δρώντων όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα, αλλά και χώρες, που επιδρούν στο γεωπολιτικό μας περιβάλλον, όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος, το Ισραήλ και τα ΗΑΕ και δυνητικά μας επηρεάζουν είτε ως απειλή είτε στο πλαίσιο συνεργασιών και συμμαχιών. Παράλληλα εξετάσθηκαν οργανισμοί που μετέχει η χώρα μας, όπως το ΝΑΤΟ και ΕΕ. Για τις χώρες ενδιαφέροντος της περιοχής μας, ιδιαίτερα, πέραν των δορυφορικών προγραμμάτων που έχουν αναπτύξει ή πρόκειται να θέσουν στο άμεσο μέλλον σε λειτουργία, εξετάστηκαν συγκριτικά και οι επιμέρους οικονομικοί τους δείκτες, όπως το ΑΕΠ, το ποσοστό των δαπανών για την Άμυνα, οι δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη, το ποσοστό υψηλής κατάρτισης επαγγελματιών, η επιχειρηματικότητα καθώς και οι άμεσες ξένες επενδύσεις. Παρά το γεγονός ότι η επένδυση σε διαστημικές τεχνολογίες παραμένει ένα εγχείρημα με υψηλό κόστος και απαιτεί εξεζητημένη τεχνογνωσία και υποδομές για να υλοποιηθεί σε εθνικό επίπεδο, η Ελλάδα διαθέτει χαρακτηριστικά που τις προσδίδουν θετική προοπτική σε ένα τέτοιο εγχείρημα. Συμπερασματικά, η χάραξη της Ελληνικής διαστημικής στρατηγικής, θα πρέπει να γίνει στο πλαίσιο μιας σαφώς καθορισμένης εθνικής διαστημικής πολιτικής. Τα επιμέρους προγράμματα και δράσεις που θα περιλαμβάνει, μπορούν να ταξινομηθούν και να προτεραιοποιηθούν σε ενδιάμεσες φάσεις, που ενδεικτικά μπορεί να καθορίζονται σε βάθος δεκαετίας. Παράλληλα έχοντας ως γνώμονα, την σταδιακή επίτευξη υψηλού βαθμού αυτονομίας, ανάπτυξης εθνικών καινοτόμων βιομηχανικών προϊόντων αλλά και επαύξησης της αμυντικής ισχύος της χώρας, θα πρέπει να εξασφαλίζουν υψηλού βαθμού μεταφορά τεχνογνωσίας μέσα από στοχευμένες συνεργασίες και δράσεις.
Abstract:
On October 4, 1957, the Soviet Union put the first artificial satellite, Sputnik 1, into orbit around the Earth, signaling the outset of the competition for space control. The unprecedented capabilities offered by this new technology provided unique strategic advantages, enhancing military capabilities. In the first decades, the investment in space technologies, due to the sophisticated expertise and the huge financial demands that they had as a prerequisite, concerned only the very powerful international actors and in particular their government services. The admission in recent years into the field, of non-governmental organizations and companies and the utilization of space technology for commercial purposes, except for the military, has brought even greater developments and expansion of the provided products and applications that can be utilized. The selection of a country with regards to the degree to which it will develop and integrate in its structures the modern space technologies, the priorities of each stage of this process as well as the way it will try to achieve it, taking into consideration the political, commercial, military needs and available resources, constitute the country's strategic targeting in the space sector. Choosing the most profitable space strategy is finally a multifactorial function of requirements and data. In order to form a perception of the most recommended space strategy that Greece ought to adopt in the coming years, satellite programs and the strategic approach of major international actors such as the USA, Russia, China, as well as countries which affect our geopolitical environment, such as Turkey, Egypt, Israel and the UAE, were examined since they might potentially affect us either as a threat or in the context of partnerships and alliances. At the same time, organizations that our country participates in, such as NATO and the EU, were examined. Particularly, as for the countries of interest of our region in addition to the satellite programs they have developed, or they are going to implement in the near future, their individual economic indicators were examined, such as GDP, the share of defense expenses, research and development expenses and on top of that the percentage of highly trained professionals, entrepreneurship as well as foreign direct investments. In spite of the fact that investing in space technologies remains a high-cost project and requires sophisticated expertise and infrastructure to be implemented nationally, Greece has characteristics that give it a positive perspective in such a project. In conclusion, the formulation of the Greek space strategy should be done in the context of a clearly defined national space policy. The individual programs and actions that it will include, can be classified and prioritized in intermediate phases, which can be defined in a decade. At the same time, having as a guide the gradual attainment of a high degree of autonomy, development of national innovative industrial products but also increase of the country's defense power, they should ensure a high degree of transfer of know-how through targeted collaborations and actions.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ Στρατηγικές Σπουδές Ασφάλειας, 2021
