Από την περιβαλλοντική εκπαίδευση στην εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη; Ο δύσκολος δρόμος προς την αειφορία περνάει από το σχολείο. Μία συγκριτική μελέτη των πολιτικών Ελλάδας και Γερμανίας
Τίτλος:
From environmental education to education for sustainable development? The difficult path towards sustainability passes through school. A comparative study on the policies of Greece and Germany
Κύρια Υπευθυνότητα:
Ντρέγκα, Ιωάννα-Ελευθερία Ν.
Επιβλέπων:
Τσάλτας, Γρηγόρης Ι., 1950-
Θέματα:
Keywords:
Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη (EAA), Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (ΠΕ), αειφόρος ανάπτυξη, εθνικές πολιτικές, νεοφιλελευθερισμός Education for Sustainable Development (ESD), Environmental Education (EE), sustainable development, national policies, neoliberalism
Ημερομηνία Έκδοσης:
2018
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΕΑΑ), ως μετεξέλιξη της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΠΕ), στοχεύει στην ταυτοποίηση και αντιμετώπιση των πολύπλοκων και συστημικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο πλανήτης. Μετά το 2015 σημειώνεται μία κλιμάκωση των διεθνών προσπαθειών για την προώθηση της ΕΑΑ μέσα από το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Δράσης της UNESCO, αλλά και την ένταξη της ΕΑΑ στην Ατζέντα 2030 και τους Στόχους για την Αειφόρο Ανάπτυξη. Στην παρούσα εργασία, επιχειρείται μία συγκριτική μελέτη των πολιτικών στην Ελλάδα και τη Γερμανία μετά το 2015 – τηρουμένων των αναλογιών των σημείων αφετηρίας των δύο χωρών –, με έμφαση στο συντονισμό και τη συνοχή των πολιτικών τους με την ευρύτερη στρατηγική για την αειφόρο ανάπτυξη, καθώς και τις σχολικές εκπαιδευτικές τομές που έχουν σημειωθεί σε αυτές. Η έρευνα στηρίχθηκε σε πολιτικά και νομοθετικά κείμενα, εκθέσεις διεθνών οργανισμών, αλλά και δευτερογενή αρθρογραφία. Σκοπός ήταν να εξαχθούν συμπεράσματα σχετικά με τις συγκλίσεις ή/και αποκλίσεις μεταξύ των πολιτικών των δύο χωρών, αλλά και τις προκλήσεις και προοπτικές τους για το μέλλον, ελπίζοντας ότι αυτά θα συμβάλλουν στη συζήτηση σχετικά με την «καλή διακυβέρνηση» για την ΕΑΑ. Κατά τις επιμέρους προσεγγίσεις των ευρύτερων εννοιολογικών και θεσμικών διαστάσεων της ΕΑΑ σε διεθνές, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, αλλά και κατά την ειδικότερη εστίαση στις περιπτώσεις της Ελλάδας και της Γερμανίας, παρατηρήθηκε ότι οι προσπάθειες για δομική ενσωμάτωση της ΕΑΑ υπονομεύονται από τις κυρίαρχες νεοφιλελεύθερες τάσεις και πολιτικές. Έτσι, αν και η πρωτοπόρος Γερμανία μετρά μεγαλύτερη πρόοδο στο πεδίο, φαίνεται ότι και οι δύο χώρες είναι αντιμέτωπες με παρόμοιες προκλήσεις. Ενδεικτικά, οι μη βιώσιμες πολιτικές λιτότητας, η ανεπαρκής αντιμετώπιση του σοβαρότατου ζητήματος της μετανάστευσης, η εμπορευματοποίηση της εκπαίδευσης αλλά και μία ευρύτερη τάση «αποπολιτικοποίησης» της πολιτικής συρρέουν και επαυξάνουν τις μακροχρόνιες προκλήσεις στο πεδίο της ΕΑΑ, οι οποίες αφορούν τη δυσκαμψία των παγιωμένων εκπαιδευτικών συστημάτων και των ίδιων των εκπαιδευτικών, την δυσκολία εφαρμογής στην πράξη ολιστικών εκπαιδευτικών προσεγγίσεων, την ενδυνάμωση και κινητοποίηση των νέων και την τοπικοποίηση και εκδημοκρατισμό της εκπαίδευσης.
Abstract:
Education for Sustainable Development (ESD) – as evolution of Environmental Education (EE) – aims to identify and confront the complex, systemic problems our planet is currently facing. Since 2015 there has been an escalation (scale – up) of international efforts to promote ESD through the UNESCO Global Action Programme (GAP) and its inclusion into Agenda 2030 and the Sustainable Development Goals (SDGs). The following thesis compares the post – 2015 policies of Greece and Germany, taking into consideration their different starting points, while focusing on the coordination and coherence of their policies with their broader strategy for sustainable development, as well as their major school educational advances. The research was based on political and legislative texts, international organizations reports, as well as secondary sources. The aim was to draw conclusions about the convergences and / or divergences between the policies of the two countries, as well as the challenges and prospects for the future, aiming to contribute to the debate on “good governance” for ESD. During the individual approaches of the broader conceptual and institutional dimensions of ESD at international, regional and national level, but also during the specific focus on the cases of Greece and Germany, it was observed, that the efforts towards structural embedding of ESD are undermined by the dominant neoliberal trends and policies. It seems that, while pioneering Germany has made more progress in the field, ultimately, both countries are facing similar challenges. Indicatively, unsustainable austerity policies, inadequate confrontation with the grave issue of immigration, the commercialization of education, as well as a wider tendency to “depoliticize” politics, flock and augment the long–term challenges in the field of ESD, that are linked to the rigidity of the established educational systems and teachers themselves, the difficulty of putting into practice whole – institution approaches, youth empowerment and mobilizing, as well as localization and democratization of education.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Διεθνές Δίκαιο και Διπλωματικές Σπουδές, 2018
