Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της Συρίας (ISIS) απασχόλησε σημαντικά τη διεθνή κοινότητα, ιδιαίτερα την περίοδο μετά το 2014, αφού με την εδαφική του επέκταση ανέτρεπε το υπάρχων status quo και επαναδιαμόρφωνε το χάρτη της περιοχής, αποσταθεροποιώντας περαιτέρω τα ήδη «ευάλωτα» κυρίαρχα κράτη που ευρίσκονταν στην ζώνη επιχειρήσεων και επιρροής του. Ταυτόχρονα όμως, η στελέχωσή του από άτομα του δυτικού κόσμου, προερχόμενα από τελείως διαφορετικές κοινωνικές οντότητες και κουλτούρες, αναστάτωσε τη Δύση καθόσον δημιουργούσε διαύλους μεταφοράς της τρομοκρατίας στο εσωτερικό της. Το ISIS βρήκε το απαραίτητο στρατηγικό βάθος για τη λειτουργική και επιχειρησιακή του δράση μέσα από την αστάθεια των κυβερνήσεων του Ιράκ και της Συρίας. Η αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από το Ιράκ το 2011 και ο τρόπος διακυβέρνησης του ιρακινού κράτους υπό τον τότε Πρωθυπουργό Νουρί αλ Μαλίκι συσπείρωσε τους σουνίτες εναντίον του. Την ίδια περίοδο, η συριακή κρίση που έλαβε τη μορφή ένοπλης εμφύλιας σύγκρουσης είχε το αυτό αποτέλεσμα έναντι της κυβέρνησης του Μπασάρ αλ Άσαντ. Είναι χαρακτηριστικό ωστόσο ότι και στις δύο περιπτώσεις, το ISIS εμφανίστηκε ως η βέλτιστη λύση για την ανατροπή των προαναφερθέντων κυβερνήσεων. Το ISIS, προκειμένου να εξασφαλίσει την απαραίτητη εσωτερική νομιμοποίηση, ενσωμάτωσε την προφητεία της αποκάλυψης στις δύο στρατηγικές του προτεραιότητες ήτοι στην κήρυξη του χαλιφάτου και στην επίθεση εναντίον των σεκταριστικών αντιπάλων του και ειδικότερα εναντίον των σιιτών. Η οργάνωση, συνδυάζοντας τακτικές τρομοκρατικών ομάδων, τακτικών στρατευμάτων, θρησκευτικής λατρείας, τεχνολογικής οξυδέρκειας και γραφειοκρατικών δομών, κατάφερε, μετά από διάφορες μεταπτώσεις, να επανακηρύξει το χαλιφάτο. Ταυτόχρονα, δημιούργησε μία κρατική οντότητα με σκοπό την διαφοροποίησή του από παρόμοιες δομές και οργανώσεις όπως αυτής της Αλ Κάιντα. Η μαχητική ισχύς του ISIS πήγαζε από τον αριθμό και την ποιότητα των στρατευμάτων του, από το υψηλής τεχνολογίας στρατιωτικό υλικό που διέθετε αναφορικά με τους τοπικούς αντιπάλους του και από το επιθετικό πνεύμα της οργάνωσης. Συνδυάζοντας αρκετά χαρακτηριστικά των «υβριδικών» επιχειρήσεων και των σταδίων του ανταρτοπολέμου, όπως είχαν διατυπωθεί από τον Μάο, επικράτησε εναντίον πλήθους συμβατικών και μη, στρατιωτικών δυνάμεων και εξασφάλισε την κυριαρχία του σε περιοχές στρατηγικής σημασίας. Η απότομη αυτή επιθετική δράση του ISIS το έφερε αντιμέτωπο με ένα ευρύ φάσμα αντιπάλων. Από το 2015 άρχισε να χάνει έδαφος καθώς αντιμετώπιζε όλο και περισσότερο την αποτελεσματική αντίσταση των τοπικών κυβερνητικών δυνάμεων και λοιπών, εχθρικά προσκείμενων προς αυτό, μη κρατικών ένοπλων ομάδων που υποστηρίζονταν από τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλους εξωτερικούς δρώντες, με σημαντικότερο τον Παγκόσμιο Συνασπισμό για την καταπολέμηση του DAESH, που αποτέλεσε την έστω και αργοπορημένη, αντίδραση της διεθνούς κοινότητας. Σήμερα, κατέχοντας ένα μικρό ποσοστό από τα εδάφη που αρχικά κατέκτησε διαφαίνεται ότι ευρίσκεται στο τέλος της ύπαρξής του. Ωστόσο, η μη εξάλειψη των αιτών που διευκόλυναν την ανάδειξή του, είναι πιθανόν να οδηγήσουν στη μετεξέλιξή του σε μία νέα απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια και σταθερότητα. πιθανόν να οδηγήσουν στη μετεξέλιξή του σε μία νέα απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια και σταθερότητα.
Abstract:
The Islamic State of Iraq and Syria (ISIS) created a great security concern in the international community, especially in the period after 2014, due to the fact that its territorial expansion changed the existing status quo and reconfigured the regional map, further destabilizing the “fragile” sovereign states located in its area of operations and influence. Simultaneously, the integration of foreign fighters in the organization, coming from totally different social entities and cultures, shocked western governments as it created channels for transnational terrorism. ISIS found the necessary strategic depth for its own functional and operational activities, inside the destabilization of Iraqi and Syrian governments. The withdrawal of the U.S. Forces from Iraq in 2011 and the methods adopted by the Prime Minister Nouri al- Maliki, united all Sunnis against him. At the same period, the Syrian crisis which swiftly transformed in a civil armed conflict had the same outcome against the governance of President Bashar al-Assad. In both cases, it is characteristic that ISIS appeared as the optimal solution for the overthrowing of the legitimate governments. ISIS, in order to ensure the necessary internal legitimacy, integrated the Apocalypse prophecy into its two centric strategic priorities namely the declaration of the Caliphate and the attack against its sectarian opponents and especially against Shias. The organization, combining terrorist groups’ methods, tactical army doctrine, religious worship, technological insight and bureaucratic structures, managed after numerous transitions, to newly declare the Caliphate. Simultaneously, it created a state entity aiming to differentiate its existence with previous organizations and structures such as Al-Qaeda. The fighting power of ISIS was emanated from the quantity and quality of its own troops, from the sophisticated weaponry that was at its disposal, relatively with its local opponents and from the aggressive spirit of the organization. Combining many characteristics of modern “hybrid” and “guerrilla” warfare, as formulated by Mao, Islamic State managed to prevail against numerous conventional, militia and other military forces and ensure its dominance in high strategic value territories. This sudden aggressive activity, brought ISIS against a wide spectrum of opponents. Starting from 2015, it faced a territorial shrinkage due to the combined effort of local governmental forces, regional state and non-state actors supported by US as well as that of the Global Coalition to Counter DAESH, the formal response of the international community. Nowadays, Islamic State, possessing only a small portion of the territory conquered up to 2014, it seems that it is nearly at the end of its existence. Nevertheless, if the international community fail to address and eliminate the root causes that facilitated the creation of an organization like ISIS, this failure will probably drive the transformation of ISIS, in a new threat to the global security and stability.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Στρατηγικές Σπουδές Ασφάλειας, 20198