Η καταπολέμηση των διεθνικών εγκλημάτων: ενοποιητικές και Κκτακερματιστικές τάσεις
Τίτλος:
The suppression of Ttansnational crimes: unification and fragmentation tendencies
Κύρια Υπευθυνότητα:
Δουζένη, Αικατερίνη Κ.
Επιβλέπων:
Μαρούδα, Μαρία-Ντανιέλλα
Θέματα:
Keywords:
διεθνές ποινικό δίκαιο - ανθρώπινη ασφάλεια - διεθνές ποινικό δικαστήριο - εμπόριο ναρκωτικών - τρομοκρατία - διεθνικά οργανωμένο έγκλημα international criminal law- human security - international criminal court- drug trafficking - terrorism - transnational organized crime
Ημερομηνία Έκδοσης:
2014
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Το διεθνικό οργανωμένο έγκλημα χαρακτηρίστηκε πρόσφατα από το γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα ως ‘μία απειλή για τα κράτη και τις κοινωνίες, που διαβρώνει την ανθρώπινη ασφάλεια και την θεμελιώδη υποχρέωση των κρατών να εξασφαλίζουν τον νόμο και την τάξη.’ Την ίδια στιγμή, το διεθνές ποινικό δίκαιο, ως ένα από τα ενδεδειγμένα εργαλεία για την αντιμετώπισή του παραμένει κατακερματισμένο και η ύλη του διχοτομημένη ανάμεσα στα αποκαλούμενα ‘βασικά’ εγκλήματα από την μία πλευρά και τα διεθνικά ή συμβατικά εγκλήματα από την άλλη. Η εφαρμογή του άμεσου συστήματος καταστολής σε ότι αφορά στα διεθνή [βασικά] εγκλήματα έχει κατά γενική ομολογία αποφέρει ουσιαστικά αποτελέσματα. Δυστυχώς, κάτι αντίστοιχο δεν μπορεί να ειπωθεί και για την περίπτωση των διεθνικών εγκλημάτων, τα οποία συχνά δείχνουν να εκφεύγουν της τιμωρίας, μέσα από τα αμέτρητα νομικά κενά του έμμεσου συστήματος που εφαρμόζεται σε αυτά. Επιπροσθέτως, ενώ οι περισσότεροι θα συνομολογήσουν ότι διεθνές ποινικό δίκαιο έχει σεβαστεί τις επιταγές της αρχής της νομιμότητας σε ότι αφορά στα βασικά εγκλήματα, έχοντας επιτύχει ένα βαθμό εσωτερικής συνοχής και ασφάλειας δικαίου, η ασάφεια και η διαποίκιλση στα εγκλήματα του έμμεσου συστήματος παραμένει ένα από τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά τόσο των ουσιαστικών όσο και των δικονομικών διατάξεών τους. Επιπλέον, η έννοια της δίκαιης δίκης και τα δικαιώματα του κατηγορουμένου είναι πολύ πιο πιθανό να καταστρατηγηθούν στο πλαίσιο του έμμεσου συστήματος απ’ ότι σε αυτό του άμεσου συστήματος, όπου η παρουσία διεθνών θεσμών παρέχει επιπρόσθετες εγγυήσεις. Κατά συνέπεια προκύπτει το ερώτημα πόσο καλά τεκμηριωμένος και/ή δικαιολογημένος είναι ο κατακερματισμός του διεθνούς ποινικού δικαίου και ο συνακόλουθος διαχωρισμός ανάμεσα σε βασικά, άλλα διεθνή και διεθνικά εγκλήματα και τα αντίστοιχα συστήματα καταστολής τους. Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει ως στόχο να συσκεφτεί και να χαρτογραφήσει εκ νέου τα εννοιολογικά όρια του αποσπασματικού αυτού Διεθνούς Ποινικού Δικαίου, ενόψει των ολοένα και πιο αχνών διακρατικών συνόρων που το Διεθνικό Ποινικό Δίκαιο αποκαλύπτει. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, υποστηρίζεται ότι, σε αντίθεση με την γενικευμένη αποδοχή της διάκρισης μεταξύ διεθνούς ποινικού δικαίου εν τη στενή και εν τη ευρεία εννοία, υπάρχει μία ισχυρή επιχειρηματολογία και μία επαρκής νομιμοποιητική βάση για την ολιστική προσέγγιση των εγκλημάτων του διεθνούς ποινικού δικαίου. Υιοθετώντας την παραγωγική μέθοδο, η εργασία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το σύνολο των διεθνικών συμβατικών εγκλημάτων, ανεξάρτητα από την έκταση ή την έντασή τους, εμπίπτει στην κατηγορία των διεθνών εγκλημάτων. Αν και η εν λόγω κατηγοριοποίηση δεν αποτελεί κριτήριο για τον καθορισμό του forum –εθνικού ή διεθνούς- ενώπιον του οποίου θα διωχθεί το έγκλημα, καθώς για αυτό το σκοπό επιστρατεύεται η έννοια του πρωταρχικού έννομου συμφέροντος του υποψήφιου δρώντα για την δίωξη, αυτό δεν σημαίνει ότι στερείται νομικών συνεπειών. Η εργασία δομείται σε δύο κυρίως μέρη. Σε γενικές γραμμές, το πρώτο μέρος αναφέρεται στο κανονιστικό και θεσμικό πλαίσιο για την καταπολέμηση του διεθνικού εγκλήματος, από το οποίο πηγάζει τόσο η διχοτόμηση μεταξύ Διεθνούς- Διεθνικού Ποινικού Δικαίου όσο και οι κατακερματιστικές τάσεις στο ίδιο το corpus του τελευταίου. Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει το σύνολο των ενοποιητικών τάσεων που παρατηρούνται στον τομέα αυτό, καθώς επίσης και τα μέσα ενσωμάτωσης των διεθνικών εγκλημάτων σε συστήματα ευθείας εφαρμογής της διεθνούς κοινότητας. Η έρευνα πραγματοποιείται κυρίως μέσω της κριτικής θεώρησης των διεθνών εργαλείων για την καταπολέμηση των διεθνικών εγκλημάτων, όπως οι διεθνείς συμβάσεις, οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, άλλες αποφάσεις διεθνών οργανισμών καθώς επίσης και των αντίστοιχων ad hoc προγραμμάτων και πρωτοβουλιών των τελευταίων. Παράλληλα, εξετάζεται η διαθέσιμη βιβλιογραφία γύρω από το διεθνές και διεθνικό ποινικό δίκαιο, η σχετική νομολογία καθώς και πολυάριθμα άρθρα και σχόλια έγκριτων ακαδημαϊκών πάνω στο θέμα. Τέλος, επιστρατεύονται άλλες αναγνωρισμένες μέθοδοι επιστημονικής ανάλυσης και ερμηνείας όπως η συστηματική ερμηνεία και ο επιστημολογικός ολισμός, ως εργαλεία που θα επιτρέψουν στον αναγνώστη να διακρίνει τις διασυνδέσεις ανάμεσα στο διεθνικό ποινικό δίκαιο, το διεθνές ποινικό δίκαιο και άλλες νόρμες και αρχές του διεθνούς δικαίου αντί στατικών στιγμιότυπων μεμονωμένων εγκλημάτων.
Abstract:
Transnational organized crime has recently been characterized by U.N.O.D.C. as ‘a menace to states and societies, eroding human security and the fundamental obligation of states to provide for law and order’. At the same time, international criminal law, as a pertinent means of addressing this threat, remains fragmented and its ratione materiae divided into the so-called core crimes on the one hand and transnational or treaty crimes on the other. The implementation of the direct system in regards to the international [core] crimes, has admittedly led to palpable results. Unfortunately, this has not been the case for transnational crimes, which, more often than not, seem to evade ICL’s punitive arm, through the indirect system’s numerous loopholes. In addition, while ICL has presumably met the legality principal requirement, that of being internally consistent and predictable, insofar as the core crimes are concerned, the ambiguity and diversification of the indirect system’s crimes, remains a prominent feature in both their substantive and procedural provisions. Furthermore, due process and the rights of the accused are more likely to be violated in the context of the indirect enforcement system than in that of the direct system, where the presence of international institutions provides for additional guarantees. One can subsequently wonder how well grounded and/or justified is the fragmentation of ICL and the division between core crimes, other international, and transnational crimes, and their corresponding enforcement systems. Following the observations set above the purpose of this thesis is to reconsider and remap the conceptual boundaries of International Criminal Law in the face of the ever less entrenched boundaries of states that Transnational Criminal Law reveals. It argues that, contrary to the generalised acceptance of the division between international criminal law stricto sensu and sensu largo as a well-established structural principle, ¬there is a strong argument and a solid legitimization basis for a holistic consideration of the ratione materiae crimes of ICL. Following a deductive method, it concludes that the entire spectrum of transnational [treaty] crimes, irrespective of their scale or force, falls under the category of international crimes. And although this is without prejudice in regards to their international or national prosecution, for the determination of which the theory of the actor with the primal interest to prosecute is introduced, it is not without legal consequences. The thesis is structured in two main parts. In general terms, the first part refers to the normative and institutional framework for the regulation of transnational crime, which causes the fragmentation of both International and Transnational Criminal Law within, while the second comprises of the unification tendencies that are observed in this field, as well as the means of incorporating TCs in direct enforcement systems of the international community. The study is mainly conducted through the review of international instruments relating to the suppression of transnational crimes, such as international conventions, UNSC resolutions, other decisions adopted by various international organizations, as well as through the review of their respective ad hoc programs and initiatives. It also draws from the available literature on international and transnational criminal law, relevant jurisprudence and various articles and commentaries by distinguished scholars. Other recognized methods of scientific analysis and interpretation such systemic integration, epistemological holism and systems thinking, are also employed, to enable us to see the interrelationships between transnational criminal law, international criminal law and other norms and principles of international law, rather than static snapshots of individual crimes.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Διεθνές Δίκαιο και Διπλωματικές Σπουδές, 2014
