Η «Αιγυπτιακή Άνοιξη» και οι πολιτικές εξελίξεις στην μετά-Μουμπάρακ εποχή
Τίτλος:
The "Egyptian Spring" and the political developments in the post-Mubarak era
Κύρια Υπευθυνότητα:
Καπράλος, Γεώργιος Σ.
Επιβλέπων:
Χειλά, Ειρήνη
Θέματα:
Keywords:
Αραβική Άνοιξη, Αιγυπτιακή Άνοιξη, Μουμπάρακ, Μόρσι, Σίσι, Μουσουλμανική Αδελφότητα, Αίγυπτος, διεθνείς σχέσεις, πολιτική Arab Spring, Egyptian Spring, Mubarak, Morsi, Sisi, Muslim Brotherhood, Egypt, international relations, politics
Ημερομηνία Έκδοσης:
2014
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η Αιγυπτιακή εξέγερση στις αρχές του 2011, ονομάστηκε «Αιγυπτιακή Άνοιξη» και αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο της ευρύτερης «Αραβικής Άνοιξης» που άλλαξε το πολιτικό σκηνικό στην Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική, με καθεστωτικές ανατροπές και έντονη πολιτική κινητικότητα. Στην Αίγυπτο, η εξέγερση του 2011, οδήγησε στον τερματισμό της Προεδρίας Μουμπάρακ και στη μετάβαση της χώρας σε ένα νέο περιβάλλον πολιτικών και διεθνοπολιτικών συνθηκών. Βασικό ερώτημα παραμένει το κατά πόσο η πορεία και η έκβαση των εξελίξεων μετά την «Αιγυπτιακή Άνοιξη» ανταποκρίνεται στις προσδοκίες αυτών που επένδυσαν στην εξέγερση ως μία μορφή επανάστασης απέναντι στις κοινωνικές και πολιτικές στρεβλώσεις του παρελθόντος ή απλά η «Αιγυπτιακή Άνοιξη» θα παραμείνει μία καθεστωτική αλλαγή. Η θέση μας είναι, ότι στην παρούσα φάση και παρά τις πολιτικές αλλαγές που συντελέστηκαν στην Αίγυπτο, η «ατελής» Αιγυπτιακή Δημοκρατία εξακολουθεί να είναι πηγή αστάθειας. Όπως θα αναλύσουμε και στη συνέχεια της μελέτης μας, η φροντίδα του νέου Προέδρου ελ-Σίσι να διασφαλίσει μία μορφή ενδοκρατικής τάξης και περιφερειακής σταθερότητας τον οδηγεί στη λήψη μέτρων που έρχονται σε αντίθεση με την δημοκρατική προοπτική της χώρας. Σκοπός της Διπλωματικής Εργασίας είναι να εξετάσει, μέσα από την ανάλυση των πολιτικών εξελίξεων της περιόδου, Ιανουαρίου 2011 – Αυγούστου 2014, το παραπάνω ερώτημα, καθώς επίσης να αναδείξει ενδιαφέρουσες πτυχές της «Αιγυπτιακής Άνοιξης» συγκρίνοντάς την με αντίστοιχες περιόδους αναταραχών στην σύγχρονη πολιτική ιστορία της χώρας. Πιο συγκεκριμένα, μέσα από την έρευνα προσπαθούμε να απαντήσουμε: α) Ποιές ομοιότητες ή διαφορές έχει η «Αιγυπτιακή Άνοιξη» σε σχέση με άλλες προηγούμενες εξεγέρσεις στο σύγχρονο παρελθόν της χώρας, ποια τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα αιτήματα, ο τρόπος δράσης των εξεγερμένων και των αντιπολιτευόμενων φορέων και ποια η αντίδραση του καθεστώτος και των δυνάμεων που το στηρίζουν. β) Πώς οι εσωτερικές πολιτικές διεργασίες και οι πρωταγωνιστές των πολιτικών εξελίξεων στην μετά-Μουμπάρακ εποχή καθόρισαν το πολιτικό σκηνικό και το μέλλον της χώρας. γ) Πώς οι πολιτικές εξελίξεις της «Αιγυπτιακής Άνοιξης» επηρέασαν τις διεθνείς σχέσεις και το περιφερειακό περιβάλλον της Αιγύπτου. Από την έρευνα προκύπτουν κυρίως τα κάτωθι συμπεράσματα: α) Σε ότι αφορά τη σχέση της «Αιγυπτιακής Άνοιξης» με την σύγχρονη πολιτική ιστορία της χώρας, τα κοινά χαρακτηριστικά που προκύπτουν συγκλίνουν στο διαχρονικό αίτημα του Αιγυπτιακού λαού για αξιοπρέπεια, αναπτυξιακή προοπτική, δημοκρατία, ελευθερίες και ισορροπία μεταξύ της κυρίαρχης Μουσουλμανικής παράδοσης και των έντονων Δυτικών προτύπων και επιρροών. Οι διαφορές εντοπίζονται στο γεγονός ότι πλέον των οικονομικών και θρησκευτικών αιτημάτων, έχουν προστεθεί ζητήματα πολιτικής συμμετοχής, εκπροσώπησης και διαφάνειας στη νομή της εξουσίας. Επίσης, ένα σημαντικό συμπέρασμα που προκύπτει από την έρευνα, είναι ότι η εξάρτηση της Αιγυπτιακής οικονομίας από τις συνθήκες που επικρατούν στην διεθνή οικονομία, αποτελεί ιστορικά μοχλό και δείκτη πολιτικών αναταραχών στο εσωτερικό της χώρας, αφού κάθε φορά που η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε βαθιά κρίση, με διαφορά λίγων ετών, εκδηλώνονται πολιτικές εξεγέρσεις στην Αίγυπτο. β) Σε ότι αφορά τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις, η πτώση Μουμπάρακ και η ανάδειξη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας σε πρωταγωνιστή των πολιτικών εξελίξεων, δεν οδήγησε και στην αποδυνάμωση των διεφθαρμένων και διαπλεκόμενων μηχανισμών πολιτικής και οικονομικής εξουσίας στη χώρα, όπου συνδυαστικά με τις διαχειριστικές αδυναμίες και την ιδεολογική σύγχυση της Προεδρίας Μόρσι, υπονόμευσαν τον πολιτικό ρόλο της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Αίγυπτο. Ωστόσο, τα γεγονότα της περιόδου, Ιανουάριος 2011 – Αύγουστος 2014, επέφεραν μία πολύ σημαντική αλλαγή στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Αν και ο Αιγυπτιακός στρατός παραμένει κυρίαρχη ελίτ, πλέον ο εκάστοτε Αιγύπτιος Πρόεδρος θα εκλέγεται άμεσα από το λαό και δεν θα διορίζεται όπως γινόταν στο παρελθόν. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί μία σημαντική κατάκτηση του Αιγυπτιακού λαού, που δεν θα είχε ίσως επέλθει χωρίς την «Αιγυπτιακή Άνοιξη». γ) Τέλος, οι σημαντικότερες επιπτώσεις της «Αιγυπτιακής Άνοιξης» εντοπίζονται στις διεθνείς σχέσεις της χώρας και στο περιφερειακό της περιβάλλον. Ως συνολική εκτίμηση θα λέγαμε ότι η πορεία της «Αιγυπτιακής Άνοιξης» εξελίσσεται περισσότερο ως «καθεστωτική αλλαγή» παρά ως «επανάσταση». Η μεθοδολογία για την εκπόνηση της μελέτης βασίστηκε πάνω στην μελέτη σχετικής ελληνικής και αγγλόφωνης βιβλιογραφίας, σε άρθρα, ακαδημαϊκές αναλύσεις και αναφορές για τα γεγονότα, σε δημοσιογραφικές πηγές και εκτιμήσεις κυβερνητικών παραγόντων και φορέων. Ποσοτικές και στατιστικές πληροφορίες κοινωνικού και οικονομικού χαρακτήρα αντλήθηκαν μέσα από επίσημες εκθέσεις διεθνών οργανισμών. Το χρονικό εύρος της έρευνας περιορίζεται στην περίοδο, Ιανουάριος 2011 – Αύγουστος 2014, που διαδραματίζονται και τα κυριότερα γεγονότα της «Αιγυπτιακής Άνοιξης». Οι ιστορικές αναφορές αποτελούν εργαλείο κατανόησης και ερμηνείας των γεγονότων και των καταστάσεων που οδήγησαν στην «Αιγυπτιακή Άνοιξη» προκειμένου να καταδειχθεί η συνέχεια και να αναδειχθούν οι διαφοροποιήσεις μέσα στην ιστορική διαχρονία.
Abstract:
The Egyptian uprising in early 2011 was named "Egyptian Spring" and it is an important part of the broader "Arab Spring" that changed the political setting in the Middle East and North Africa. Particularly, in Egypt the uprising led to the termination of the Mubarak regime and the country's transition in new political and international directions. Central question remains whether the developments since the "Egyptian Spring" meets the expectations of those who invested in the uprising as a form of rebellion against the social and political distortions of the past or the "Egyptian Spring" will just remain a regime change. Currently, the 'incomplete' democracy of the Egyptian Republic continues to be a source of instability. The new President, el-Sisi, adopts strict and largely undemocratic measures to ensure internal security and regional stability. In the longer run, this policy undermines the democratic prospects of the country. The purpose of this thesis is to examine, through the analysis of the political developments between January 2011 and August 2014, the above question, as well as to highlight additional interesting aspects of the "Egyptian Spring". More specifically, we will manage to provide answers to the following issues: a) To identify similarities or differences of the "Egyptian Spring" compared to other previous uprisings in the country during the past, and to highlight the core characteristics of the 2011 Egyptian uprising. b) To indicate the political strategies of the main players behind the Egyptian uprising and how these strategies affected political developments in the post-Mubarak era. c) To analyse the impact of the Egyptian uprising to the regional and international relations of the country. With regard to the above stated questions we come up with the following conclusions: a) The "Egyptian Spring" continues the timeless struggle of the Egyptian people for dignity, democracy, freedoms and prosperity. It reflects their demand for balance between the dominant Muslim tradition and the Western standards and influences. An important conclusion from our research is that the condition of the Egyptian economy is closely linked to the existed conditions in the international economy; whenever the international economy is in crisis, the crisis also affects the Egyptian economy to the extent that international economic crises become measure of political stability in Egypt. Historically, this fact is an indicator for social and political turmoil in the country. b) The fall of Mubarak and the emergence of the Muslim Brotherhood did not lead to the weakening of the corrupt mechanisms in the country. In combination to the week Morsi Presidency, the role of the Egyptian Muslim Brotherhood was critically undermined. However, the Egyptian uprising resulted into a historical political change in the country. The President of the Egyptian Republic will be elected directly by the people of Egypt and not appointed as it was the norm during the past. c) Finally, the main effects of the "Egyptian Spring" identified in the international relations of the country. As an overall assessment we may say that the "Egyptian Spring" evolves as a "regime change" rather than a "revolution". The methodology of our research was based on the study of relevant Greek and English literature, articles, academic journals and estimates by governments and organizations. Statistical and quantitative information came from official reports of international organizations. Our research is restricted to the period, January 2011 - August 2014, where the main developments of the "Egyptian Spring" took place. Historical references were used extensively for the better understanding of the "Egyptian Spring" as been integral part of the Egyptian politics and the international relations of the region.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές, 2014