Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Οι μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη βιώνουν τα τελευταία χρόνια μια ραγδαία γήρανση του πληθυσμού τους και ταυτόχρονα μια μείωση των γεννήσεών τους. Στον αντίποδα πολλές χώρες του λιγότερου αναπτυγμένου κόσμου βιώνουν μια ραγδαία αύξηση του πληθυσμού τους μέσω ενός φρενήρη αναπαραγωγικού ρυθμού. Το φαινόμενο αυτό περιγράφεται ως Δημογραφική Μετάβαση (Demographic Transition), οφείλεται στην πρόοδο της ιατρικής επιστήμης και στην βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και απασχολεί πολύ σοβαρά τους υπεύθυνους σχεδιασμού των οικονομικών και αναπτυξιακών πολιτικών των κρατών καθώς εγείρει ζητήματα αντοχής των εθνικών συστημάτων ασφάλισης και υγείας, προβλήματα απασχόλησης του εργατικού δυναμικού και προβλήματα κάλυψης των αναγκών των νέων πληθυσμών που αναδύονται. Παρότι η Δημογραφική Μετάβαση αλλάζει εντελώς την κατανομή της παγκόσμιας Ισχύος, δεν έχει ακόμα λάβει αρκετή προσοχή από την κοινότητα των μελετητών των Διεθνών Σχέσεων και των Στρατηγικών Σπουδών. Σκοπός της παρούσας εργασίας λοιπόν είναι να μελετήσει μέσω της σκοπιάς του πολιτικού ρεαλισμού τα ζητήματα Ασφαλείας που προκαλεί η Δημογραφική Μετάβαση. Η Δημογραφική Μετάβαση εγείρει ζητήματα Ασφαλείας επειδή επηρεάζει το μέγεθος και την ηλικιακή σύσταση του πληθυσμού ενός κράτους, σημαντικούς παράγοντες που επιδρούν στην στρατιωτική Ισχύ, την οικονομική Ισχύ και τον πολιτικό-κοινωνικό τομέα ενός κράτους, τους κύριους παράγοντες που επηρεάζουν δηλαδή την Ισχύ ενός κράτους και την ικανότητά του να υπερασπίζεται τον εαυτό του. Η εργασία θα δομηθεί σε τέσσερα μέρη. Στο πρώτο μέρος θα περιγραφεί το τι είναι ακριβώς η Δημογραφική Μετάβαση και το πώς διαμορφώνει τον σύγχρονο κόσμο. Στο δεύτερο μέρος θα περιγραφεί ο ορισμός Ασφαλείας που θα χρησιμοποιηθεί στην παρούσα εργασία και το πώς αυτή επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες Ισχύος, όπως την στρατιωτική Ισχύ, την οικονομική Ισχύ και τον πολιτικό-κοινωνικό τομέα ενός κράτους. Στο τρίτο μέρος θα πραγματοποιηθεί ξεχωριστή ανάλυση για τον τρόπο που η Δημογραφική Μετάβαση επηρεάζει διαφορετικά πεδία της Ασφάλειας, και συγκεκριμένα το Στρατιωτικό, το Οικονομικό και το Εσωτερικό πεδίο, τόσο στα κράτη με γηρασμένο πληθυσμό όσο και στα κράτη με αυξημένο πληθυσμό νεαρών ατόμων. Στο τέταρτο και τελευταίο μέρος, τον επίλογο, πραγματοποιείται μια σύντομη ανακεφαλαίωση που αναδεικνύει τους κινδύνους Ασφαλείας που προκύπτουν στα κράτη ανάλογα με την σύσταση του πληθυσμού τους και τέλος αναφέρονται οι περιορισμοί της μελέτης.
Abstract:
During the last decades, world’s largest economies suffer from an unprecedented ageing of their population and a drop of their birth rates while on the other hand least developed countries face a rapid growth of their population due to an explosion of their birth rates. This phenomenon, which is being facilitated by advancements in medical sciences and life conditions, is called Demographic Transition and troubles policy-makers worldwide since it affects states’ economic capabilities and developmental prospects. In particular Demographic Transition challenges public health and insurance systems and creates new problems in workforce management and distribution. In addition, the new emerging populations have also new needs that need to be taken care off. Despite the fact that Demographic Transition changes the distribution of power and consumption world wide however, it has been casually neglected by International Relations and Strategic Studies scholars. The aim of the present work is to study Demographic Transition and the threats it poses in national Security through the lenses of political realism. By altering the size and the composition of a populace, Demographic Transition can affect military strength, economic prowess and internal socio-political structures, three major constituents of a nation’s ability to exert power and protect itself, putting national Security in danger. In the first part of this study we describe what is Demographic Transition and how it shapes modern world. In the second part we analyze what is Security and how it is affected by military power, economic power and internal politics. In the third part, which is divided in three parts respectively, we study the effect of Demographic Transition in three different Security fields, namely military sector, economy and the socio-political field both in countries with ageing population and in countries with youth bulges. In the fourth and last part we summarize the Security challenges that its country faces, based on whether its populace is composed of older or younger individuals.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές, 2021
