Η γεωπολιτική και γεωστρατηγική αξία της Κρήτης ανά τους αιώνες. Πόσο επικαιροποιημένη είναι σήμερα αυτή; Ποιοι πολλαπλασιαστές ισχύος μεγεθύνουν τη σημασία αυτής;
Τίτλος:
The geopolitical and geostrategic value of Crete over the centuries. How up-to-date is it today? Which power multipliers increase its importance?
Κύρια Υπευθυνότητα:
Ροδάκης, Δημήτριος Γ.
Επιβλέπων:
Υφαντής, Κώστας
Θέματα:
Keywords:
Κρήτη, Ανατολική Μεσόγειο, Πολλαπλασιαστές Ισχύος, γεωστρατιγική-γωπολιτική αξία, Ελλάδα Crete, Eastern Mediterranean, Power Multipliers, geostrategic-political value, Greece
Ημερομηνία Έκδοσης:
2021
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Η γεωπολιτική και γεωστρατηγική αξία της Κρήτης ανά τους αιώνες. Πόσο επικαιροποιημένη είναι σήμερα αυτή; Ποιοι πολλαπλασιαστές ισχύος μεγενθύνουν τη σημασία αυτής; Η Κρήτη βρίσκεται στο μέσο της Ανατολικής Μεσογείου. Όποιος κατέχει το νησί εξασφαλίζει τον έλεγχο των συγκοινωνιών στην Μεσόγειο Ιστορικά αποδεικνύεται ότι, όποιος κατείχε την Κρήτη κυριαρχούσε στην Μεσόγειο, έλεγχε τις θαλάσσιες οδούς, το εμπόριο και αποκτούσε ισχυρό έρεισμα στην Ανατολή. Λόγω έκτασης, θέσης και πληθυσμού όποια δύναμη κατακτούσε το νησί χαρακτηρίζονταν από κυρίαρχη κρατική οντότητα, Αυτοκρατορία. Η Κρήτη θεωρείται «σημείο ασφυξίας», ελέγχου του θαλασσίου κόμβου της Ευρασίας. Αποτελεί την νότια πλευρά του εξωτερικού τετράγωνου που περικλείει το Αιγαίο. Η μεγαλόνησος αποτελεί μια εξαιρετική περιοχή συγκεντρώσεως στρατιωτικών δυνάμεων. Διασφαλίζει τον έλεγχο της θαλάσσιας οδού Αιγαίου, Δαρδανέλια, Βόσπορος και τις συγκοινωνίες προς Συρία, Αίγυπτο. Γειτνιάζει με το Ισραήλ εξασφαλίζοντας σε αυτό στρατηγικό βάθος, με την Αίγυπτο δίνοντας σε αυτήν γεωγραφική βάση επικοινωνίας με το δυτικό κόσμο. Η γεωστρατηγική αξία της Κρήτης πολλαπλασιάζεται όταν χρησιμοποιείται ως «δίπολο» με την Κύπρο. Επίσης από την Κρήτη διέρχονται τρείς από τους επτά άξονες γεωστρατηγικής σημασίας της Μεσογείου.. Η επικείμενη κατασκευή του αγωγού East Med θα εκτοξεύσει την γεωπολιτική αξία της Κρήτης γιατί θα αποτελέσει αρωγό στην ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ, για να απεξαρτηθεί από την Ρωσία ενεργειακά. H γεωστρατηγική αξία της Κρήτης φάνηκε από την μερική οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο . Διότι ακυρώθηκε πρακτικά το Τουρκολιβυικό μνημόνιο Επιπλέον η Γαύδος προσφέρει στην Ελλάδα πρόσθετη ΑΟΖ εμβαδού 2428 Κm^2 και βρίσκεται σε μια περιοχή πλούσια σε υδρογονάνθρακες. Η Κρήτη έχει 8 μεγάλους κόλπους γύρω από αυτήν υπάρχουν 1.300 νησίδες, νησίδια, βραχονησίδες και βράχοι. Τα παραπάνω έχουν χωρικά ύδατα άρα οριοθετώντας την αιγιαλίτιδα ζώνη στα 12 ναυτικά μίλια επεκτείνεται η Εθνική κυριαρχία της χώρας. Η Κρήτη συμβάλλει σημαντικά στην ανάπτυξη του πρωτόγεννή, δευτερογενή, τριτογενή τομέα της χώρας, στον τομέα της απασχόλησης και στον τουρισμό, διαθέτει αξιόλογο δυναμικό Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Επίσης με την κατασκευή του αγωγού Eurosia Interconnector η Ελλάδα θα καταστεί ενεργειακός κόμβος ηλεκτρικής ενέργειας, διαμέσου της Κρήτης, μεταξύ Κύπρου Ισραήλ και ΕΕ Η γεωστρατηγική αξία της Κρήτης πολλαπλασιάζεται από την παραμονή τριών μονάδων του ΝΑΤΟ στο νησί οι οποίες λειτουργούν υπό ελληνικές διοικήσεις. Η Κρήτη συμβάλει στην διαμόρφωση της ήπιας ισχύς της Ελλάδος, με την αναγνωσιμότητα της, την κρητική διατροφή, την ιστορική πολιτισμική της σημασία της, την γεωγραφική της διαμόρφωση, την γεωγραφική της θέση, τα υψηλού επιπέδου ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα της νήσου. Η πιθανή κατασκευή του αγωγού EastΜed θα μπορούσε να συμβάλει στην διαμόρφωση της ήπιας ισχύς της χώρας. Η Τουρκία παρουσιάζει χάρτες όπου αποδίδουν στην Ελλάδα το ¼ της Κρήτης Σκοπός της Τουρκίας είναι διεκδικήσει όσο το δυνατό μεγαλύτερη ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα στην Ανατολική Μεσόγειο, αγνοώντας ότι η Κρήτη έχει ενωθεί με την Ελλάδα μετά από τέσσερις συνθήκες στις οποίες αναφέρεται το νησί ονομαστικά. Στοιχεία που μειώνουν την γεωστρατηγική αξία της Κρήτης είναι η υποβαθμισμένη αναπτυξιακά ενδοχώρα, το μικρό ποσοστό ανάπτυξης της βαριάς οικονομίας καθώς και η χαμηλή οργάνωσή εμπορικών δικτυών. Επιπλέον η πανδημία COVID-19 κατέδειξε διαθρωτικές ανεπάρκειες στο τομέα του τουρισμού. Η Κρήτη, μπορεί να αποτελέσει έναν απ’ τους πυλώνες ανάκαμψης της Ελλάδας. Με βάση την Κρήτη , μπορεί κανείς να ελέγχει την Ανατολική Μεσόγειο και τις δραματικές εξελίξεις πέριξ αυτής.
Abstract:
The geopolitical and geostrategic value of Crete over the centuries. How up-to-date is it today? Which power multipliers increase its importance? Crete is located in the middle of the Eastern Mediterranean. Whoever holds the safe control of transport in the Mediterranean. It is historically proven that whoever occupied Crete dominated the Mediterranean, controlled the sea routes, trade and gained a strong foothold in the East. Due to its size, position and population, any power that conquered the island was characterized by a dominant state entity, the Empire. Crete is considered a "suffocation point", control of the Eurasian sea node. It is the south side of the outer square that encloses the Aegean. The mainland is an excellent gathering place for military forces. Ensures control of the Aegean Sea route, Dardanelles, Bosphorus and transport to Syria, Egypt. It borders Israel, securing strategic depth, and Egypt, giving it a geographical base of communication with the Western world. The geostrategic value of Crete is multiplied when used as a "dipole" with Cyprus. Also passing through Crete are three of the seven axes of geostrategic importance of the Mediterranean. The forthcoming construction of the East Med pipeline will boost the geopolitical value of Crete because it will help the EU's energy security, in order to become energy independent from Russia. The geostrategic value of Crete was evident from the partial demarcation of the EEZ with Egypt. Because the Turkish-Libyan memorandum was practically annulled. In addition, Gavdos offers Greece an additional EEZ with an area of 2428 km ^ 2 and is located in an area rich in hydrocarbons. Crete has 8 large bays around it there are 1,300 islets, islets, rocky islets and rocks. The above have territorial waters, thus delimiting the coastal zone to 12 nautical miles, the National sovereignty of the country is extended. Crete contributes significantly to the development of the primary, secondary, tertiary sector of the country, in the field of employment and tourism, has a remarkable potential of Renewable Energy Sources. Also with the construction of the Eurosia Interconnector pipeline, Greece will become an energy hub of electricity, through Crete, between Cyprus, Israel and the EU. The geostrategic value of Crete is multiplied by the stay of three NATO units on the island which operate under Greek administrations. Crete contributes to the formation of the mild power of Greece, with its readability, the Cretan diet, its historical cultural significance, its geographical configuration, its geographical position, the high level academic and research institutions of the island. The possible construction of the EastMed pipeline could contribute to shaping the country's mild power. Turkey presents maps attributing Greece το to Crete Σ Turkey aims to claim the largest possible EEZ and continental shelf in the Eastern Mediterranean, ignoring the fact that Crete has joined Greece after four conditions to which the island is named. Elements that reduce the geostrategic value of Crete are the degraded development hinterland, the small growth rate of the heavy economy as well as the low organization of commercial networks. In addition, the COVID-19 pandemic demonstrated structural deficiencies in the tourism sector. Crete can be one of the pillars of Greece's recovery. Based on Crete, one can control the Eastern Mediterranean and the dramatic developments around it.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ Στρατηγικές Σπουδές Ασφάλειας, 2021
