Sun Tzu-Byzantium-Clausewitz: comparative analysis of the three schools of thought
Κύρια Υπευθυνότητα:
Ψαρόπουλος, Χαράλαμπος Σ.
Επιβλέπων:
Παπασωτηρίου, Χαράλαμπος
Θέματα:
Keywords:
Πόλεμος, υψηλή στρατηγική, στρατιωτική στρατηγική, τακτική, διπλωματία War, high strategy, military strategy, tactical, diplomacy
Ημερομηνία Έκδοσης:
2019
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Στην διαδρομή της ιστορίας, πολλοί φιλόσοφοι, στρατηγοί και άνθρωποι του πνεύματος, προσπάθησαν να προσεγγίσουν, να αναλύσουν και να ερμηνεύσουν αυτόν τον τόσο πολύπλοκο, περιζήτητο αλλά και επαχθή όρο της στρατηγικής. Ανάμεσα σε όλους αυτούς τους στρατηγικούς μελετητές, αναμφισβήτητα, περίοπτη θέση ανήκει σε δυο μεγάλους «στρατηγιστές», τον Sun Tzu και τον Clausewitz οι οποίοι έζησαν κάτω από διαφορετικές συνθήκες, σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και σε διαφορετικές χώρες με εντελώς διαφορετικές παραδόσεις, ήθη, έθιμα και κουλτούρα. Από την άλλη, το Βυζάντιο ως σχολή σκέψης, εκ φύσεως δεν βασίζεται σε ένα και μοναδικό άνθρωπο όπως οι ανωτέρω στρατηγιστές και συνεπώς είναι πιο δύσκολο να το αντιληφθούμε ως μια ολότητα. Η δυσκολία αυτή σε καμία περίπτωση δεν μειώνει τη σημασία αυτής της οντότητας, αντιθέτως, δημιουργεί το εγγενές θεωρητικό ενδιαφέρον που προκαλεί η ασυνήθιστη μακροβιότητα της βυζαντινής ισχύος και επιρροής. H Βυζαντινή Αυτοκρατορία συνεχώς είχε να διαχειριστεί πολλές κρίσεις σε πολλά μέτωπα. Το Βυζάντιο είχε πάντα μαζί του και τους εχθρούς του σε όλη του την περιφέρεια. Κατά συνέπεια, λειτουργούσε περισσότερο με ελιγμούς, παρά με συνδυασμούς και πρόσεχε ιδιαίτερα τις γεωστρατηγικές θέσεις. Η μελέτη αυτή, αφού αναλύει την κάθε μια στρατηγική σκέψη προβαίνει στη μεταξύ τους σύγκριση προσπαθώντας να εντοπίσει τα σημεία σύγκλισης ή απόκλισης και την τυχόν διαχρονικότητα τους. Στα τρία πρώτα κεφάλαια παρουσιάζεται αναλυτικά η κάθε σχολή σκέψης, Sun Tzu, Βυζάντιο και Clausewitz αντίστοιχα, όπως αποτυπώνεται στα έργα των δύο θεωρητικών του πολέμου και στα εγχειρίδια στρατιωτικής πραγματείας των Βυζαντινών συγγραφέων. Στο τέταρτο κεφάλαιο η σύγκριση που ακολουθεί, βασίζεται στην έννοια του πολέμου, όπως αυτή προσεγγίζεται από τις τρεις σχολές σκέψης στα διάφορα επίπεδα στρατηγικής (υψηλής, στρατιωτικής και τακτικής), χωρίς να αγνοείται το ιστορικό πλαίσιο που τις διαμόρφωσε. Εντοπίζονται πολλά σημεία στα οποία οι υπό εξέταση σχολές σκέψης αποδεικνύονται διαχρονικές. Εντοπίζονται βέβαια και άλλα, όπου οι σύγχρονες συνθήκες τις καθιστούν ξεπερασμένες. Σταθμίζοντας όλες τις περιπτώσεις, η παρούσα διπλωματική εργασία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, μέσα από τη σπουδή των συγγραμμάτων των τριών σχολών σκέψης ο σύγχρονος μελετητής μόνο οφέλη έχει να αποκομίσει, αρκεί να συνειδητοποιήσει ότι ο πόλεμος πρέπει να μελετάται σε σχέση με τις γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές συνιστώσες που κατά περίπτωση τον περιβάλλουν, και όχι υιοθετώντας αβασάνιστα θεωρίες και ιδεολογίες που διατυπώθηκαν κάτω από διαφορετικές συνθήκες.
Abstract:
In the course of history, many philosophers, generals and intellectuals have tried to approach, analyze and interpret this so complicated, sought-after but also burdensome term of strategy. Among all these strategic scholars, undoubtedly a prominent position belongs to two great "strategists", Sun Tzu and Clausewitz, who have lived under different conditions, at different times and in different countries, under entirely different traditions, customs and culture. On the other hand, Byzantium as a school of thought is by nature based not on one and unique person as the above-mentioned strategists, and therefore is more difficult a holistic approach of it. This kind of difficulty does not diminish the significance of its entity, on the contrary, it creates the inherent theoretical interest that this unusual longevity of Byzantine power and influence causes. The Byzantine Empire had to deal constantly with many crises on many fronts. Byzantium was always encircled by enemies, throughout its borders. As a result, it used to operate with maneuvers, rather than combinations, and paid particular attention to the geostrategic point of view. This study, analyzes each strategic thought, makes comparisons among them trying to identify the points of convergence or divergence and their possible durability throughout time. In each of the first three chapters respectively, Sun Tzu, Byzantium and Clausewitz schools of thought are presented, as they are depicted in their life work of the two war theorists and the Byzantine writers' military treatises. In the fourth chapter, the following comparison is based on the concept of war as it is approached by the three schools of thought at the various levels of strategy (high, military and tactical) without ignoring the historical context that they were developed in. There are many points where the schools of thought in question prove to be timeless. Certainly there are identified many points, where modern conditions make them obsolete. By weighing all the cases, this dissertation concludes that, through the study of the three schools of thought, a modern scholar only has benefits to absorb, as long as he realizes that war must be studied in relation to the existing geopolitical and geostrategic condition rather than adopting theories and ideologies formulated under different circumstances.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Στρατηγικές Σπουδές Ασφάλειας, 2019