Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Αντικείμενο της παρούσης διπλωματικής εργασίας, αποτελεί ο σαφής καθορισμός του γεωπολιτικού αποτυπώματος του Ισλαμικού Κράτους, στο διεθνές σύστημα. Το Ισλαμικό Κράτος αποτέλεσε έναν αναγνωρισμένο μη διεθνικό δρώντα, ο οποίος επέδειξε μία κτηνώδη, απάνθρωπη, αποτρόπαια και εξαιρετικά βίαιη συμπεριφορά, στο πλαίσιο της προσπάθειάς του να δημιουργήσει μία ξεχωριστή οντότητα στο διεθνές σύστημα. Το Ισλαμικό Κράτος δεν προσπάθησε να δημιουργήσει ένα ισλαμικό κράτος, δηλαδή μία κρατική οντότητα με ισλαμικό χαρακτήρα. Η προσπάθειά του συνίσταται, στην δημιουργία του Ισλαμικού Κράτους, του Χαλιφάτου. Μιας μουσουλμανικής αυτοκρατορίας, της οποίας η έκταση περιλαμβάνει εδάφη από την Ισπανία μέχρι το Ιράν. Σκοπός της εργασίας είναι η «αποκωδικοποίηση» του φαινομένου του Ισλαμικού Κράτους. Θα εξαχθούν συμπεράσματα για τον γεωπολιτικό του ρόλο, θα διερευνηθεί η δυνατότητα επανάκτησης από αυτό, των απολεσθέντων φορτίων ισχύος, και θα προσδιορισθεί η γενικότερη γεωστρατηγική του δυναμική. Επίσης θα προσδιορισθούν οι νέες γεωπολιτικές τάσεις που αναπτύσσονται στην Κεντρική Μέση Ανατολή, σε σχέση με την εδαφική ενεργειακή δυναμική, και θα αποτιμηθούν τα αποτελέσματα των δράσεων του Ισλαμικού κράτους (ΙΚ) στον Ευρωπαϊκό χώρο και οι επιδράσεις αυτών στο Ελληνικό Κράτος. Τέλος, θα προτείνω συγκεκριμένα μέτρα περιορισμού, αναστολής και πρόληψης, δυσμενών καταστάσεων που έχουν ήδη δημιουργηθεί ή θα δημιουργηθούν στο μέλλον, από παρόμοια φαινόμενα. Προκειμένου να οδηγηθώ με ασφάλεια και αντικειμενικότητα σε ερμηνείες, κρίσεις και συμπεράσματα, έπρεπε το Ισλαμικό Κράτος να εξεταστεί σε όλες του τις πτυχές. Ως εκ τούτου η εργασία χωρίσθηκε σε επτά κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο, θα εξεταστεί το ποσοστό επηρεασμού και διαμόρφωσης της πολιτικής, κοινωνικής, στρατιωτικής και τρομοκρατικής κουλτούρας του ΙΚ, από το Ισλάμ. Το βασικό συμπέρασμα που εξάγεται από το κεφάλαιο είναι πως το Ισλάμ επηρέασε καταλυτικά το Ισλαμικό Κράτος. Στο δεύτερο κεφάλαιο, θα σκιαγραφηθεί η απαρχή και εξέλιξή του, καθώς δεν αποτελεί μία αυτοφυή κρατική οντότητα. Έχει παρελθόν, ενώ έχουν καταγραφεί και άλλες αποτυχημένες προσπάθειές του, να δημιουργήσει κάποια μορφή κρατικής οντότητας. Το βασικότερο συμπέρασμα από αυτό το κεφάλαιο είναι ότι διαφαίνεται μία επανάληψη οπτικών και πρακτικών του Ισλαμικού Κράτους, αποτυχημένες όπως έδειξε η ιστορία, οι οποίες οφείλονται στα μοναδικά διαχρονικά μονοπάτια που έχει επιλέξει να διασχίζει, τα μονοπάτια του Ισλάμ και της βίας. Στο τρίτο κεφάλαιο, θα αναλυθεί η στρατιωτική του δράση βάσει των κυριοτέρων παραγόντων και «οπτικών», που πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν σε στρατιωτικές επιχειρήσεις. Το βασικότερο συμπέρασμα είναι ότι, σε γενικό πλαίσιο οι στρατιωτικές επιχειρήσεις εκτελέστηκαν επιτυχώς, με αδυναμία όμως διατήρησης των κεκτημένων καθώς επήλθε η «τριβή» και φθορά του πολέμου. Στο τέταρτο κεφάλαιο, θα αναλυθεί η τρομοκρατική δράση του ΙΚ και ο τρομερός αντίκτυπος που είχε στο διεθνές προσκήνιο. Το βασικότερο συμπέρασμα είναι η ικανότητα παραγωγής τρόμου από το ΙΚ, σε αντιδιαστολή με την ανικανότητα κυρίως των ευρωπαϊκών πολιτικών ασφαλείας, να ανταποκριθούν στην αποστολή και στο έργο τους που είναι η ασφάλεια των πολιτών. Στο πέμπτο κεφάλαιο, θα αναλυθούν οι γεωστρατηγικές και γεωπολιτικές των ισχυρών διεθνών δρώντων, συγκεκριμένα των ΗΠΑ και της Ρωσίας, του ΙΚ και άλλων χωρών της Μέσης Ανατολής. Βασικό συμπέρασμα του κεφαλαίου είναι πως οι μεγάλοι διεθνείς δρώντες καθόρισαν στον μεγαλύτερο βαθμό την εξέλιξη του Ισλαμικού Κράτους, με διάφορους τρόπους οι οποίοι πάντοτε όμως, εξυπηρετούσαν τα συμφέροντά τους. Στο έκτο κεφάλαιο, θα εξαχθούν και θα αναφερθούν συνολικά τα συμπεράσματα της εργασίας ανά τομέα δράσεως και επιδράσεως. Τέλος, στο έβδομο κεφάλαιο θα αναφερθούν οι δημιουργηθείσες υφιστάμενες καταστάσεις σε διάφορους τομείς, οι οποίες θα συνοδεύονται από προτάσεις αντιμετώπισης και αναστολής των δυσμενών συνθηκών που δημιούργησε η επέλαση του ΙΚ. Τα βασικότερα συμπεράσματα του κεφαλαίου είναι ότι απαιτείται, η εκ νέου ανάγνωση των αιτημάτων του μουσουλμανικού κόσμου, ο επανασχεδιασμός των πολιτικών ασφαλείας, και η εξέταση σε νέα βάση, συνύπαρξης του Ισλάμ με την Δύση. Το ΙΚ έχει σφυρηλατηθεί πάνω σε έντονα φορτισμένα θρησκευτικά, κοινωνικά και πολιτικά δόγματα και παραδόσεις. Έχει μετατραπεί πιθανώς σε ιδέα. Ίσως ήταν πάντα μία ιδέα, ένα όνειρο, ένα όραμα. Ίσως κάποιοι να προσπαθήσουν, εάν δεν το έχουν κάνει ήδη, να το μετατρέψουν σε αξία. Οι αξίες, οι ιδέες και τα όνειρα δύσκολα αποσυντίθενται. Επομένως ένα ερώτημα το οποίο αποτελεί σημείο αφετηρίας μελλοντικής έρευνας είναι το εξής : Τι θα γίνει αν το ΙΚ αξιολογήσει, ερμηνεύσει και εκμεταλλευτεί σωστά τα lessons learned της αποτυχίας του;
Abstract:
The subject of this diplomatic research is to clearly define the Islamic State's geopolitical imprint in the international system. ISIS was an acknowledged non-transnational actor who demonstrated brutish, inhumane, abhorrent and extremely violent behavior in the context of its attempt to create a separate entity in the international system. ISIS did not try to create an Islamic state. Its attempt was to create the Caliphate; a Muslim Empire including territories from Spain to Iran. The purpose of this work is to "decode" the phenomenon of ISIS. Conclusions will be drawn for its geopolitical role, the possibility of recovering its lost power loads will be explored as well as the overall geostrategic dynamics. It will also identify the new geopolitical trends in the Central Middle East in relation to territorial energy dynamics and evaluate the results of the actions of the Islamic state (IK) in the European space and their effects in the Greek state. Finally, I will propose specific measures to restrict, suspend and prevent, adverse situations which have already been or will be created in the future by similar phenomena. In order to lead safely and objectively to interpretations, judgments and conclusions, the Islamic State ought to be considered in all its aspects. Therefore the work was divided into seven chapters. In the first chapter, we will examine the percentage of Islam influencing and shaping the political, social, military and terrorist culture of Iraq. The basic conclusion drawn from the chapter is that Islam deeply affected ISIS. In the second chapter, it will be outlined its origin and evolution, as it is not a native state entity. It has past, and other failed attempts have been recorded of its attempt to create some form of state. The main conclusion from this chapter is that there is a repeat of the ISIS visuals and practices, which failed as history showed, due to the unique timeless paths it has chosen to cross; the path of Islam and violence. In the third chapter, its military action on the basis of the main factors and "optics" will be analyzed to be taken into account in military operations. The most basic conclusion is that in general the military operations were successfully executed, but it was impossible to preserve the acquis as the "friction" and the deterioration of the war took place. In the fourth chapter, we will analyze the terrorist activity of ISIS and its tremendous impact on the international scene. The main conclusion is the inability, especially of the European security policies, to respond to their mission and work, which is the safety of citizens. In the fifth chapter, we will analyze the geostrategic and geopolitical aspects of strong international actors, namely the US and Russia, the ISIS and other Middle East countries. A basic conclusion of the chapter is that the great international actors have determined the evolution of ISIS to a greater extent in various ways. In the sixth chapter, the conclusions of the work by field of action and influence will be outlined and reported. Finally, the seventh chapter will refer to existing situations created in various areas, accompanied by proposals to address and halt the unfavorable conditions created by the ISIS process. The main conclusions of the chapter are that it is necessary to re-read the demands of the Muslim world and redesign the security policies and plans to host and coexist Muslim migratory flows towards the West. ISIS has been forged on highly charged religious, social and political dogmas and traditions. It has probably turned into an idea. Perhaps it was always an idea, a dream, a vision. Some people may try to turn it into value, if they have not done so already. Values, ideas and dreams are difficult to disintegrate. Therefore, a question that is the starting point of a future research is: What if ISIS assess, interpret and exploit correctly the lessons’ learned of its failure?
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, ΠΜΣ, κατεύθυνση Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές, 2018