Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους αποτέλεσε την μεγαλύτερη μέχρι σήμερα αναδιάρθρωση κρατικού χρέους και την πρώτη περίπτωση αναδιάρθρωσης χρέους για κράτος – μέλος της Ευρωζώνης. Ορισμένα από τα προβληματικά σημεία της διαδικασίας τέθηκαν στην κρίση του Συμβουλίου της Επικρατείας με αιτήσεις ακυρώσεως που άσκησαν μη συναινέσαντες κάτοχοι ομολόγων. Η παρούσα μελέτη αποτελεί μία συνοπτική αναφορά στα κυριότερα νομικά ζητήματα που ανέδειξε το εγχείρημα του PSI τόσο από άποψη δημοσίου όσο και από άποψη ιδιωτικού δικαίου. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μία πολύ συνοπτική ιστορική αναδρομή στην εξέλιξη του ελληνικού χρέους με έμφαση στα δεδομένα που χρησιμεύουν για να κατανοήσουμε στη συνέχεια τα νομικά ζητήματα της διαδικασίας. Η συνοπτική ιστορική αναδρομή κλείνει με την αναφορά στις κομβικής σημασίας αποφάσεις του Eurogroup και την δομή του ν. 4050/2012, που αποτελεί τον σκελετό της διαδικασίας του PSI. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύονται τα νομικά ζητήματα του «κουρέματος» από άποψη δημοσίου και ευρωπαϊκού δικαίου και οι βάσεις των αξιώσεων των θιγέντων επενδυτών έναντι του Ελληνικού Δημοσίου. Η προσβολή των περιουσιακών δικαιωμάτων των θιγέντων επενδυτών, η αμφίβολη αναλογικότητα και η προσβολή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης είναι τα προεξέχοντα νομικά ζητήματα που εξετάζονται με παράλληλη αναφορά και σχολιασμό των αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας. Το τρίτο κεφάλαιο αναφέρεται στην προστασία των επενδυτών στο πλαίσιο του δικαίου της κεφαλαιαγοράς με έμφαση στον επενδυτή καταναλωτή -«μικροομολογιούχο». Θα αξιολογήσουμε τη συμπεριφορά των επενδυτικών συμβούλων (ΠΙ και ΕΠΕΥ) στο πλαίσιο της αγοράς ΟΕΔ υπό το πρίσμα των γενικών διατάξεων, των ειδικότερων διατάξεων της MiFID και των διατάξεων του ν. 2251/1994 για την προστασία του καταναλωτή. Στην αξιολόγηση βοηθά σημαντικά η νομολογία της τελευταίας πενταετίας για τα ομόλογα Lehman Brothers. Στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται μία αδρομερής αναφορά στις αναδιαρθώσεις χρέους της Ρωσίας και της Αργεντινής με έμφαση στις σημαντικότερες δικαστικές διαμάχες από τις οποίες αντλούμε χρήσιμα στοιχεία για την αντιμετώπιση των διαφορών των θιγέντων επενδυτών με τα κράτη – εκδότες. Στην εμπειρία της Αργεντινής αναφερόμαστε και στο ρόλο των διεθνών κερδοσκοπικών funds, που, όμως, είναι πιο περιορισμένος ή πιο σιωπηλός στην περίπτωση του ελληνικού «κουρέματος». Τέλος, καταλήγουμε σε συμπερασματικές παρατηρήσεις και αναδεικνύουμε τις σημαντικότερες προεκτάσεις του PSI.
Abstract:
This paper analyses the main legal aspects of the, probably, most significant and most discussed part of the (ongoing) Greek financial turmoil; the Greek ‘haircut’, i.e. the PSI bond swap put in place in February 2012. Greek law 4050/2012 (the so-called Greek Bondholders Act) implementing Eurogroup decisions that reflected IIF, ECB, European Commission and Greek Government negotiations with institutional investors holders of a large amount of Greek bonds set up the framework of the bond swap. The largest sovereign debt restructuring up to date and the first to occur in the Eurozone, raises various concerns both from a public and a civil law perspective. This paper seeks to determine bondholders’ rights vis-à-vis the Greek State and the financial intermediaries. Public law issues mainly refer to alleged property rights violations for bondholders who did not consent to the bond swap. The key point in the claims brought before the Greek Conseil d’État is the questionable proportionality of the ‘haircut’ in respect to holdouts, mostly individuals holding small debt amounts, albeit of great value to them. In the aftermath of the Conseil d’État rulings that rejected the holdouts’ claims, ECHR decision on recently filed applications is highly anticipated. From a private law perspective, the ‘haircut’ has raised concerns in relation to the functioning of the sovereign debt market dominated by the ‘primary dealers’ system; the traumatic experience of the PSI has raised questions on the (im)partiality of the investment firms due to their double role as sellers and advisors for investments on Greek sovereign bonds. Their (im)partiality is put in question in the light of MiFID and consumer protection legislation in order to explore the legal grounds on which consumers could found their claims against investment firms. The concerns raised by the Greek ‘haircut’ are more or less common in most sovereign debt restructurings, though, fortunately, Greece has not experienced a ‘vulture’ hunt, like Argentina. A closer look at the Russian and Argentine debt restructurings reveals that culminated sovereign debt restructuring experience has been carefully used in the Greek restructuring, but, this does not mean that the Greek ‘haircut’ was free from legal implications. Greece already faces two arbitration procedures before ICSID, that are expected to lead arbitrators to follow the Abaclat award and develop ICSID’s case law on sovereign debt restructurings under BITs. The whole bond swap plan and its application trigger some thoughts on sovereign debt implications not only from a market but also from an international private law and human rights perspective.
Περιγραφή:
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Γενικό Τμήμα Δικαίου, ΠΜΣ "Δίκαιο και Ευρωπαϊκή Ενοποίηση", κατεύθυνση Ιδιωτικό Δίκαιο, 2015