Η κατασκευή της κοινωνικής κατηγορίας της «μουσουλμάνας»: προσεγγίζοντας τη «γυναίκα του Αφγανιστάν» μέσα από ελληνικούς ειδησεογραφικούς ιστότοπους
Τίτλος:
The construction of the social category of the "Muslim woman":approaching the "Afghan woman" through greek news websites
Κύρια Υπευθυνότητα:
Φραντζεσκάκη, Σοφία-Μαρία Ε.
Επιβλέπων:
Ψύλλα, Μαριάννα
Θέματα:
Keywords:
Μουσουλμάνα γυναίκα, μαντίλα, Δύση, Αφγανιστάν, μέσα μαζικής ενημέρωσης, ανάλυση λόγου Muslim woman, islamic headscarf, West, Afghanistan, media, discourse analysis
Ημερομηνία Έκδοσης:
2022
Εκδότης:
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Με αφορμή την – εκ νέου – ανάληψη της εξουσίας του Αφγανιστάν από το κίνημα των Ταλιμπάν τον Αύγουστο του έτους 2021, η διεθνής πολιτική σκηνή και ο διεθνής μιντιακός χώρος έστρεψαν το «βλέμμα τους» στην κοινωνική θέση και κατ’ επέκταση στα δικαιώματα των γυναικών του Αφγανιστάν, δεδομένης της στρατηγικής του συγκεκριμένου κινήματος αλλά και των αλλεπάλληλων και συνεχών παραβιάσεων στοιχειωδών δικαιωμάτων τους, κατά το παρελθόν, όταν οι Ταλιμπάν ήταν στην εξουσία, κατά την περίοδο 1996-2001. Στην παρούσα έρευνα εξετάζεται ο τρόπος που αποτυπώθηκε η κοινωνική κατηγορία «γυναίκα του Αφγανιστάν» στους ελληνικούς ειδησεογραφικούς ιστότοπους – με την επάνοδο των Ταλιμπάν στην εξουσία του Αφγανιστάν και την εισβολή τους στην πρωτεύουσα της χώρας, την 15η Αύγουστου του έτους 2021. Ειδικότερα επιχειρούμε να αναλύσουμε τις αναπαραστάσεις των «γυναικών του Αφγανιστάν» αλλά και τη θέση της «Δύσης» μέσα από την αξιοποιούμενη αρθρογραφία και ειδησεογραφία και να εντοπίσουμε «ψήγματα» του οριενταλιστικού λόγου στις αναπαραστάσεις αυτές. Υποστηρίζουμε ότι ο τρόπος με τον οποίο η κατηγορία αυτή απεικονίζεται από τους ειδησεογραφικούς λόγους αναπαράγει (ακόμα και με λανθάνοντα τρόπο) μια ρητορική επηρεασμένη από τον Οριενταλισμό, η οποία ακολουθεί σε βάθος χρόνου τη συγκεκριμένη έμφυλη κατηγορία και η οποία τοποθετεί τη Δύση σε θέση υπεροχής. Η μεθοδολογική προσέγγιση που αξιοποιείται στην παρούσα διπλωματική εργασία ακολουθεί έναν διεπιστημονικό τρόπο ανάλυσης του σώματος εργασίας που αντλεί από ένα ευρύ επιστημονικό πεδίο θεωρητικών κριτικών προσεγγίσεων ενώ υιοθετούνται μεθοδολογικά εργαλεία από την κλασική θεματική ανάλυση και το πεδίο ανάλυσης λόγου. Στο εμπειρικό μέρος επικεντρωνόμαστε σε ποικίλους λόγους της αρθρογραφίας και ειδησεογραφίας προερχόμενων από τους ιστότοπους της Εφημερίδας των Συντακτών, της Καθημερινής και του Πρώτου Θέματος.
Abstract:
On the occasion of the - re - takeover of Afghanistan by the Taliban movement on August 2021, the international political scene and the international media turned their "gaze" to the social status and, by extension, the rights of Afghan women, given the strategy of this movement and the repeated and continuous violations of their basic rights in the past, when the Taliban were in power, in the period 1996-2001. This research examines the way the social category "Afghan woman" was reflected in the Greek news websites - with the return of the Taliban to power in Afghanistan and their entry into the capital of the country on August 15, 2021. In particular, we attempt to analyse representations of "Afghan women" and the position of "the West" through the articles and news sites used and to identify the kind of orientalist discourse in those representations. We argue that the way in which this category is depicted by news discourses reproduces (even in a latent way) a rhetoric influenced by Orientalism, which follows this gendered category over time and which places the West in a position of superiority. The methodological approach utilized in this thesis follows an interdisciplinary way of analyzing the body of work that draws from a wide disciplinary field of theoretical critical approaches while adopting methodological tools from classical thematic analysis and the field of discourse analysis. In the empirical part, we focus on a variety of discourses in the articles and news articles coming from the websites of Efimerida ton Sintakton, Kathimerini and Proto Thema.