Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη:
Οι προσπάθειες εκδημοκρατισμού της ελληνικής κοινωνίας κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα μπορούν σε μεγάλο βαθμό να συνδεθούν με την ψήφιση και καθιέρωση τριών εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων. Πιο συγκεκριμένα εκείνη της περιόδου 1929 - 1932, επί κυβερνήσεως Ε. Βενιζέλου με Υπουργό Παιδείας τον Γ. Παπανδρέου, της περιόδου 1963 - 1965, επί κυβερνήσεως Γ. Παπανδρέου και Υπουργό Παιδείας και της περιόδου 1976 επί κυβερνήσεως Κ. Καραμανλή και Υπουργό Παιδείας τον Γ. Ράλλη. Η αστική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση αποτέλεσε κύριο αίτημα των διανοουμένων από το τέλος του 19ου αιώνα. Από το 1917 θα αρχίσουν οι συστηματικές προσπάθειες εκσυγχρονισμού του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, οι οποίες όμως θα αντιμετωπίζουν για μισό αιώνα την έντονη αντίδραση από οργανωμένους φορείς. Λαμβάνοντας υπόψη θέσεις μελετητών που υποστηρίζουν ότι οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις συμβάλλουν σημαντικά στην προσαρμογή του εκπαιδευτικού συστήματος στις νέες εθνικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες η παρούσα εργασία στοχεύει να αναδείξει αυτήν ακριβώς την σύνδεση.Πιο συγκεκριμένα, οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις στις οποίες θα εστιάσουμε είναι οι μεταρρυθμίσεις του 1929, 1964 και 1976. Πρόκειται για μεταρρυθμίσεις που έγιναν μετά από συγκεκριμένες κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις όπως μικρασιατική καταστροφή, εμφύλιος και δικτατορία αντίστοιχα. Μέσα από την εργασία θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε αν και σε ποιο βαθμό το ιστορικό, πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό συγκείμενο επηρέασε τις μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση και προς ποια κατεύθυνση κάθε φορά. Στόχος μας είναι να εξετάσουμε τα ιδεοπολιτικά και κοινωνικά κίνητρα των συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων και τη συμβολή τους στον εκδημοκρατισμό της εκπαίδευσης και κατ' επέκταση της ελληνικής κοινωνίας. Πρόκειται για μια ιστορική και κοινωνιολογική ανάλυση των παραγόντων εκείνων που οδήγησαν στη διαμόρφωση του νεοελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος στις αντίστοιχες ιστορικές περιόδους. Η έρευνά μας βασίστηκε σε εφημερίδες της εποχής, νόμους και λόγους – ομιλίες των πολιτικών της εκάστοτε περιόδου καθώς και στην υπάρχουσα σχετική βιβλιογραφία. Βασικό συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι και οι τρεις μεταρρυθμίσεις στοχεύουν στον έλεγχο της ροής των μαθητών προς την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αυτή τη ροή από το Ελ Βενιζέλο μέχρι και τον Κ. Καραμανλή, ο νομοθέτης προσπαθεί να την μειώσει είτε με την εισαγωγή εξετάσεων είτε με την θεσμοθέτηση και αναβάθμιση άλλων διεξόδων, όπως η τεχνικο – επαγγελματική εκπαίδευση. Παρ' όλα αυτά, η ζήτηση για πανεπιστημιακές σπουδές δεν φαίνεται να μπορεί να ανακοπεί την ίδια στιγμή πουαφενός η χρηματοδότηση προς την τεχνικο – επαγγελματική εκπαίδευση δεν είναι σημαντική, με συνέπεια να είναι πάντα υποβαθμισμένη στην κοινωνική συνείδηση, αφετέρου ο πανεπιστημιακός τίτλος είναι το εισητήριο για μια εξασφάλιση μόνιμης θέσης στον κρατικό μηχανισμό.
Abstract:
The efforts to democratize Greek society during the 20th century can largely be linked to the adoption and introduction of three educational reforms. More specifically that of the period 1929 - 1932, under the rule of E. Venizelos with Minister of Education G. Papandreou, of 1963 - 1965, under the rule of G. Papandreou and Minister of Education and of the period 1976 under the rule of K. Karamanlis and Minister of Education. Ralli. Urban education reform has been a major demand of intellectuals since the late 19th century. From 1917, systematic efforts to modernize the Greek education system will begin, but for half a century they will face a vigorous response from organized bodies. Given the positions of scholars who argue that educational reforms make a significant contribution to adapting the education system to the new national, economic and social conditions, this work aims to highlight exactly this link.Specifically, the educational reforms that we will focus on are the reforms of 1929, 1964 and 1976. These are reforms that have taken place after specific social and political developments such as civil war and dictatorship respectively. Through the work we will try to show how and to what extent the historical, political, economic and social context has affected education reforms and in what direction each time. Our aim is to examine the ideological and social motives of these reforms and their contribution to the democratization of education and therefore Greek society. This is a historical and sociological analysis of the factors that led to the formation of the modern Greek education system in the respective historical periods. Our research was based on newspapers of the time, laws and speeches of the politicians of that period as well as the existing relevant literature. A key finding of the research is that all three reforms aim at controlling the flow of students to higher education. This flow from El Venizelos to K. Karamanlis, the legislator is trying to reduce it either by introducing exams or by instituting and upgrading other outlets, such as vocational training. However, the demand for university education does not seem to be able to halt at the same time that funding for technical education is not significant, and as a result it is always downgraded to social conscience, and on the other hand the university title is the ticket. to secure a permanent position in the state apparatus.
